Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 1/2012, s. 45-50
*Joanna Jędrzejczak
Padaczka stare i nowe wyzwania
Epilepsy old and new challenges
Klinika Neurologii i Epileptologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Urszula Fiszer
Streszczenie
Padaczka jest poważnym i częstym przewlekłym schorzeniem neurologicznym. Uważa się, że w chwili obecnej 6 milionów osób w Europie choruje na padaczkę. Termin padaczka obejmuje szerokie i zróżnicowane spektrum zespołów padaczkowych i chorób z różnymi rodzajami napadów. Rozpowszechnienie choroby ma swoje dwa piki najczęstszych zachorowań, dzieciństwo i osoby w wieku starszym. Pomimo faktu, że dysponujemy obecnie dużą liczba leków przeciwpadaczkowych, które kontrolują napady, do tej pory nie ma leku, który zapobiegałby rozwojowi padaczki. Praca ta wskazuje na dotychczasowe osiągnięcia naukowe w zakresie padaczki oraz przedstawia dalsze wyzwania naukowe i kliniczne. Śmierć jest ostatecznym, najbardziej dramatycznym powikłaniem padaczki. Nagła śmierć wśród pacjentów chorych na padaczkę jest około 20-krotnie częstsza niż w populacji ogólnej. Artykuł przedstawia najnowsze doniesienia dotyczące poznania i zrozumienia nagłej nieoczekiwanej śmierci w padaczce SUDEP.
Summary
Epilepsy is a serious and common chronic neurologic disorder. As many as 6 million people in Europe currently have active epilepsy. The term epilepsy encompasses a vast and heterogeneous spectrum of epileptic syndromes and diseases with different type of seizures. The incidence has two major peaks in childhood and old age. Beside fact that a large number of antiepileptic drugs that suppress the seizure are now available, so far we have no treatments that prevent the development of epilepsy. This paper lists what scientists have achieved in epilepsy so far and identifies further challenges in epilepsy research and clinical practice. Death is the most devastating outcome in epilepsy. Sudden death is over 20 times more frequent in people with epilepsy than in general population. This paper highlights some of new advances in understanding Sudden Unexpected Death in Epilepsy SUDEP.
Słowa kluczowe: padaczka, SUDEP, wyzwania.
Key words: epilepsy, SUDEP, challenges.



Padaczka jest jedną z najstarszych znanych chorób. Jej historia sięga 4 tysięcy lat. Słowo „epilepsia” liczy 2500 lat i pochodzi od greckiego epilamvanein co znaczy atakować, chwycić, zapaść, posiąść. Z uwagi na fakt, że napady padaczkowe traktowane były jako wyraz owładnięcia przez demony przez długi czas uważano ją za „świętą chorobę” i dopiero od V wieku przed naszą erą słowo padaczka zaczęło nabierać swojego obecnego znaczenia. Kamieniem milowym dla postępu i rozwoju zrozumienia padaczki było stwierdzenie Hipokratesa z roku 400 naszej ery, że padaczka jest chorobą mózgu, która musi być leczona dietą i lekami, a nie zaklęciami lub czarami. Poglądy na jej etiologię zmieniały się na przestrzeni wieków, obrazując zarazem zwycięstwo myśli naukowej i rozwoju medycyny nad magicznymi ideami, traktującymi tę chorobę jako owładnięcie przez demona.
W Polsce pierwsze napisane przez Polaków poświęcone padaczce, teksty pochodzą z XVI wieku. Aż do XVIII wieku piśmiennictwo było ubogie. Wiek XIX przynosi szybki rozwój literatury medycznej, co pozwalało na systematyczne publikowanie wyników badań. Autorzy polscy piszący po łacinie skłaniali się do użycia słowa „epilepsja” na określenie padaczki. Chróściejowski (1538 r.) przytacza następujące nazwy „morbus puerillis”, „morbus sacer”, „morbus lunaticus”, a Capivaceus (1594 r.) uzupełnia „morbus Herculeus” i „morbus comitalis”, a Jonston (1652 r.) dodaje „morbus divinus, sonticus et caducus”. W dziełach Perzyny (1793 r.), które powstały w języku polskim na określenie padaczki pojawiają się nazwy zarówno łacińskie „epilepsji” i „morbus caducus”, jak i polskie („wielka niemoc”, „wielka choroba”). U Siennika (1568 r.) pojawia się „niemoc świętego Walentego” (1).
Padaczka nie jest chorobą w klasycznym znaczeniu, a raczej skomplikowanym procesem patofizjologicznym, którego bardzo liczne i złożone objawy są wynikiem różnych zaburzeń funkcji mózgu.
W ostatnich kilkunastu latach nastąpił olbrzymi postęp w epileptologii. Dotyczy to różnych aspektów padaczki, takich jak: koncepcji patogenezy, epidemiologii, diagnostyki, leczenia i jego oceny. Zakres postępu obejmuje szereg dziedzin nauki: neurologię, neurofizjologię, neurofarmakologię, neurodiagnostykę, psychologię i neurochirurgię.
Wypadkową tego rozwoju nauki jest poprawa jakości opieki zdrowotnej większości chorych z padaczką. Obserwuje się niezwykle powolną, ale chyba stałą zmianę na lepsze obrazu chorego z padaczką w społeczeństwie. Przeobraża się zakorzeniony od wieków negatywny wizerunek chorego z padaczką jako osoby zawsze upośledzonej umysłowo. Jednak to odciśnięte piętno nie pozwala społeczeństwu spojrzeć na padaczkę jako na jedno z najczęstszych schorzeń neurologicznych, ponadto brak jest emocjonalnego zainteresowania takiego, jakie jest przejawiane w stosunku do innych chorób społecznych. Z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Epileptologicznego przy współpracy z Pentor Research International w 2009 roku zostało przeprowadzono ogólnopolskie badanie prospektywne PRO-EPI, dotyczące aspektów społecznych padaczki w Polsce poświęcone zagadnieniom prawa jazdy, pracy i edukacji pacjentów z padaczką (2). Wyniki wskazują, że 48 proc. osób chorych na epilepsję pracuje zawodowo i aż jedna trzecia informacje o padaczce zachowuje w tajemnicy przed szefem i kolegami w pracy. Wśród osób z padaczką, które nie pracują zawodowo 2/3 kiedyś pracowało, a obecnie nie pracują głównie dlatego, że choroba uniemożliwiła im pracę (46%) lub zostali zwolnieni ze względu na chorobę (17%). Połowa niepracujących chorych chciałaby podjąć jakąś pracę. Pewne jest, że osoby z padaczką nie mogą pracować we wszystkich zawodach. W tej kwestii ograniczenia są dobrze znane zarówno lekarzom, jak i dorosłym pacjentom. Najczęściej wskazywane prace, których nie może podejmować osoba z padaczką to: zawodowy kierowca, praca na wysokościach i pilot. Połowa Polaków uważa, że wszystkie osoby chore na padaczkę mogą pracować zawodowo.
Aby uświadomić sobie wagę problemu diagnostyczno-terapeutycznego padaczki należy spojrzeć na ten rodzaj zaburzenia czynności mózgu z perspektywy epidemiologicznej, klinicznej, psychospołecznej i ekonomicznej. Padaczka jest jednym z najczęstszych po bólach głowy – przewlekłym, poważnym schorzeniem neurologicznym; wskaźnik rozpowszechnienia wynosi około 1% i jest 10 razy częstsza niż stwardnienie rozsiane i 100 razy niż choroby neuronu ruchowego. Liczbę chorych na padaczkę w Polsce szacuje się na 300-400 tys., a na świecie około 50 milionów ludzi jest chorych na padaczkę. Przyjmuje się, że średni wskaźnik zachorowalności określony jest na 50-70/100 000/rok. Oznacza to, że w Polsce każdego roku przybywa między 20 000-28 000 nowych zachorowań. Wskaźnik zachorowań jest zależny od wieku; po 65. r.ż. wzrasta, dochodząc do 250/100 000/rok przewyższając liczbę zachorowań w wieku do 10 lat (3). Te liczby nie określają jednak skali problemu diagnostycznego padaczki, gdyż biorąc pod uwagę wystąpienie przynajmniej jednego napadu padaczkowego w ciągu całego życia (łącznie z drgawkami gorączkowymi), od urodzenia do śmierci, ryzyko wynosi około 10% (4) dla ogólnej populacji każdego społeczeństwa; to oznacza, że w Polsce około 3 mln ludzi przebyło lub będzie miało jeden napad padaczkowy. Wprawdzie napady padaczkowe powtórzą się u co 10., ale po wystąpieniu pierwszego napadu nigdy nie ma pewności, czy napad się nie powtórzy i dlatego należy przeprowadzić badania specjalistyczne. Biorąc dodatkowo pod uwagę występowanie innych napadowych zaburzeń przypominających padaczkowe, liczba pacjentów wymagających diagnostyki różnicowej może być kilkakrotnie większa (5, 6). Na tym jednak historia się nie kończy. Skutki tego stanu rzeczy odczuje jeszcze od 5 do 10 procent dodatkowych osób – członków rodzin, opiekunów, przyjaciół, nauczycieli czy pracodawców. Pragnąc zmierzyć się z sytuacją, w której 6 milionów ludzi w Europie choruje na epilepsję, uszczuplając gospodarkę europejską rokrocznie o 20 miliardów euro i powodując 13 tysięcy zgonów (z których 40% można by uniknąć stawiając prawidłową diagnozę i podejmując właściwe leczenie), Międzynarodowa Organizacja Chorych na Padaczkę (IBE) i Międzynarodowa Liga Przeciwpadaczkowa (ILAE) wspierana przez działania Europejskiej Grupy na Rzecz Padaczki na gruncie Europejskiego Parlamentu pracują razem nad stworzeniem pierwszego Europejskiego programu dotyczącego padaczki, której milowym krokiem jest podpisanie we wrześniu 2010 roku w Europejskim Parlamencie Pisemnej Deklaracji na Temat Padaczki.
Epidemiologia padaczek jest jedną z niezwykle rozwijających się dziedzin. Do lat 70. uważano, że padaczka występująca po raz pierwszy w późnym wieku była rzadkim zjawiskiem. Wiedza epidemiologiczna pozwoliła na uświadomienie, że w populacji osób powyżej 60. r.ż. obserwuje się wyraźny wzrost rozpowszechnienia padaczki. Stawia to padaczkę pod względem rozpowszechnienia na trzecim miejscu po udarach i otępieniu.
W krajach Unii Europejskiej 22% osób ukończyło 60 lat i prognozuje się, że w 2020 roku odsetek ten wyniesie 27%. W Stanach Zjednoczonych uważa się, że w roku 2015 ludzie starsi stanowić będą 14,8% Amerykanów (7, 8). W podobnej skali zjawisko starzenia się społeczeństwa jest obserwowane w Polsce. Liczba osób powyżej 65. r.ż. w okresie najbliższych 50 lat zwiększy się około 2,5-krotnie. W wartościach bezwzględnych szacuje się ten przyrost z 12,2% w roku 2000 do 22,8% w roku 2030. W 2050 roku ponad trzecia część ludności Polski przekroczy 65. r.ż. i będzie liczyć ponad 9 mln 460 tys., stanowiąc 31,3% społeczeństwa (9). Należy więc, zdać sobie sprawę z rzeczywistej skali problemu i uczulić lekarzy neurologów, psychiatrów, a także lekarzy rodzinnych na fakt, że napady i padaczka u osób starszych są ważnym i coraz częstszym klinicznym problemem. Warto podkreślić, że napady padaczkowe u ludzi starszych mogą mieć inny przebieg kliniczny niż u młodszych chorych i wymagają szczególnego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Tomal M: Padaczka w tekstach niektórych autorów polskich od XVI do XVIII wieku. Doniesienie wstępne. Epileptologia 1994; 2: 39-53.
2. Jędrzejczak J, Majkowska-Zwolińska B: Knowledge and opinions of neurologists, patients and the general population concerning the people with epilepsy as drivers and holders of driving licenses. A nationwide prospective study in Poland. Epileptologia 2010; 18: 19-29.
3. Panayiotopoulos CP: A clinical guide to epileptic syndromes and their treatment. Springer Healthcare LTD 2010; p.1-19.
4. Chang BS, Lowenstein DH: Epilepsy. N Engl J Med 2003; 349: 1257-66.
5. Jędrzejczak J: Padaczka. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2006; s.13-19
6. Jędrzejczak J: Padaczka. Najtrudniejsze są odpowiedzi na proste pytania. Wydawnictwo Termedia, Poznań 2008; s. 1-7.
7. Buckley BM: Healthy ageing: ageing safely. Eur Heart J 2001; 3 suppl N: 6-10.
8. Kannel WB: The demographics of claudication and aging of the American population. Vasc Med 1996; 1: 60-64.
9. World Population Prospects: The 2006 Revision and World Urbanisation Prospects: The 2006 Revision. http://esa.un.org/unpp/
10. Thomas RH, Hammond CL, Bodger OG et al.: Identifying and prioritizing epilepsy treatment uncertainties. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2010; 81: 918-21.
11. Sillanpää M, Shinnar S: Long – term mortality in childhood-onset epilepsy. N Eng J Med 2010; 363: 2522-29.
12. Nickels K, Wirrell E: Epilepsy-related mortality is low in children: A 25-year population-based study in Rochester 65 th Annual Meeting of the American Epilepsy Society San Antonio TX December 2010.
13. Donner EJ: Explaining the unexplained; Expecting the unexpected: where are we with sudden unexpected death in epilepsy. Epilepsy Currents 2011; 11: 45-49.
14. Faught E, Duh MS, Weiner JR et al.: Nonadherence to antiepileptic drugs and increased mortality. Neurology 2008; 71: 1572-78.
15. Nashef L: Sudden unexpected death in epilepsy: terminology and definitions. Epilepsia 1997; 38 suppl 11: 6-8.
16. Tomson T, Nashef L, Ryvlin P: Sudden unexpected death in epilepsy: current knowledge and future directions. Lancet Neurol 2008; 7: 1021.
17. Lu Jt, Kass RS: Recent progress in congenital QT syndrome. Curr Opinion Cardiol 2010; 25: 216-21.
18. Glasscock E, Yoo JW, Chen TT et al.: KvL.1 potassium channel deficiency reveals brain-driven cardiac dysfunction as a candidate mechanism for sudden unexplained death in epilepsy. J Neurosci 2010; 30: 5167-5175.
19. Richerson GB, Buchanan GF: The serotonin axis: Shared mechanisms In seizure, depression and SUDEP. Epilepsia 2011; 52: 28-38.
20. National Institute for Clinical Excellence. New drugs for epilepsy in adult, 2004.
21. Gayatri NA, MorraLL MC, Jain V et al.: Parental and physician beliefs regarding the provision and content of written sudden unexpected death in epilepsy (SUDEP) information. Epilepsia 2010; 51: 777-82.
22. Steinlein O, Mulley JC, Propping P et al.: A missense mutation in the neuronal nicotinic acetylocholine receptor α 4 subunit is associated with autosomal dominant nocturnal frontal lobe epilepsy. Nature Genet 1995; 11: 201-03.
23. Steinlein O, Magnusson A, Stoodt J et al.: An insertion mutation of the CHRNA4 gene in family with autosomal dominant nocturnal frontal lobe epilepsy. Hum Mol Genet 1997; 6: 943-947.
24. Biervert C, Schroeder BC, Kubisch C et al.: A potassium channel mutation in neonatal human epilepsy. Science 1998; 279: 403-06.
25. Singh NA et al.: A novel potassium channel gene. KCNQ2, is mutated in an inherited epilepsy of newborn. Nature Genet 1998; 18: 25-29.
26. Wallace RH, Wang DW, Singh R et al.: Febrile seizures and generalized epilepsy associated with a mutation in the Na+ channel beta1 subunit gene SCN1B. Nat Genet 1998; 19: 366-70.
27. Leonardi M, Ustun TB: The global burden of epilepsy. Epilepsia 2002; 43 suppl 6: 21.
28. Majkowski J: Obecny stan badań nad oceną kosztów padaczki. Epileptologia 2005; 13: 295-313
29. NFZ Analiza wydatków Narodowego Funduszu Zdrowia z tytułu refundacji leków w 2004 r. Narodowy Fundusz Zdrowia, Departament Gospodarki Lekami, Warszawa, czerwiec 2005, www.mz.gov.pl., 2005
30. Pugliatti M, Beghi E, Forsgren L et al.: Estimating the cost of epilepsy in Europe: a review with economic modeling. Epilepsia 2007; 48: 2224-33.
31. Andlin-Sobocki P, Jönsson B, Witchenn H: Cost of disorders of the brain in Europe. Eur J Neurol 2005; 12 supl. 1: 1-27.
32. Majkowski J, Majkowska-Zwolińska B: Direct and indirect annual costs of patients with epilepsy in Poland: a prospective multicenter study. Epileptologia 2010; 18: 125-136.
otrzymano: 2011-11-24
zaakceptowano do druku: 2011-12-14

Adres do korespondencji:
*Joanna Jędrzejczak
Klinika Neurologii i Epileptologii CMKP
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
tel.: (22) 629-43-49
e-mail: dyrektor@cmkp.edu.pl

Postępy Nauk Medycznych 1/2012
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych