Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 4/2019, s. 189-193 | DOI: 10.25121/MR.2019.22.4.189
Paulina Zegartowska
Wpływ żywienia na występowanie nowotworów
The impact of diet on the risk of cancer
Katedra Technologii Produktów Roślinnych i Higieny Żywienia, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Summary
Many studies conducted in recent years have shown that the incidence of cancer is still on the rise. According to the World Health Orgnization (WHO), most of these cases are a consequence of poor diet and lifestyle. Excess dietary carbohydrates, low-glycaemic index carbohydrates in particular, and low intake of fibre promote carcinogenesis. Many studies led to a conclusion that high body mass index (BMI) and waist to hip ratio (WHR) contribute to the risk of cancer. High blood glucose levels are one of the main factors predisposing to cancer. High postprandial blood glucose, which is most commonly observed in patients with type 2 diabetes, is also one of the factors that disturb metabolic transformations, which may promote carcinogenesis. It is worth following the principles of rational nutrition as part of cancer prevention. Manufacturers meet consumers' demands by developing improved food products, such as jams made from vegetables, which are higher in fibre and lower in sugar compared to fruit jams.



Wstęp
W ostatnich latach obserwuje się duży wzrost zachorowań na nowotwory. Zauważono, że niewłaściwy stan odżywienia skutkuje rozwojem chorób zależnych od diety (1). Nieprawidłowa dieta ma szczególne znaczenie w rozwoju takich nowotworów, jak: nowotwór piersi, jelita grubego, przełyku, żołądka oraz trzustki (2). Głównymi czynnikami sprzyjającymi temu zjawisku są: nadmierna podaż energetyczna, nadmierna ilość tłuszczu, węglowodanów, zwłaszcza cukrów prostych, niskie spożycie błonnika pokarmowego, wapnia, witamin antyoksydacyjnych oraz wysokie spożycie sodu. Nie bez znaczenia jest także zanieczyszczenie żywności metalami ciężkimi, toksynami, nieprawidłowa obróbka cieplna oraz złe przechowywanie produktów (3-5). Jednym z najniebezpieczniejszych czynników wpływających na powstawanie oraz szybki rozwój opisywanej choroby jest otyłość (6). Jest to drugi z czynników powstawania nowotworów, a miejsca ustępuje tylko takim używkom, jak tytoń (6, 7). Badania epidemiologiczne przeprowadzone w Polsce przez Europejskie Badania Zdrowia (EHIS) z 2014 roku wykazały, że 36,6% populacji stanowią osoby z nadwagą, z kolei 16,7% osoby otyłe (8). U kobiet zarówno nadwaga, jak i otyłość są związane z ryzykiem rozwoju raka piersi, zwłaszcza u kobiet po przebytej menopauzie, raka jelita grubego, endometrium, gruczolakoraka przełyku oraz raka nerki (3).
ACS (American Cancer Society) przedstawił najważniejsze wytyczne dotyczące zachowań indywidualnych jako profilaktyka występowania nowotworów (3). Należą do nich:
1. Utrzymanie właściwej masy ciała przez całe życie.
2. Utrzymanie spożycia kalorii odpowiedniego do aktywności fizycznej.
3. Prowadzenie życia aktywnego fizycznie:
– dorośli: uprawianie umiarkowanego lub intensywnego wysiłku fizycznego (oprócz zwykłej aktywności) co najmniej przez 30 min dziennie, 5 lub więcej dni w tygodniu. Najlepiej uprawiać celowy wysiłek fizyczny przez 45-60 min,
– dzieci i młodzież: uprawianie umiarkowanego lub intensywnego wysiłku fizycznego co najmniej przez 60 min dziennie, 5 lub więcej dni w tygodniu.
4. Stosowanie właściwej diety, ze szczególnym uwzględnieniem produktów roślinnych.
5. Spożywanie potraw i napojów w ilościach odpowiednich do osiągnięcia i utrzymania właściwej masy ciała.
6. Spożywanie codziennie 5 lub więcej porcji różnych warzyw i owoców.
7. Przedkładanie produktów pełnoziarnistych nad przetworzone (rafinowane) ziarna.
8. Ograniczenie spożycia przetworzonego i czerwonego mięsa.
9. Ograniczenie konsumpcji napojów alkoholowych do nie więcej niż jednej porcji (kobiety) lub 2 porcji (mężczyźni) alkoholu dziennie.
Nadwaga i otyłość stwarzają zagrożenie rozwoju nowotworów na drodze kilku mechanizmów: wpływ metabolizmu tłuszczów i węglowodanów, zachwiania pracy układu immunologicznego, zwiększenia lub zmniejszenia stężenia hormonów, takich jak: estradiol czy insulina (7), zmiana czynników wpływających na proliferacje komórek, można tu wymienić insulinopodobny czynnik wzrostu 1 oraz białka, które powodują zwiększenie lub zmniejszenie dostępności hormonów dla różnych tkanek w organizmie. Wysoka masa ciała wraz z niską aktywnością fizyczną są czynnikami predysponującymi do powstawania zmian w metabolizmie estrogenów (3). U kobiet w okresie postmenopauzalnym obserwuje się konwersję andriostendionu do estrogenów, co może uważa się za czynnik stymulujący rozwój raka piersi, z kolei nadwaga bądź otyłość u dziewczynek może przyśpieszyć wystąpienie pierwszej miesiączki, co także jest czynnikiem predysponującym rozwój raka piersi (9). W przypadku kobiet stosujących terapię hormonalną, przyrost masy ciała nie uwidacznia zmian hormonalnych, co może wynikać z faktu, że występuje u nich wyższe stężenie estrogenów egzogennych. Dowiedziono, że zarówno nadwaga, jak i otyłość mogą powodować występowanie zmian meta (3). Ważnym elementem prawidłowej diety są przeciwutleniacze obecne w warzywach i owocach, gdyż są one substancjami antykancerogennymi i ich stosowanie może wyeliminować wystąpienie nowotworu. Do grupy tych związków zalicza się: witaminę C, α-tokoferol, β-karoten, selen, likopen oraz polifenole (10). Witamina C jako jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy może powodować odbudowę uszkodzonej, chorej komórki, ale również istotnie wpływać na wzrost aktywności leukocytów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Wykazano, że regularne spożywanie produktów obfitujących w tę witaminę przyczynia się do zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym, a prozdrowotne działanie kwasu askorbinowego jest wzmożone, jeśli działa w połączeniu z witaminą P (rutyna) bądź z witaminą PP (niacyna), poprzez blokowanie związków azotowych. Najbogatszym źródłem witaminy C są: owoce dzikiej róży, natka pietruszki, papryka czerwona, brukselka, brokuł, kalafior, owoce cytrusowe czy czarne porzeczki (11).
Spożycie cukru a ryzyko nowotworów

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Swora-Cywnar E, Dymkowska-Małesa M, Grzymiesławski M, Dobrowolska A: Wpływ wybranych składników żywności na profilaktykę chorób nowotworowych. Kosmos 2018; 67(2): 391-396.
2. Dydjow-Bendek D, Ejsmont J: Sposób żywienia a ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Probl Hig Epidemiol 2010; 91(4): 618-622.
3. Malczyk E, Majkrzak Ż: Żywieniowe czynniki ryzyka rozwoju raka piersi. Probl Hig Emidemiol 2015; 96(1): 67-76.
4. Argilès JM, López-Soriano FJ, Toledo M et al.: The cachexia score (CASCO): a new tool for staging cachectic cancer patients. J. Cachexia Sarcopenia Muscle 2011; 2: 87-93.
5. Burani J: Gushers and Tricklers. Practical use of the glycemic index. The GI Fundation/The University of Sydney; www.glycemicindex.com (data dostępu: 16.05.2019).
6. Howarth NC, Murphy SP, Wilkens LR et al.: The association of glycemic load and carbohydrate intake with colorectal cancer risk in the Multiethnic Cohort Study. Am J Clin Nutr 2008; 88: 1074-1082.
7. Mulholland HG, Murray LJ, Cardwell CR, Cantwell MM: Dietary glycaemic index, glycaemic load and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis. Brit J Cancer 2008; 99: 1170-1175.
8. Główny Urząd Statystyczny: Notatka informacyjna Warszawa, 1 grudnia 2015 r. Zdrowie i zachowanie zdrowotne mieszkańców Polski w świetle Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS) 2014.
9. Maher EA, Marin-Valencia I, Bachoo RM et al.: Metabolism of [U-13C]glucose in human brain tumors in vivo. NMR Biomed 2012; 25: 1234-1244.
10. Kubo A, Corley DA, Jensen CD, Kaur R: Dietary factors and the risk of esophageal adenocarcinoma and Barrett’s esophagus. Nutr Res Rev 2010; 2: 230-246.
11. Szterk A, Lewicki P: Karotenoidy i ich funkcje biologiczne. Przem Spoż 2007; 64(7): 32-34.
12. Holman RR, Paul SK, Matthews DR et al.: 10-year follow-up of intensive glucose control in type 2 diabetes. N Engl J Med 2008; 359: 1577-1589.
13. Meinhold CL, Dodd KW, Jiao L et al.: Available carbohydrates, glycemic load, and pancreatic cancer: is there a link? Am J Epidemiol 2010; 171: 1174-1182.
14. Mueller NT, Odegaard A, Anderson K et al.: Soft drink and juice consumption and risk of pancreatic cancer: the Singapore Chinese health study. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2010; 19(2): 447-455.
15. Dżemy z Karaibów: imbirowe, ze słodkich ziemniaków, kokosowe, bananowe, z papai, liczi, guawy; http://www.denelmartinique.com/-Les-allegees-confitures-gelees-marmelades.html (data dostępu: 12.07.2019).
16. McCarl M, Harnack L, Limburg PJ et al.: Incidence of colorectal cancer in relation to glycemic index and load in a cohort of women. Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev 2006; 15: 892-896.
17. Sieri S, Pala V, Brighenti F et al.: High glycemic diet and breast cancer occurrence in the Italian EPIC cohort. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2013; 33(9): 719-725.
18. Kadzińska J, Jasiczek A, Niemczuk D, Galus S: Dżemy z owoców i warzyw. Przem Ferm i Owoc-Warz 2013; 57(9): 25-26.
19. Kadzińska J, Jasiczek A, Niemczuk D, Galus S: Dżemy warzywno-owocowe jako nowa alternatywa dla konsumentów. Przem Ferm i Owoc-Warz 2014; 5: 33-36.
20. Dżemy syryjskie: dyniowe, bakłażanowe i różane; http://www.aldurra.com/Products/Jams/tabid/193/Default.aspx (data dostępu: 12.07.2019).
21. Niewczas J, Mitek M: Zmiany zawartości sacharydów podczas przechowywania owoców dyni olbrzymiej (Cucurbita maxima). Żywn Nauka Technol Jakość 2014; 3(40): 166-174.
22. Szterk A, Lewicki P: Karotenoidy i ich funkcje biologiczne. Przem Spoż 2007; 64(7): 32-34.
otrzymano: 2019-10-09
zaakceptowano do druku: 2019-10-22

Adres do korespondencji:
Paulina Zegartowska
ul. Balicka 122, 30-132 Kraków
p.zegartowsk@gmail.com

Medycyna Rodzinna 4/2019
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna