© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2002, s. 10-14
Krystyna Knypl
Przestrzeganie zaleceń lekarskich oraz motywacja do leczenia wśród chorych na nadciśnienie tętnicze
Compliance with therapy among hypertensive patients
specjalista European Society of Hypertension
Summary
A survey research conducted on a 157 patients with hypertension was aimed to help getting to know what is motivation and compliance with therapy. It has been concluded that main reason for hypertension treatment is fear of stroke. Systematic treatment of hypertension was declared by 76% of patients, and 48% of them was declared regular measure blood pressure at home. The worst tolerated among side effects are headaches and changing of blood pressure. More than half of patients declared that they would like to take a cheap, domestic, applied once a day antihypertensive drug.
The knowledge of patients fears, opinions and expectations can be helpful in choosing a better hypertension treatment and can contribute to improving blood pressure control.
Nadciśnienie tętnicze należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób układu krążenia w wielu krajach. Ocenia się, że liczba osób dotkniętych tą chorobą w Polsce sięga 6,26 mln kobiet i 6,47 mln mężczyzn (7). Tak znaczne rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego wiąże się z wieloma problemami diagnostycznymi oraz terapeutycznymi. Wśród problemów terapeutycznych najważniejszy jest bardzo niski odsetek chorych, którzy uzyskują zadowalającą kontrolę ciśnienia krwi. Problem niezadowalającej kontroli krwi ma charakter globalny. Na podstawie danych uzyskanych z National Health and Nutrition Survey III (NHANES) stwierdzono, że tylko 24,4% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w Stanach Zjednoczonych w wieku od 18 do 74 lat ma ciśnienie krwi poniżej 140/90 mmHg (1). Badania epidemiologiczne prowadzone w Europie wykazują, że pacjenci ze skutecznie leczonym nadciśnieniem tętniczym w wielu krajach stanowią od kilku do kilkunastu procent wszystkich leczonych. Mniej niż 10% skutecznie leczonych chorych jest w Wielkiej Brytanii oraz Włoszech. Ocenia się, że tylko 4-8,3% chorych leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego w naszym kraju uzyskuje wartości ciśnienia krwi poniżej 140/90 mmHg (1, 6, 7).
Bardzo rzadko analizuje się, dlaczego chorzy na nadciśnienie tętnicze nie przestrzegają zaleceń lekarskich lub czynią to w ograniczonym zakresie. Można sądzić, że przyczyny nieprzestrzegania zaleceń w poszczególnych społeczeństwach są zróżnicowane. Według Mallion i Schmitta (6) w społeczeństwie amerykańskim 11% pacjentów przerywa leczenie nadciśnienia z powodu wystąpienia objawów ubocznych, 25% sądzi, że nie zostanie zapytane przez lekarza czy bierze leki, 46% uważa, że się wyleczyło, a tylko 6% czyni to z powodów finansowych. W naszym kraju badania nad motywacją do leczenia oraz przestrzeganiem zaleceń lekarskich przez chorych na nadciśnienie tętnicze są w początkowym okresie.
Powyższe dane były przesłankami do podjęcia niniejszej pracy.
Celem pracy było:
1) poznanie motywacji chorych do leczenia nadciśnienia tętniczego;
2) poznanie motywacji wyboru określonego leku, a zwłaszcza ustalenie jaką rolę odgrywa sposób dawkowania, występowanie działań niepożądanych, cena leku oraz miejsce jego produkcji;
3) poznanie zachowań pacjentów w zakresie domowej kontroli ciśnienia krwi.
MATERIAŁ I METODY
Badania ankietowe przeprowadzono na grupie 157 chorych z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym łagodnym i umiarkowanym. Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego pierwotnego było przeprowadzone zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami diagnostyki. Pacjenci wypełniali ankietę specjalnie przygotowaną do niniejszego badania. Ankieta miała charakter anonimowy, wypełnianie i zwracanie jej odbywało się poza gabinetem lekarskim. W ankiecie zawarto pytania dotyczące płci, wieku, miejsca zatrudnienia, czasu trwania nadciśnienia tętniczego. Pytano ponadto o powód, jakim kieruje się pacjent w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz o wpływ choroby na jakość życia. Odrębna grupa pytań dotyczyła kontroli ciśnienia krwi w domu oraz stosowania leków. Wśród pytań dotyczących terapii hipotensyjnej ustalano, jakie są oczekiwania pacjenta odnośnie do ceny, decyzji o wyborze leku, sposobu dawkowania, miejsca produkcji oraz tolerancji działań niepożądanych. Pytano również o sposób, w jaki pacjent uzyskuje informację o leku hipotensyjnym.
Pytania ankietowe przedstawione są w załączniku.
ZAŁĄCZNIK
ANKIETA
– wypełniona przez mężczyznę/kobietę – proszę podkreślić
1. Wiek: 21-30, 31-40, 41-50, 51-60, powyżej 61.
2. Zatrudnienie: sfera budżetowa, przemysł, przedsiębiorca prywatny, pracownik przedsiębiorstwa prywatnego, rencista lub emeryt, inne.
3. Czas trwania choroby: 0-1 lat, 1-3 lat, 3-5 lat, powyżej 5 lat.
4. Czy nadciśnienie pogorszyło jakość życia: nie, tak – przejście na rentę, tak – zmiana pracy, tak – dolegliwości, tak – ograniczenie aktywności życiowej.
5. Powód leczenia nadciśnienia: obawa przed wylewem, bóle głowy, łatwe meczenie się, polecenie lekarza, kilka dolegliwości.
6. Systematyczność leczenia: zawsze, prawie zawsze, nieregularnie.
7. Najważniejsze cechy leku nadciśnieniowego: skuteczność, dobra tolerancja, niska cena.
8. Cena leku (preferowana): ryczałt, do 10 zł, do 20 zł, do 30 zł do 50 zł.
9. Zaufanie do leku: polskiego, zagranicznego.
10. Nietolerancja objawów ubocznych: zaczerwienienie twarzy, obrzęki, bóle głowy, bicie serca, skoki ciśnienia, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, zaburzenia potencji.
11. Sposób zażywania leku: raz na dobę, dwa lub trzy razy na dobę, doraźnie.
12. Źródło informacji o leku: lekarz, ulotka informacyjna, artykuł w prasie, znajomi.
13. Posiadanie aparatu do mierzenia ciśnienia krwi: tak, nie.
14. Mierzenie ciśnienia krwi: regularnie, rzadko, nigdy
15. Sposób przeprowadzania pomiarów: samodzielnie, z rodziną, z sąsiadami, w przychodni.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Erdine S.: How well is hypertension controlled In Europe? European Society of Hypertension Scientific Newsletter. 2001. 2. Filipiak T., Głuszek J.: Koszt leczenia nadciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze 2000, 4, 2, 81-87. 3. Grzybowski A. i wsp.: Skuteczność farmakologicznej terapii hipotensyjnej prowadzonej przez lekarzy pierwszego kontaktu w Polsce. Nadciśnienie Tętnicze 2000, 4297-105. 4. Klocek M.: Jakość życia kobiet z nadciśnieniem tętniczym. Rozdział w Nadciśnienie tętnicze u kobiet pod red. Kadeckiej-Jaszcz K. i Grodzickiego T. Alfa-Medica press. Bielsko Biała. 2000. 5. Laragh J.H., Brenner B.M.: Hypertension. Patophysiology, Diagnosis and Management. Raven Press. New York 1995. 6. Mallionn J.M., Schmitt: Patient compliance in the treatment of arterial hypertension. European Society of Hypertension Scientific Newsletter. 2001, 2, 7. 7. Pająk A.: Epidemiologia nadciśnienia tętniczego. Rozdział w Nadciśnienie tętnicze u kobiet pod red. Kaweckiej-Jaszcz K. i Grodzickiego T.: Alfa-medica press Bielsko Biała 2000. 8. Szczęch R. i wsp.: Poprawa kontroli ciśnienia tętniczego i poszerzenie wiedzy dotyczącej choroby wśród uczestników programu edukacji Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze 2001, 5, 3, 197-205. 9. Szczęch R. i wsp.: Ocena częstości, świadomości i skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego wśród uczestników akcji Mierz ciśnienie raz w roku. Nadciśnienie Tętnicze 2000, 4, 1, 27-37.
