Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych s2/2011, s. 11-14
*Jacek Szechiński
Leczenie biologiczne w reumatologii**
Treatment with biologics in rheumatology
Klinika Reumatologii i Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej we Wrocławiu
Kierownik Kliniki: dr hab. med. Piotr Wiland
Streszczenie
Leki biologiczne zostały wprowadzone do leczenia zapalnych chorób stawów pod koniec XX wieku. Dzięki wcześniejszemu poznaniu kluczowych szlaków przebiegu procesu zapalnego, leki biologiczne zostały ukierunkowane na zahamowanie lub spowolnienie jego rozwoju. Leki biologiczne nie spełniają kryteriów, które przypisujemy idealnemu lekowi tj. nie działają na przyczynę choroby, której zresztą nie znamy. Działają natomiast na jej objawy, hamują zapalenie, łagodzą ból, zapobiegają destrukcji tkanek.
W reumatologii określa się wprowadzenie leków biologicznych jako kolejny „krok milowy” po poprzednim zastosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych i hormonów kory nadnerczy.
Summary
Biological agents were introduced to treatment of the inflammatory joint diseases at the end of the twentieth century. With prior knowledge of the key routes of inflammatory process, biological agents have been directed to inhibition or slowing of inflammation. Currently, they do not meet the perfect drug criteria i.e. they do not remove the cause of the disease which still remains unknown. However they reduce its symptoms by inhibiting inflammation, relieving pain and eventually preventing tissue destruction.
Biological agents are considered to be the next milestone in rheumatology after non-steroidal anti-inflammatory drugs and corticosteroids introduction.



Na przełomie XX i XXI wieku w leczeniu zapalnych chorób stawów nastąpił szybki postęp, który zawdzięczamy rozwojowi biochemii, immunologii, biologii molekularnej, genetyki i biotechnologii. Wprawdzie patogeneza reumatoidalnego zapalenia stawów (rzs), młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (mizs) oraz spondyloartropatii zapalnych nie została ostatecznie wyjaśniona, jednak uzyskano nowe informacje dotyczące przebiegu samego procesu zapalnego. Wyjaśniono rolę poszczególnych komórek, mechanizmy interakcji międzykomórkowych, szlaków sygnalizacyjnych oraz rolę cytokin w inicjacji, podtrzymywaniu lub wygaszaniu zapalenia. Wykazanie, że molekuła czynnika martwicy nowotworów (TNF-α) stoi na szczycie kaskady cytokin prozapalnych, skierowało badaczy na drogę uzyskania antagonistów (inhibitorów) tej cytokiny.
W 1989 r. Brennan i wsp. (1) wykonali proste doświadczenie na synowiocytach in vitro, w którym wykazali, że blokada TNF-α wiedzie do zahamowania produkcji interleukiny-1.Wkrótce potem Ravinder Maini i wsp. (cyt. wg 2)zastosowali inhibitor TNF-α w eksperymentalnym zapaleniu stawów u zwierząt, a następnie po uzyskaniu korzystnych wyników u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów.
Zastosowanie inhibitorów cytokin prozapalnych w leczeniu zapaleń stawów to jeden z „kamieni milowych” w tej dziedzinie, porównywalny z odkryciem kwasu acetylosalicylowego i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz hormonów kory nadnerczy w hamowaniu zapalenia. W przypadku NLPZ najpierw zastosowano leki i wykazano ich korzystny wpływ na ograniczenie zapalenia i redukcję bólu, a dopiero później poznano mechanizm ich działania polegający na supresji syntezy prostaglandyn przez inhibicję enzymu cyklooksygenazy (nagroda Nobla dla Johna Vaina). Podobnie w 1948 r. Philip S. Hench, opierając się na badaniach molekularnych Edwarda Kendalla i Tadeusza Reichsteina zastosował po raz pierwszy kortyzon u chorej na rzs, uzyskując spektakularną poprawę. Następnie w Mayo Clinic w otwartej próbie klinicznej przeprowadzono badania u 16 pacjentów z rzs i po przedstawieniu wyników Hench i Kendall i Reichstein w 1950 r. uzyskali nagrodę Nobla. Obecnie w leczeniu procesów zapalnych stosuje się steroidy, mimo że mechanizm ich działania nie został dokładnie wyjaśniony.
Skuteczność inhibitorów TNF-α w leczeniu chorych na rzs, mizs, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i łuszczycowe zapalenie stawów została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych i dzięki postępom technik obrazowania może być dokładniej monitorowana (2).
Określenie „leki biologiczne” zostało przyjęte z języka angielskiego „biologics” i obejmuje substancje białkowe uzyskane na drodze inżynierii molekularnej, które posiadają właściwości hamowania lub modyfikacji poszczególnych ogniw procesu zapalnego. Leki biologiczne to strukturalnie przede wszystkim przeciwciała monoklonalne i białka fuzyjne, rzadziej cytokiny lub ich receptory (3). Początkowo uzyskano przeciwciała mysie, które ze względu na indukowanie u ludzi przeciwciał antymysich oraz występowanie innych objawów niepożądanych, starano się drogą inżynierii genetycznej poddać „humanizacji”. Obecnie w terapii rzs stosuje się przeciwciała monoklonalne zawierające około 25% przeciwciał mysich (infliksymab), około 5% przeciwciał mysich (certolizumab) oraz czysto ludzkie przeciwciała (adalimumab (3) i golimumab (4)). Następnym etapem tworzenia leków biologicznych było wyprodukowanie białek fuzyjnych. Białka te składają się z fragmentu Fc przeciwciała (zwykle klasy IgG), dzięki któremu białko łączy się z komórkami efektorowymi układu immunologicznego (np. makrofagami) oraz wybranej cząsteczki o określonych właściwościach receptora wiążącego daną cytokinę. Przykładem jest etanercept (5).
Kolejną próbą mającą na celu poprawę bezpieczeństwa i skuteczności leku biologicznego jest usunięcie fragmentu Fc i połączenie humanizowanego fragmentu Fab´ z cząsteczką glikolu polietylenowego (pegylowanie). Takim lekiem jest certolizumab pegol. Lek dzięki obecności glikolu polietylenowego PEG podlega dystrybucji do wszystkich istotnych narządów, ale nie przenika przez barierę krew-mózg (6). Ponadto lek pozwala na uniknięcie potencjalnych zjawisk zachodzących przy udziale Fc, takich jak cytotoksyczność zależna od dopełniacza (CDC) i cytotoksyczność zależna od przeciwciał (ADCC) (6).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Brennan FM, Chantry D, Jackson A et al.: Inhibitory effect of TNF-alpha antibodies on synovial cell interleukin-1 production in rheumatoid arthritis. Lancet 1988; 2(8657), 244-247.
2. Szechiński J: Przedmowa. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J. (red.), Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2008; VII-VIII.
3. Eder P, Łykowska-Szuber L, Linke K: Podstawy molekularne leczenia biologicznego [W:] Leczenie biologiczne w dermatologii, gastroenterologii i reumatologii. Adamskiego Z, Linke K, Samborskiego W, Termedia Poznań 2010; 13-31.
4. Kay J, Matteson EL, Dasgupta et al.: Golimumab in patients with active rheumatoid arthritis despota treatment with methotrexate: a randomized, double-blind, placebo-controlled, doseraning study, Arthritis Rheum 2008; 58, 964-975.
5. Łącki JK: Etanercept, budowa, farmakologia, farmakokinetyka, interakcje. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J. (red.) Górnicki Wyd Med, Wrocław, 2008; 11-16.
6. Tease PJ: Certolizumab pegol w reumatoidalnym zapaleniu stawów; skuteczny w terapii skojarzonej z metotreksatem lub w monoterapii. Int J Clin Rheumatol 2009; 4: 253-266.
7. Emery P, Keystone E, Tony HP et al.: IL-6 receptor inhibition with tocilizumab improves treatment outcomes in patients with rheumatoid arthritis refractory to anti-TNF biologics: results from a 24-week multicentre randomized placebo controlled trial. Ann Rheum Dis 2008; 67, 1516-1573 .
8. Kucharz EJ: Mechanizmy immunologiczne w patogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne” pod red. J. Szechińskiego. Górnicki Wyd Med 2008; 1-9.
9. Maini R, St Clair EW, Breedveld F et al.: Infliximab (chimeric anti- tumor necrosis factor alpha monoclonal antibody) vs. placebo in rheumatoid arthritis patients reciving concomitant methotrexate: a randomized phase III trial. ATTRACT Study Group, Lancet 1999; 354: 1932-1939.
10. Lipsky PE, van der Heijde DM, St Clair EW et al.: Anti tumor necrosis factor trial in rheumatoid arthritis with concomitant therapy study group. Infliximab and methotrexate in the treatment of rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2000; 343, 1594- 1602.
11. Von der Heijde D, Klareskog L, Rodriguez-Valaverde V et al.: TEMPO Study Investigators. Comparison of etanercept and methotrexate, alone and combined, in the treatment of rheumatoid arthritis: two-years clinical radiographic results from TEMPO study, a double-blind, randomized trial. Arthritis Rheum 2006; 54: 1063-1074.
12. Furst DE, Schiff MH, Fleischmann RM et al.: Adalimumab, a fully human anti tumor necrosis factor-alpha monoclonal antibody, and concomitant standard antirheumatic therapy for the treatment of rheumatoid arthritis: results of STAR (Safety Trial of Adalimumab in Rheumatoid Arthritis). J Rheumatol 2003; 30: 2563-2571.
13. Weinblatt ME, Keystone EC, Furst DE et al.: Adalimumab, a fully human anti-tumor necrosis factor alpha monoclonal antibody, for the treatment of rheumatoid arthritis in patients taking concomitant methotrexate: The ARMADA trial. Arthritis Rheum 2003; 48: 35-45.
14. Weinblatt ME, Keystone EC, Furst DE et al.: Long term efficacy and safety of adalimumab plus methotrexate in patiens with rheumatoid arthritis: ARMADA 4 year extendend study. Ann Rheum Dis 2006; 65: 753-759.
15. Burmester GR, Mariette X, Montecucco C et al.: Adalimumab alone and in combination with disease modifying antirheumatic drugs for the treatment of rheumatoid arthritis in clinical practice: the Research in Active Rheumatoid Arthritis (ReAct)trial. Ann Rheum Dis 2007; 66: 732-739.
16. Bednarek A, Samborski W: Leczenie biologiczne w dermatologii, gastroenterologii i reumatologii Adamskiego Z, Linke K, Samborskiego W, [red.]. Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2010; 285-312.
17. Finckh A, Ciurea A, Brulhart L et al.: Physicians of the Swiss Clinical Quality Management Program for Rheumatoid Arthritis. B cell depletion may be more effective than switching to an alternative anti-tumor necrosis factor agent in rheumatoid arthritis patients with inadequate response to anti-tumor necrosis factor agents. Arthritis Rheum 2007; 56: 1417-1423.
18. Keystone E, Emery P, Peterfy CD et al.: Safety and efficacy of additional courses of Rituximab in patients with active rheumatoid arthritis: an open-label extension analysis. Arthritis Rheum 2007; 56: 3896-3908.
19. Kremer JM, Westhovens R, Leon M et al.: Treatment of rheumatoid arthritis by selective inhibition of T-cell activation with fusion protein CTLA4Ig. N Engl J Med 2003; 349: 1907-1915.
20. Kremer JM, Dougados M, Emery P et al.: Treatment of rheumatoid arthritis with the selective costimulation modulator abatacept: twelve-month results of a phase IIb, double-blind, randomized, placebo- controlled trial. Arthritis Rheum 2005; 52: 2263-2271.
21. Kremer JM, Fleischmann RM, Halland A et al.: Tocilizumab inhibits structural joint damage in rheumatoid arthritis patients with an inadequate response to methotrexate: the LITHE study. Program and abstracts of the American College of Rheumatology (ACR) 2008 Annual Scientific Meeting; October 24-29, 2008; San Francisco, California. Abstract L14.
22. Jones G, Sebba A, Gu J et al.: Comparison of tocilizumab monotherapy versus methotrexate monotherapy in patients with moderate to severe rheumatoid arthritis: the AMBITION study. Ann Rheum Dis 2010; 69: 88-96.
23. Cohen S, Hurd E, Cush J et al.: Treatment of rheumatoid arthritis with anakinra, a recombinant human interleukin-1 receptor antagonist, in combination with methotrexate: results of a twenty-four-week, multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Arthritis Rheum 2002; 46: 614-624.
24. Kucharz EJ: Miejsce etanerceptu wśród terapii biologicznych. Podsumowanie [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J (red.). Górnicki Wyd Med, Wrocław 2008; 193-195.
25. Borysewicz K: Profil bezpieczeństwa leków biologicznych. Nowotwory. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J (red.). Górnicki Wyd Med, Wrocław 2008; 108-116.
26. Rutkowska-Sak L: Profil bezpieczeństwa leków biologicznych. Zakażenia. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J (red.). Górnicki Wyd Med, Wrocław 2008; 99-107.
27. Szmyrka-Kaczmarek M: Profil bezpieczeństwa leków biologicznych. Gruźlica. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J (red.). Górnicki Wyd Med, Wrocław 2008; 117-136.
28. Nowak B: Profil bezpieczeństwa leków biologicznych. Inne działania niepożądane. [W:] Enbrel zastosowanie kliniczne. Szechiński J (red.). Górnicki Wyd Med, Wrocław 2008; 155-170.
otrzymano: 2011-05-11
zaakceptowano do druku: 2011-06-02

Adres do korespondencji:
*Jacek Szechiński
ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław
tel. (71) 734-33-00
e-mail: sekreum@reum.am.wroc.pl

Postępy Nauk Medycznych s2/2011
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych