Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 1/2012, s. 60-64
*Urszula Fiszer
Aktualne miejsce lewodopy w leczeniu choroby Parkinsona
The Current Status of Levodopa Treatment in Parkinson’s disease
Klinika Neurologii i Epileptologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Urszula Fiszer
Streszczenie
W ostatnich latach poglądy dotyczące etiopatogenezy i symptomatologii choroby Parkinsona ulegają sukcesywnym zmianom. Lewodopa pozostaje nadal podstawowym lekiem w leczeniu tego schorzenia pomimo licznych działań niepożądanych. Trwają badania mające na celu wyjaśnienie mechanizmu działania lewodopy o dłuższym czasie trwania, co może doprowadzić do wytworzenia nowej generacji pochodnych lewodopy. Wprowadzane są także nowe metody terapeutyczne, których celem jest zapewnienie stałej stymulacji dopaminergicznej.
Summary
The views regarding ethiopatogenesis and symptomatology of Parkinson’s disease have undergone a gradual change in recent years. Levodopa still remais a basic drug used in the treatment of this disease, despite of numerous undesired side-effects. Currently there are ongoing researches aimed at the explanation of the mechanism of levodopa action with a prolonged effect, which may lead to the manufacturing of a new generation of levodopa-derived drugs. Also new therapeutic methods are currently being introduced, the purpose of which is providing a permanent dopaminergic stimulation.



Aktualne poglądy na etiopatogenezę i symptomatologię choroby Parkinsona
Obecnie uważa się, choroba Parkinsona (chP) jest chorobą nie tylko jąder podstawy z zaburzeniami układu dopaminergicznego, manifestującą się klinicznie wyłącznie objawami ruchowymi. ChP jest postępującym schorzeniem charakteryzującym się zarówno objawami ruchowymi, jak i pozaruchowymi, jednakże rozpoznanie opiera się obecnie wyłącznie na identyfikacji podstawowych objawów ruchowych, związanych z niedoborem dopaminy w układzie nigrostriatalnym. Nowe spojrzenie wymaga zmiany definicji chP, gdyż uważa się, że chP jest uogólnioną synukleinopatią z szerokim wachlarzem objawów klinicznych (1-3).
Nadal nie jest znany czynnik inicjujący gromadzenie się α-synukleiny w astrocytach (4). Odkrycie patologii Lewy’ego w neuronach embrionalnych implantowanych pacjentom z chP doprowadziło do stworzenia nowej koncepcji prionowej (5). W koncepcji tej przedstawiane są podstawowe argumenty:
– długi okres rozwoju chP – długotrwałe gromadzenie się α-synukleiny,
– mutacja genu α-synukleiny powoduje chorobę rodzinną,
– zmiana konfiguracji α-synukleiny w β w procesie patogenezy schorzenia,
– możliwość migracji α-synukleiny poprzez układ węchowy lub przewód pokarmowy,
– badania genetyczne wspierające koncepcję: zwiększenie syntezy białek (α-synukleina, LRRK2), zaburzenia usuwania białek (parkin, UCH-L1) (6).
Najważniejszym wyzwaniem stojącym przed badaczami chP jest poznanie przyczyn rozpoczynających proces uszkadzania neuronów, określenie markerów wczesnego okresu schorzenia i stworzenie możliwości skutecznego leczenia choroby poprzez wpływ na jej naturalny przebieg. W ostatnich latach zrobiono istotny krok naprzód, ale niestety jest jeszcze daleko do osiągnięcia sukcesu, tj. skutecznego leczenia chP (7).
Leczenie choroby Parkinsona
Nie jest znany czynnik wywołujący proces patologiczny w chP, nie ma więc leczenia przyczynowego. W leczeniu chP stosowane są następujące metody:
A. Próby modyfikacji postępu choroby (selegilina, rasagilina, amantadyna, koenzym Q, pramipeksol, ropinirol, lewodopa?).
Dotychczas nie potwierdzono działania neuroprotekcyjnego żadnego z badanych sposobów leczenia (1).
B. Leczenie farmakologiczne objawowe zaburzeń ruchowych i pozaruchowych (okres wczesny i późny).
W leczeniu objawowym chP istnieje możliwość stosowania następujących leków: lewodopa (z inhibitorem dekarboksylazy dopy (zmniejszającym obwodowy rozkład lewodopy): lewodopa + karbidowa lub lewodopa + benserazyd), inhibitory metylotransferazy katecholowej (COMT) (entakapon, tolkapon), agoniści dopaminy (bromokryptyna, pergolid, kabergolina, pramipeksol, ropinirol, piribedil, apomorfina, rotygotyna), leki cholinolityczne (triheksyfenidyl, biperiden), inhibitory monoaminooksydazy (MAO) (selegilina, rasagilina) oraz amantadyna (siarczan amantadyny) (8, 9).
Wiadomo, że terapia wspomagajająca leczenie lewodopą za pomocą agonistów dopaminowych, inhibitorów COMT oraz inhibitorów MAO jest skuteczniejsza w porównaniu do placebo pod względem poprawy ruchowej, związana jest jednakże z częstszym występowaniem dyskinez i innymi objawami niepożądanymi (10).
C. Leczenie operacyjne (głęboka stymulacja mózgu).
D. Rehabilitacja ruchowa, zawodowa, mowy i połykania.
E. Odtwarzanie struktury i funkcji: terapia genowa, czynniki troficzne.
Wprowadzenie w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia preparatów lewodopy uzupełniającej niedobór dopaminy było zdecydowanie największym przełomem w leczeniu chP (11). Szczególnie skuteczne działanie obserwuje się w zakresie usuwania spowolnienia i sztywności, mniejsze w zakresie poprawy drżenia. Dobra odpowiedź na próbę leczenia dopaminowego uważane jest nadal za charakterystyczne dla chP, potwierdza rozpoznanie tego schorzenia. Lewodopa jest nadal podstawowym lekiem w leczeniu tego schorzenia, mimo wprowadzenia nowych preparatów o działaniu nie tylko na układ dopaminergicznym, a także na inne układy neuroprzekaźników.
Zaburzenia ruchowe po lewodopie
Po kilku latach stosowania preparatów lewodopy – już w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku – zauważono, że przewlekłe podawanie powoduje wystąpienie zaburzeń ruchowych (fluktuacje ruchowe lub dyskinezy – u około 50% pacjentów po 3 lub 5 latach leczenia lewodopą). Towarzyszą im fluktuacje objawów pozaruchowych: czuciowych, autonomicznych i neuropsychiatrycznych. Próby podawania preparatów lewodopy o „kontrolowanym uwalnianiu” nie rozwiązały tego problemu, prawdopodobnie z powodu niedoskonałości tych preparatów w uzyskaniu ciągłej stymulacji dopaminergicznej (11, 12).
Patogeneza zaburzeń polekowych po lewodopie nadal nie jest znana, pomimo badań prowadzonych przez ponad trzydzieści lat. Badania wskazują, że powstawanie zaburzeń ruchowych po lewodopie związane jest z ośrodkowym i obwodowym mechanizmem (13-16). Mechanizmy ośrodkowe obejmują progresję zwyrodnienia nigrostriatalnego, zmiany w receptorach dopaminergicznych oraz działanie lewodopy. Mechanizmy obwodowe związane są z wchłanianiem oraz metabolizmem lewodopy. Wiadomo, że na ryzyko wystąpienia zaburzeń ruchowych wpływają: wczesny wiek rozpoczęcia choroby, dłuższa terapia i wyższa dawka lewodopy od początku leczenia, płeć żeńska (17, 18).
Stwierdzono, że w chP wahania synaptycznego poziomu dopaminy poprzedzają wystąpienie fluktuacji motorycznych. Przy użyciu pozytronowej emisyjnej tomografii komputerowej (PET) badano zmiany w synaptycznym poziomie dopaminy indukowane lewodopą, w których wyniku wyróżniono dwie grupy chorych tj. grupę stabilną oraz tzw. fluktuatorów, gdzie zarejestrowano wzmożone obroty dopaminy (19).
Trwają badania dotyczące ustalenia roli czynników genetycznych w odpowiedzi na prowadzone leczenie, także na zaburzenia w trakcie leczenia lewodopą. Wykazano zależność polimorfizmu genu transportera dopaminy na objawy niepożądane (dyskinezy) (20). Jednakże oznaczanie tych parametrów nie ma jednak jeszcze znaczenia klinicznego (21).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Marras C, Lang A: Invited article: changing concepts in Parkinson disease: moving beyond the decade of the brain. Neurology 2008; 70(21): 1996-2003.
2. Jellinger KA: Synuclein deposition and non-motor symptoms in Parkinson disease. J Neurol Sci 2011; 310(1-2): 107-11.
3. Jellinger KA: CSF biomarkers in different phenotypes of Parkinson disease. J Neural Transm 2011; 8 [Epub ahead of print].
4. Halliday GM, Stevens CH: Glia: initiators and progressors of pathology in Parkinson’s disease. Mov Disord 2011; 26(1): 6-17.
5. Kordower JH, Brundin P: Lewy body pathology in long-term fetal nigral transplants: is Parkinson’s disease transmitted from one neural system to another? Neuropsychopharmacology 2009; 34(1): 254.
6. Olanow CVV, McNaught K: Parkinson’s disease, proteins, and prions: milestones. Mov Disord 2011; 26(6): 1056-71.
7. Fiszer U: Patogeneza i leczenie choroby Parkinsona – ewolucja poglądów. Postępy Nauk Medycznych 2009; 11 (22): 878-82.
8. Horstink M, Tolosa E, Bonuccelli U et al.: Review of the therapeutic management of Parkinson’s disease. Report of a joint task force of the European Federation of Neurological Societies and the Movement Disorder Society-European Section. Part I: early (uncomplicated) Parkinson’s disease. Eur J Neurology 2006; 13: 1170-85. Part II: late (complicated) Parkinson’s disease. Eur J Neurology 2006; 13: 1186-202.
9. National Collaborating Centre for Chronic Conditions. Parkinson’s Disease: National Clinical Guideline for Management in Primary and Secondary Care. London: Royal College of Physicians 2006; guideline 35.
10. Stowe R, Ives N, Clarke CE et al.: Evaluation of the efficacy and safety of adjuvant treatment to levodopa therapy in Parkinson s disease patients with motor complications. Cochrane Database Syst Rev 2010; (7): CD007166. Review.
11. Rascol O, Lozano A, Stern M, Poewe W: Milestones in Parkinson’s disease therapeutics. Mov Disord 2011; 26(6): 1072-82.
12. LeWitt PA. Lewodopa for the treatment of Parkinson’s disease. N Engl J Med 2008; 359: 2468-76.
13. Fabbrini G, Brotchie JM, Grandas F et al.: Levodopa-induced dyskinesias. Mov Disord 2007; 30, 22(10): 1379-89.
14. Guigoni C, Aubert I, Li Q et al.: Pathogenesis of levodopa-induced dyskinesia: focus on D1 and D3 dopamine receptors. Parkinsonism Relat Disord 2005; 11 (Suppl 1): 25-9.
15. Linazasoro G: Pathophysiology of motor comlications in Parkinson Disease. Arch Neurol 2007; 64: 137-40.
16. Roach ES. Both postsynaptic and presynaptic dysfunction contribute to Parkinson disease. Arch Neurol 2007; 64: 143.
17. Zappia M, Annesi G, Nicoletti G et al.: Sex differences in clinical and genetic determinants of lewodopa peak-dose dyskinesias in Parkinson’s disease: an exploratory study. Arch Neurol 2005; 62(4): 601-05.
18. Garcia-Ruiz PJ, Del Val J, Fernandez IM, Herranz A: What factors influence motor complications in Parkinson disease? A 10-years prospective study. Clin Neuropharmacol 2011; Dec 1 [Epub ahead of print].
19. de la Fuente-Fernandez R, Lu JQ, Sosso V et al.: Biochemical variations in the synaptic level of dopamine precede motor fluctuations in Parkinson’s disease: PET evidence of increased dopamine turnover. Ann Neurol 2001; 49: 298-303.
20. Kaiser R, Hofer A, Grapengiesser A et al.: L-dopa-induced adverse effects in PD and dopamine transporter gene polymorphism. Neurology 2003; 10: 60(11): 1750-55.
21. Kalinderi K, Fidani L, Katsarou Z, Bostantjopoulou S: Pharmacological treatment and the prospect of pharmacogenetics in Parkinson’s disease. Int Clin Pract 2011; 65, 12: 1289-94.
22. Miyasaki JM, Martin N, Suchowersky O et al.: Practice parameter: Initiation of treatment for Parkinson’s disease: An evidence-based review. Neurology 2002; 58: 11-7.
23. Weiner WJ: Initial treatment of Parkinson disease. Levodopa or dopamine agonists. Arch Neurol 2004; 61: 1966-69.
24. Schapira AH, Emre M, Jenner P et al.: Levodopa in the treatment of Parkinson‘s disease. Eur J Neurol 2009; 16(9): 982.
25. Talati R, Baker WL, Patel AA, Reinhart K et al.: Adding a dopamine agonist to preexisting levodopa therapy vs. levodopa therapy alone in advanced Parkinson‘s disease: a meta analysis. Int J Clin Pract 2009; 63(4): 613-23.
26. Truong DD, Bhidaysiri R, Wolters E: Management of non-motor symptoms in advanced Parkinson disease. J Neurol Sci 2008; 266: 216-28.
27. Dewey RB: Medical management of motor fluctuations. Neurol Clin 2008; 26: S15-S27.
28. Melamed E, Ziv I, Djaldetti R: Management of motor complications in advanced Parkinson’s disease. Mov Disord 2007; 22 (Suppl 17): 379-84.
29. Schapira AH: Challenges to the development of disease-modifying therapies in Parkinson‘s disease. Eur J Neurol 2011; 18: Suppl 1: 16-21.
30. Clarke CE, Patel S, Ives N et al.: Should treatment for Parkinson‘s disease start immediately on diagnosis or delayed until functional disability develops? Mov Disord 2011; 26(7): 1187-93.
31. Steiger M: Constant dopaminergic stimulation by transdermal delivery of dopaminergic drugs: a new treatment paradigm in Parkinson’s disease. Eur J Neurol 2008; 15: 6-15.
32. Sesar A, Arbelo JM, Del Val JL: Treatment of Parkinson disease, time and dosage: „does simple dosage facilitate compliance and therapeutic goals?“. Neurologist 2011; 17(6 Suppl 1): 43-6.
33. Fox SH, Katzenschlager R, Lim SY et al.: The Movement Disorder Society Evidence-Based Medicine Review Update: Treatments for the motor symptoms of Parkinson‘s disease. Mov Disord 2011; 26 Suppl 3: 2-41.
34. Seppi K, Weintraub D, Coelho M et al.: The Movement Disorder Society Evidence-Based Medicine Review Update: Treatments for the non-motor symptoms of Parkinson‘s disease. Mov Disord 2011; 26 Suppl 3: 42-80.
35. Antonini A, Mancini F, Canesi M et al.: Duodenal levodopa infusion improves quality of life in advanced Parkinson‘s disease. Neurodegener Dis 2008; 5(3-4): 244-6.
36. Nyholm D, Johansson A, Aquilonius SM et al.: Complexity of motor response to different doses of duodenal levodopa infusion in Parkinson disease. Clin Neuropharmacol 2011; 16: [Epub ahead of print].
37. Merola A, Zibetti M, Angrisano S et at.: Comparison of subthalamic nucleus deep brain stimulation and Duodopa in treatment of advanced Parkinson’s disease. Mov Disord 2011; 26 (4): 664-70.
38. Fahn S: and the Parkinson Study Group: Does levodopa slow or hasten the rate of progression of Parkinson‘s disease? J Neurol 2005; 252: Suppl 4: IV37-IV42.
39. Fahn S: A new look at levodopa based on the ELLDOPA study. J Neural Transm Suppl 2006; (70): 419-26.
40. Anderson E, Nutt J: The long-duration response to levodopa: phenomenology, potential mechanisms and clinical implications. Parkinsonism Relat Disord 2011; 17(8): 587-92.
41. Hely MA, Reid WG, Adena MA et al.: Sydney Multicenter Study of Parkinson’s disease: non-L-dopa responsive problems dominate at 15 years. Mov Disord 2005; 20 (2): 190-9.
42. Chitnis S: Optimizing therapeutic effects in patients with comorbidities: drug-resistant tremor, autonomic dysfunction, psychiatric disorders, and cognitive impairment. Neurologic Clinics 2008; 26 (Suppl 3): 29-44.
43. Sethi K: Levodopa unresponsive symptoms of Parkinson disease. Mov Disord 2008; 23(Suppl 3): 521-33.
44. Korchounov A, Kessler KR, Schipper HI: Differential effects of various treatment combinations on cardiovascular dysfunction in patients with Parkinson’s disease. Acta Neurol Scand 2004; 109(1): 45-51.
45. Sriranjini SJ, Ganesan M, Datta K et al.: Effect of a single dose of standard levodopa on cardiac autonomic function in Parkinson‘s disease. Neurol India 2011; 59(5): 659-63.
46. Lim SY, Farrell MJ, Gibson SJ et al.: Do dyskinesia and pain share common pathophysiological mechanisms in Parkinson’s disease? Mov Disord 2008; 23, 12: 1689-95.
47. Brotchie J, Fitzer-Attas C: Mechanism compensating for dopamine loss in early Parkinson disease. Neurology 2009; 17, 72 (Suppl 7): S32-8.
48. LeWitt PA, Dubow J, Singer C: Is levodopa toxic? Insights from a brain bank. Neurology 2011; 11: 1414-15.
49. Olanow CW, Obeso JA: Levodopa toxicity and Parkinson disease: still a need for equipoise. Neurology 2011; 77(15): 1416-7.
50. Parkkinen L, O‘Sullivan SS, Kuoppamäki M et al.: Does levodopa accelerate the pathologic process in Parkinson disease brain? Neurology 2011; 77(15): 1420-26.
51. Chang EM, Tonn S, Swain-ENG R et al.: Quality improvement in neurology: AAN Parkinson disease quality measures of the Quality Measurement and Reporting Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology 2010; 30, 75(22): 2021-7.
52. Maguire-Zeiss KA, Mhyre TR, Federoff HJ: Gazing into the future: Parkinson’s disease gene therapeutics to modify natural history. Exp Neurol 2008; 209: 101-13.
otrzymano: 2011-11-24
zaakceptowano do druku: 2011-12-14

Adres do korespondencji:
*Urszula Fiszer
Klinika Neurologii i Epileptologii CMKP SPSK im. Prof. W. Orłowskiego
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
tel.: (22) 629-43-49, fax: (22) 584-13-06
e-mail: kl.neurologii@szpital-orlowskiego.pl

Postępy Nauk Medycznych 1/2012
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych