Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 1/2011, s. 65-68
*Krzysztof Spałek1, Izabela Trzewikowska2, Karina Słonka2
Formy terapii sianem foenum stosowane w lecznictwie uzdrowiskowym metodą Sebastiana Kneippa w Europie Zachodniej
Forms of hay foenum therapy used in health-resort services with Sebastian Kneipp’s method in Western Europe
1Zakład Geobotaniki i Ochrony Szaty Roślinnej, Katedra Biosystematyki, Uniwersytet Opolski
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Jerzy Lis
2Katedra Podstaw Fizjoterapii, Instytut Fizjoterapii, Politechnika Opolska
Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Wronecki
Summary
A hay therapy is called a “morphine of a natural medicine” and is used in a form of a supplement to baths, compresses, sitz baths and hay stamp massage. A pharamacodynamic effects of a hay depends on it’s ingredients. In Western Europe, in baleonology and in health-resort services, hay is used for treatment of: soft tissue rheumatism, arthritis, bronchitis, backache, respiratory tract illnesses, neuralgia, vegetative neurosis, depression and exhaustion because it is calming, relaxing and congestive,diastolical. A popular treatment are Sebasian Kneipp’s hay compresses on a lumbar segment or cervical segment of spine. They are based on a local overheating of a treated body fragment with a hay pack (size 30 x 50) which is formely warmed with water vapour.



Wstęp
Metoda księdza Sebastiana Kneippa (1821-1897) z Bad Wöerishofen w Niemczech jest formą kompleksowej terapii stosowaną w lecznictwie uzdrowiskowym i profilaktyce chorób cywilizacyjnych w Niemczech, Austrii, Szwajcarii i niemieckojęzycznej części Włoch. Opiera się na pięciu filarach: wodolecznictwie, kinezyterapii, fitoterapii, dietetyce i terapii porządkującej życie (1). W ostatnim pięcioleciu uwaga naukowców skupiła się na szczególnej formie fitoterapii, opartej w części na metodzie Kneippa, która jako metoda profilaktyczna w pełni odpowiada wymogom stawianym przez współczesne zagrożenia cywilizacyjne. Fitoterapia w tej metodzie, odpowiednio zaaplikowana, prowadzona konsekwentnie, systematycznie i kompleksowo spełnia warunki, jakie przed nowoczesną ochroną zdrowia stawiają współczesne zagrożenia zdrowia i życia (2). W przeciwieństwie do krótkotrwałych metod oparła się krytyce, jest aktualna, stała się ważną częścią ochrony zdrowia i stanowi skuteczną metodę fizjoprofilaktyki i medycyny fizykalnej, przeciwdziałającą chorobotwórczemu oddziaływaniu cywilizacji na organizm (3).
Kneipp rozwijał swą naukę przez całe życie i już w czasie jego działalności zaczęła ona przybierać formę ochrony zdrowia. Wiedzę czerpał przede wszystkim z tradycyjnej medycyny ludowej, ziołolecznictwa i własnego doświadczenia (4). Nie mając wykształcenia medycznego, nie rozumiał wielu mechanizmów z zakresu patofizjologii, dlatego nieprawidłowe rozpoznania chorób czy opis chorób przez niego sporządzony nie może być i nie jest wykorzystywany obecnie w lecznictwie, pomimo tego jego wizja zdrowia oparta była na wyobrażeniach wykraczających poza schematy czasów, w których żył (5).
System leczniczy Sebastiana Kneippa jest istotną częścią lecznictwa uzdrowiskowego, ciesząc się uznaniem zarówno pacjentów, jak i lekarzy. Zgodnie z założeniami tej metody człowiek sam powinien wziąć odpowiedzialność za ochronę swego zdrowia oraz żyć w miarę możliwości w zgodzie z przyrodą i jej regułami. Kompleksowa, wystandaryzowana idea Kneippa oparta jest w całości na nauce i bazuje na bogactwie leczniczego wpływu natury na organizm, a także na predyspozycjach osobniczych organizmu.
Koncepcja ta opiera się na psychofizycznej konstrukcji organizmu, proponuje zdrowy styl życia, dąży do eliminacji złych nawyków i stereotypów na rzecz kształtowania i utrwalania nowych, służących zdrowiu zachowań. Przywraca zatem równowagę psychofizyczną organizmu poprzez uaktywnienie potencjalnych rezerw wydolności organizmu, trening jego mechanizmów regulacyjnych i obronnych, usprawnienie zasadniczych funkcji wegetatywnych, normalizację funkcjonowania narządów wewnętrznych. Pobudzenie odbywa się przez uporządkowanie podstawowych czynności organizmu, takich jak sen, przemiana materii, proces oddychania, krążenia (3). Metoda cieszyła się przed II wojną światową dużą popularnością w wielu krajach na świecie, także w Polsce. Znany zakład leczniczy dr. Apolinarego Tarnawskiego, stosujący terapię według Kneippa, znajdował się m.in. w Kosowie na Kresach. Po 1945 r. tradycję leczenia systemem Kneippa pielęgnowano jedynie w Niemczech Zachodnich, Austrii, w niemieckojęzycznej części Włoch i Szwajcarii.
W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej doniesień na temat równorzędnego wpływu czynników cywilizacyjnych, w tym środowiskowych, społecznych, psychicznych, związanych z normami i zwyczajami określonych zbiorowości społecznych, a nie tylko biologicznych, stanowiących o zdrowiu człowieka i rozwoju choroby. Zmniejszenie zagrożenia patogennym wpływem cywilizacji na organizm i styl życia, zapobieganie nadmiernemu spożyciu środków farmakologicznych i polepszenie jakości życia są głównym celem wielu interwencji terapeutycznych (6). Z tego względu w ostatnim pięcioleciu nastąpił przełom w spojrzeniu na zastosowanie roślin w lecznictwie uzdrowiskowym, co wiąże się z jednej strony z rozwojem przemysłu farmaceutycznego i równoczesnym wzrostem kosztów terapii, z drugiej zaś strony związane jest z większym niż dotychczas wprowadzeniem do lecznictwa związków pochodzenia roślinnego, które okazały się wspomagać procesy zdrowienia i zapobiegania chorobom. Fakty te skłoniły także Światową Organizację Zdrowia do zwrócenia się ku niewykorzystanemu potencjałowi ziół w kontekście profilaktyki i terapii schorzeń cywilizacyjnych (7).
W latach 70. XX w. niemieccy badacze Frochlich i Müller-Limmroth po raz pierwszy opublikowali wyniki badań dotyczące wpływu na organizm zabiegu przegrzewania miejscowego za pomocą woreczków z sianem (8, 9). Autorzy udowodnili przywracający równowagę, uspokajający wpływ zabiegów siennych na autonomiczny układ nerwowy, a tym samym wpływ normalizujący na funkcjonowanie narządów wewnętrznych, zwiększenie zdolności regulacyjnych i obronnych ustroju (8). Praktyka ta, znana wcześniej w medycynie ludowej, stosowana była z powodzeniem przez Kneippa. Publikacja ta dała początek dynamicznemu rozwojowi nowych metod uzdrowiskowych wykorzystujących lecznicze działanie ziół (10-13). Systemy te wiążą się z pojęciem salutogenezy (14) (łac. salus – zdrowie, pomyślność; genesis – pochodzenie, rodowód), czyli z powrotem do korzeni zdrowia, do natury. Koncepcja salutogenezy kładzie nacisk na zachowanie zdrowia, nie zaś na leczenie choroby. Dominuje tu orientacja prozdrowotna i poszukiwanie wspierających zdrowie zasobów (14).
Obecnie w wyniku zmian związanych z chorobotwórczym wpływem cywilizacji na organizm obserwuje się zainteresowanie formami fito- i balneofitoterapii jako sposobem na zapobieganie chorobom cywilizacyjnym. Ostatnie pięciolecie przyniosło nowe, naukowe dowody na to, że zastosowanie roślin leczniczych może znacząco wpłynąć na poprawę zdrowia i samopoczucia, między innymi poprzez wzmocnienie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu i podniesienie jakości i komfortu życia. Skuteczność i trwałość działania metod uzdrowiskowych z wykorzystaniem m.in. siana, czyli zasuszonych roślin łąkowych (część zielna, kwiaty, owoce, nasiona), w tym wielu charakterystycznych dla tego siedliska gatunków traw, a także wody jako nośnika bodźców termicznych, chemicznych, elektrycznych i mechanicznych, wywołujących w organizmie reakcje wyrównawcze i regulacyjne, została wielokrotnie omówiona i udokumentowana (3).
Terapia sianem

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Trzewikowska I. Miejsce metody Sebastiana Kneippa we współczesnej fizjoterapii. Fizjoterapia 2003; 11:65-71. 2. Spałek K, Trzewikowska I. Kuracja ziołowa w ramach metody Sebastiana Kneippa stosowana w uzdrowiskach w Niemczech. Post Fitoter 2007; 4:212-5. 3. Straburzyńska-Lupa A, Straburzyński G. Fizjoterapia z elementami klinicznymi. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2008. 4. Eckstein F, Flamm S. Die Kneipp-Kräuterkur. Gesundheits Verlag GmbH, Bad Wörishofen 1933. 5. Kierzek A. Recepcja metody hydroterapii księdza Sebastiana Kneippa. Jej znaczenie dla współczesnej medycyny. Przegl Lek 2005; 65, 12:1586-8. 6. Tobiasz-Adamczyk B. Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby. Wyd. Uniw. Jagiellońskiego, Kraków 2000. 7. Kochański JW, Trzewikowska I, Kochański M. Rola modelu terapii Wellness w intensyfikacji wykorzystania bazy zabiegowej w uzdrowiskach. Balneol Pol 2004; 46:1-2,90-6. 8. Frochlich HH, Müller-Limmroth W. Kneipp therapy, sedative effect of the Kneipp hay sack and balneological preparations of hay. Münch Med Wschr 1976; 118(11):317-20. 9. Frochlich HH, Müller-Limmroth W. Physical investigations into the thermotherapeutic action of the Kneipp hay flower sack. Münch Med Wschr 1975; 117(11):443-8. 10. Fruchte J. Possibilities and limits of Kneipp therapy in diseases of the upper abdomen. Krankenpflege 1977; 3(11):368. 11. Gutenbrunner C, Hildebrandt G. Handbuch der Balneologie und medizinischen Klimatologie. Springer Verlag, Berlin-Heidelberg-New York 1998. 12. Frochlich HH, Müller-Limmroth W. Effect of various phytotherapeutic expectorans on mucociliary transport. Fortsch Med 1980; 24:95-101. 13. Hentschel C, Brinkhaus B, Lindner M i wsp. Phytobalneotherapy using Flores Graminis – prospective study of the transdermal absorption of coumarin. Focus Altern Complement Ther 1997; 2:189-90. 14. Antonovsky A, Franke A. Salutogenese: zur Entmysifizierung der Gesundheit. Dgvt-Verlag, Tübingen 1997. 15. Pratzel HG, Schnitzel W. Handbuch der Medizinischen Bäder. Karrl F. Haug Verlag, Heidelberg 1992.
otrzymano: 2010-02-09
zaakceptowano do druku: 2010-11-21

Adres do korespondencji:
*Krzysztof Spałek
Zakład Geobotaniki i Ochrony Szaty Roślinnej Katedra Biosystematyki, Uniwersytet Opolski
ul. Oleska 22, 45-052 Opole
tel.: (77) 454-58-77
e-mail: kspalek@uni.opole.pl

Postępy Fitoterapii 1/2011
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii