Streszczenie
Każdego roku na świecie na raka płuc umiera ponad 1 milion ludzi. Poza paleniem tytoniu i innymi środowiskowymi czynnikami rakotwórczymi, wśród czynników odpowiedzialnych za wystąpienie choroby wymienia się zmiany DNA. Cechą charakterystyczną jak dotąd zidentyfikowanych markerów genetycznej predyspozycji do raka płuc jest stosunkowo nieznacznie podwyższone ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy tego narządu w przypadku nosicielstwa zmian DNA. Duże nadzieje w identyfikacji markerów silnego ryzyka raka płuc budzą markery biochemiczne, jak np. stężenie określonych mikroelementów. Badania przeprowadzone w naszym Ośrodku wyraźnie wskazują, że poziomy selenu w organizmie > 80 μg/l związane są z redukcją ryzyka zachorowań na raka płuc. Badanie poziomu selenu w surowicy krwi może być niezwykle użytecznym markerem w badaniach przesiewowych wczesnego wykrywania raka płuc do wstępnej preselekcji osób, u których zasadne jest wykonanie badania kontrolnego z wykorzystaniem tomografii komputerowej (CT). Bardzo ważne jest też poszukiwanie kolejnych markerów predykcyjnych w celu opracowania algorytmów postępowania charakteryzujących tzw. medycynę spersonalizowaną, gdzie schematy leczenia są dostosowane do statusu określonych markerów, np. obecności lub braku określonych mutacji.

Summary
Every year more than 1 million people all over the world die because of lung cancer. In addition to smoking and other environmental carcinogens, factors responsible for the disease include constitutional DNA alterations. A characteristic feature of markers of a genetic predisposition to lung cancer, is relatively slightly increased risk of developing cancer among carriers of DNA alteration. Very promisive markers of severe risk of lung cancer are biochemical markers like the concentration of certain micro elements. Studies performed in our Center clearly indicate that selenium levels > 80 μg/l are associated with strongly reduced risk of lung cancer. The examination of selenium concentration in blood serum can be very useful marker in screening for early detection of lung cancer by preselection of individuals with high probability of finding cancer by computerized tomography (CT). Very important is also identification of additional predictive markers for adjustment of treatment regimens depending on the status of specific markers, such as the presence or absence of specific mutations.