© Borgis - Nowa Stomatologia 2-3/2007, s. 88-90
*Olga Androsz1, Magdalena Napora2
Afta Suttona – opis przypadku
Sutton´s aphthae – case report
1Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia IS AM w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska
2II Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia IS AM w Warszawie
Opiekun Koła: lek. stom. Olga Androsz
Wstęp
Afty przewlekłe nawracające (RAS) są schorzeniem błony śluzowej jamy ustnej występującym u od 5% do 25% populacji (1), głównie u kobiet i u osób poniżej 40 roku życia oraz u osób o wyższym statusie społecznym (2). Są to bolesne nadżerki lub owrzodzenia pokryte włóknikowym nalotem i otoczone rąbkiem zapalnym. Zmiany te najczęściej lokalizują się na ruchomej nierogowaciejącej błonie śluzowej policzków, warg, dna jamy ustnej, łukach podniebiennych i podniebieniu miękkim. Do RAS zaliczamy: afty małe (Mikulicza), afty duże (Suttona) i nadżerki opryszczkopodobne.
Afty małe – to zmiany chorobowe w postaci płytkich nadżerek o średnicy od 2 do 4 mm, pokryte żółtawym włóknikowatym nalotem z zapalną obwódką. Goją się w ciągu 7-10 dni bez pozostawienia blizny.
Afty Suttona – to okrągłe lub owalne owrzodzenia, dużych rozmiarów (zwykle około 1-2 cm średnicy), mogą występować w każdym obszarze błony śluzowej jamy ustnej, najczęściej występują w okolicy małych gruczołów ślinowych tzn. na błonie śluzowej policzków i podniebienia miękkiego. Występują pojedynczo, rzadziej pojawia się kilka owrzodzeń, które goją się w ciągu kilku tygodni i często nawracają. Występuje duża bolesność, utrudniająca przyjmowanie pokarmów oraz złe samopoczucie. Czasami stwierdza się podwyższony OB.
Afty opryszczkopodobne – występują w postaci licznych małych nadżerek, często bardzo bolesnych, pojawiających się na całym obszarze jamy ustnej i goją się w ciągu kilku-kilkunastu dni (3).
Etiologia aft nie jest do końca wyjaśniona, dużą rolę odgrywają zaburzenia funkcji układu immunologicznego (4), uwarunkowania genetyczne, niedobory hematyn (żelaza, kwasu foliowego, witamin B), zaburzenia wchłaniania w chorobach układu pokarmowego (u około 3% pacjentów z RAS można stwierdzić celiakię, chorobę Crohna, niedokrwistość złośliwą czy chorobę Duhringa), zaburzenia hormonalne. Czasem podłożem RAS jest stres, alergie pokarmowe, niektóre leki (zwłaszcza niesteroidowe leki przeciwzapalne i nikorandyl) (5), a także dodecylosiarczan sodu, składnik niektórych past do zębów (6). Czynnikiem predysponującym do wystąpienia aft jest uraz.
Rozpoznanie RAS oparte jest na badaniu przedmiotowym i objawach klinicznych. Niemniej jednak, aby wykluczyć wspomniane wyżej choroby ogólne często wykonuje się: morfologię krwi z rozmazem, badanie metabolizmu żelaza, oznaczenie stężenia kwasu foliowego i witaminy B12, stężenie przeciwciał endomysialnych w surowicy (dodatnie w celiakii) i badanie na pasożyty u dzieci (7).
Należy również pamiętać, by każde owrzodzenie różnicować z innymi owrzodzeniami występującymi w przebiegu cukrzycy, choroby nowotworowej czy urazów. Ponadto owrzodzenie obecne dłużej niż 3 tygodnie bez objawów wyraźnego gojenia przy zastosowanym leczeniu zachowawczym powinno być diagnozowane w kierunku zmian nowotworowych (8).
Opis przypadku
Pacjent J.N., lat 60 zgłosił się do Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia IS AM w Warszawie w celu diagnostyki i podjęcia leczenia zmiany na podniebieniu miękkim. W badaniu klinicznym stwierdzono owrzodzenie o średnicy 2 cm na podniebieniu miękkim rozciągające się od łuku podniebienno-gardłowego prawego do lewego, ponadto niewielkie nadżerki na brzegu języka po stronie lewej (ryc. 1). Wykwity te utrzymywały się od miesiąca, sprawiając duże dolegliwości bólowe i utrudniając połykanie. Pacjent podał również epizod jednodniowego stanu podgorączkowego, który łączył z przypadłościami występujących nadżerek. W wywiadzie pacjent podawał nawrotowy charakter zmian, jednak nigdy nie osiągały one takich rozmiarów. Ponadto u pacjenta stwierdzono braki międzyzębowe uzupełnione protezą osiadającą częściową, którą pacjent użytkował od 10 lat.
Ryc. 1. Afta Suttona na podniebieniu miękkim w chwili zgłoszenia się pacjenta do Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Krzychalska Z.: Zmiany chorobowe błony śluzowej jamy ustnej u 4752 chorych leczonych w Katedrze i Zakładzie Stomatologii Zachowawczej CM UJ w Krakowie w latach 1961-1998. Magaz. Stom. 2004, 2, 10-14. 2. Scully C.: Aphthous Ulceration, The New England Journal of Medicine. Boston: Jul 13, 2006., 355, 2; 165. 3. Górska R.: Materiały do zajęć z zakresu chorób błony śluzowej i przyzębia. Dział Wydawnictw Akademii Medycznej w Warszawie, Warszawa 2004, 38-41. 4. Nowak M., i wsp.: Współczesne możliwości w diagnozowaniu aft nawracających. Nowa Stom. 2002, 7, 3; 143-145. 5. Sosnowska-Klocek E., i wsp.: Etiologia aft przewlekłych nawracających w świetle dotychczasowych badań. Magaz Stom., 2004, 9, 107-110. 6. Scully C.: Choroby jamy ustnej, diagnostyka i leczenie. Wyd. U& P. 7. Nowak M., i wsp.: Współczesne poglądy na etiopatogenezę aft nawracających. Stom. Współcz. 2000, 7, 5, 22-24. 8. Górska R., i wsp.: Zmiany w jamie ustnej u pacjentów z rozpoznaniem RAS - major. Opis przypadku. Stom. Współcz., 1995, 2, 6, 504-508. 9. Nowak M., i wsp.: Afty nawracające objawem miejscowym schorzeń ogólnoustrojowych - opis przypadku. Nowa Stom. 1999, 4, 9: 30-32. 10. Kowala M., Ziętek M.: Pomiary temperatury błony śluzowej u pacjentów cierpiących na afty nawrotowe i grzybice. Czas Stom., 2004, LVIII, 3, 169-177. 11. Skrzypowski A., Trykowski J.: Objawy oraz czynniki sprzyjające niektórym chorobom jamy ustnej. Stom. Współcz., 2006, 13, 1, 12-19.
