*Anna Kędzia1, Elżbieta Hołderna-Kędzia2
Oddziaływanie olejku rozmarynowego (Rosmarini aetheroleum) na grzyby drożdżopodobne
Effect of rosemary oil (Rosmarini aetheroleum) on yeastlike fungi
1Emerytowany profesor dr hab. n. med. Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
2Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Poznań
Dyrektor Instytutu: dr hab. inż. Małgorzata Łochyńska, prof. IWNiRZ
Streszczenie
Wstęp. Od tysięcy lat rośliny były wykorzystywane jako przyprawy i środki lecznicze. Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis L.) z rodziny Lamiaceae jest uprawiany na całym świecie.
W zielu rozmarynu obecne są flawonoidy, kwas karnozolowy, kwas kawowy i jego estry (kwas rozmarynowy), określane jako garbniki Labiatae, olejek eteryczny (borneol, 1,8-cyneol, octan borneolu, α- i β-pinen, kamfora, β-myrcen, kamfen, geraniol, cytronelol, linalol, p-cymen, γ-terpinen, β-felandren, werbenon) oraz fitosterole. Związki obecne w wyciągach i olejku eterycznym działają przeciwdrobnoustrojowo, przeciwutleniająco, przeciwnowotworowo, przeciwcukrzycowo, zabezpieczają przed wrzodami żołądka i dwunastnicy oraz zapobiegają demencji u osób starszych.
Cel pracy. Celem badań było oznaczenie aktywności olejku rozmarynowego (Semifarm, Gdańsk) wobec grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida.
Materiał i metody. Badaniom poddano 31 szczepów grzybów drożdżopodobnych wyhodowanych z jamy ustnej pacjentów z kandydozą i 9 szczepów wzorcowych. Wrażliwość (MIC) oznaczono metodą seryjnych rozcieńczeń w agarze Sabourauda. Zawiesinę zawierającą 105 CFU/kroplę przenoszono aparatem Steersa na podłoża agarowe, zawierające odpowiednie stężenie olejku rozmarynowego (15,0; 10,0; 7,5; 5,0 i 2,5 mg/ml) oraz na podłoża bez dodatku olejku (kontrola wzrostu szczepów). Inkubację prowadzono przez 24-48 godz. w warunkach tlenowych, w temp. 37°C. Za MIC przyjęto najmniejsze stężenie olejku rozmarynowego, które całkowicie hamowało wzrost testowanych szczepów grzybów drożdżopodobnych.
Wyniki. Wzrost wszystkich testowanych szczepów grzybów drożdżopodobnych był hamowany przez stężenia olejku 7,5-15,0 mg/ml. Najbardziej wrażliwe na olejek rozmarynowy były szczepy z gatunków C. utilis (MIC = 7,5 mg/ml), C. guilliermondii i C. kefyr (MIC 7,5-10,0 mg/ml), a najmniej wrażliwy gatunek C. tropicalis. Szczepy z gatunków C. krusei i C. lusitaniae okazały się bardziej oporne (MIC = 15 mg/ml).
Wnioski. Szczepy z rodzaju Candida wykazały umiarkowaną wrażliwość na olejek rozmarynowy. Olejek był najbardziej aktywny wobec szczepów grzybów drożdżopodobnych z gatunków C. utilis, C. guilliermondii i C. kefir. Najmniejszą wrażliwość na olejek wykazały szczepy C. krusei i C. lusitaniae.
Summary
Introduction. The plants have been used as herbs and medicines for thousands of years. Rosemary (Rosmarinus officinalis L.) from Lamiaceae family is cultivated all over the world. The rosemary herb contains flavonoids, carnosic acid, caffeic acid and its esters (rosmarinic acid), referred to as Labiatae tannins, essential oil (borneol, 1,8-cineol, borneol acetate, ?- and ?-pinene, camphor, ?-myrcene, camphene, geraniol, citronellol, linalool, p-cymene, ?-terpinene, ?-phellandrene, verbenone) and phytosterols. The compounds present in the extracts and essential oil have antimicrobial, antioxidant, antitumor and antidiabetic properties, protect against gastric and duodenal ulcers and prevent dementia in the elderly peoples.
Aim. The aim of the research was to determine the activity of rosemary oil (Semifarm, Gdańsk) against yeast-like fungi of the genus Candida.
Material and methods. 31 strains of yeast-like fungi isolated from the oral cavity of patients with candidosis and 9 reference strains were tested. The susceptibility (MIC) was determined by the method of serial dilution in Sabouraud agar. The suspension containing 10 5 CFU/drop was transferred using a Steers apparatus upon the agar medium with the appropriate concentration of rosemary oil (15.0; 10.0; 7.5; 5.0 and 2.5 mg/ml) and on the medium without the addition of oil (strain growth control). Incubation was carried out for 24-48 hours in aerobic conditions at 37°C. The lowest concentration of rosemary oil, which completely inhibited the growth of the tested yeast-like fungi strains, was assumed as MIC.
Results. The growth of all tested yeast-like strains was inhibited by oil concentrations of 7.5-15.0 mg/ml. The most sensitive to rosemary oil were strains of the species C. utilis (MIC = 7.5 mg/ml), C. guilliermondii and C. kefyr (MIC 7.5-10.0 mg/ml), and the least sensitive species were C. tropicalis. C. krusei and C. lusitaniae strains were more resistant (MIC = 15 mg/ml).
Conclusions. Candida strains showed moderate sensitivity to rosemary oil. The oil was most active against yeast-like fungi strains from the species of C. utilis, C. guilliermondii and C. kefyr. The strains of C. krusei and C. lusitaniae showed the lowest sensitivity to the oil.
Wstęp
Od tysięcy lat rośliny były wykorzystywane jako przyprawy oraz zioła lecznicze. Zastosowanie wielu z nich zostało opisane już w starożytności. Liczni uczeni, m.in.: Teofrast z Erezos (370-287 p.n.e.), Hipokrates (460-377 p.n.e.), Dioskurides (I wiek), Paracelsus (1493-1541), Robertus Dodenaeus (1517-1586), Charles Lèciuse Clucius Carolus z Atrebas (1526-1609), Karol Linneusz (1707-1778), Josef Moeller (1848-1923), opisywali rośliny i możliwości ich użycia w terapii różnych chorób.
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis L.) należy do rodziny Lamiaceae (jasnowate). Nazwa łacińska – rosmarinus, oznacza morską bryzę i prawdopodobnie jest związana z charakterystycznym, aromatycznym zapachem. Roślina jest wiecznie zielonym krzewem, który może osiągać wysokość do 2 m, naturalnie występuje w rejonach basenu Morza Śródziemnego, rośnie na glebach zawierających dużo wapnia. Posiada srebrnozielone liście w kształcie szpilek, natomiast kwiaty mają zabarwienie białe, bladoniebieskie lub liliowe. Rozmaryn jest uprawiany na całym świecie, głównymi producentami są: Francja, Hiszpania, Włochy, Grecja i Meksyk. Związki obecne w wyciągach i olejku rozmarynowym zapobiegają tworzeniu się wolnych rodników (1-3) i działają przeciwutleniająco, przeciwnowotworowo, przeciwcukrzycowo, zapobiegają też powstawaniu wrzodów żołądka i dwunastnicy (4-10). Badania przeprowadzone na zwierzętach wskazują, że wyciągi z rozmarynu chronią wątrobę przed toksycznym oddziaływaniem niektórych czynników chemicznych (11, 12). Stwierdzono też, że kwas rozmarynowy działa uspokajająco oraz zwiększa możliwości poznawcze i zapamiętywania u pacjentów z chorobą Alzheimera i demencją (13-19), ponadto jest stosowany w zapaleniach zatok, ucha środkowego i dróg oddechowych. Olejek rozmarynowy charakteryzuje się dobrą przyswajalnością z przewodu pokarmowego i przenikaniem przez skórę, korzystnie działa na tkankę kostną, pobudza ukrwienie (20, 21).
Olejek rozmarynowy jest bezbarwny lub jasnożółty o przyjemnym zapachu. Z 50-100 kg roślin otrzymuje się ok. 1 kg olejku eterycznego (22). Jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym do produkcji perfum, wody kolońskiej, szamponów, mydeł, dezodorantów, detergentów, odświeżaczy powietrza i świec zapachowych. Natomiast w przemyśle spożywczym używa się go jako środka zapachowego oraz do produkcji wódek, alkoholi i niektórych przetworów mięsnych. Przemysł farmaceutyczny wykorzystuje go do poprawiania smaku i zapachu niektórych leków.
W olejku rozmarynowym są obecne: borneol, 1,8-cyneol, octan borneolu, α-pinen, β-pinen, kamfora, β-myrcen, kamfen, geraniol, cytronelol, linalol, p-cymen, γ-terpinen, β-felandren, werbenon i inne (23-34). Wyciągi z ziela rozmarynu zawierają flawonoidy, garbniki, kwas karnozolowy, kwas kawowy i jego estry (kwas rozmarynowy) oraz fitosterole. Doświadczenia wykazały, że wyciągi z liści oraz olejek rozmarynowy działają przeciwdrobnoustrojowo (3, 23, 25, 27, 28, 30, 31, 35-48). Dotychczas przeprowadzone badania najczęściej dotyczyły oddziaływania olejku rozmarynowego na bakterie tlenowe, a rzadziej na grzyby. Brakuje publikacji oceniających skuteczność olejku wobec różnych gatunków grzybów drożdżopodobnych.
Cel pracy
Celem badań była ocena aktywności olejku rozmarynowego wobec grzybów drożdżopodobnych.
Materiał i metody badań
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Posadas SJ, Caz V, Largo C i wsp. Protective effect of supercritical rosemary extract Rosmarinus officinalis on antioxidants of major organs of aged rats. Exper Gerontol 2009; 44:383-9.
2. Al-Sereti MR, Abu-Amer KM, Sen P. Pharmacology of rosemary (Rosmarinus officinalis Linn.) and its therapeutic potentials. Indian J Exp Biol 1999; 37:124-30.
3. Celiktas OY, Bedir E, Sukan FV. In vitro antioxidant activities of Rosmarinus officinalis extracts treated with supercritical carbon dioxide. Food Chem 2007; 101:1474-81.
4. Khafagi I, Dewedar A, Farouk S. In vitro cytotoxicity and antimicrobial activities of some common essential oils. Egypt J Biol 2000; 2:20-7.
5. Cheung S, Tai J. Anti-proliferative and antioxidant properties of rosemary Rosmarinus officinalis. Oncol Rep 2007; 17:1525-31.
6. Bakirel T, Bakirel U, Ustuner Leles O i wsp. In vitro assessment of antidiabetic and antioxidant activities of rosemary (Rosmarinus officinalis) in alloxan-diabetic rabbits. J Ethnopharmacol 2008; 116:64-7.
7. Alkofahi A, Atta AH. Pharmacological screening of the anti-ulcerogenic effects of some Jordania medical plants in rats. J Ethnopharmacol 1999; 67:341-5.
8. Saenz MT, Garcia MO, de La Puerta R. Cytostatic activity of some essential oils against Hep-2 cells. Farmaco 1996; 51:539-40.
9. Dias PC, Foglio MA, Possenti A i wsp. Antiulcerogenic activity of crude hydroalcoholic extract of Rosmarinus officinalis L. J Ethnopharmacol 2000; 69:57-62.
10. Abdel El-Hamied AA, Nassar AG, El-Badry N. Investigations on antioxidant and antimicrobial activities of some natural extracts. World J Dairy Food Sci 2009; 4(1):1-7.
11. Rusu MA, Tamas M, Puica C i wsp. The hepatoprotective action of ten herbal extracts in CCl3 intoxicated liver. Phytother Res 2005; 19:744-9.
12. Sotelo-Fèlix JI, Martinez-Fong D, Muriel P i wsp. Evaluation of the effectiveness of Rosmarinus officinalis (Lamiaceae) in the alleviation of carbon tetrachloride-induced acute hepatotoxicity in the rat. J Ethnopharmacol 2002; 81:145-54.
13. Habtemarian S. The therapeutic potential of Rosemary (Rosmarinus officinalis) diterpenes for Alzheimer’s disease. Evid Based Complement Alternat Med 2016; Article JD 2680409 (1-14).
14. Fecka I, Mazur A, Cisowski W. Kwas rozmarynowy, ważny składnik terapeutyczny niektórych surowców roślinnych. Post Fitoter 2002; (1-2):20-5.
15. Waggas AM, Balawi AE. Neurophysiological study on possible protective effect of Rosemary (Rosmarinus officinalis) leaves extract in male albino rats treated with acrylamide. Am-Eurasian J Sci Res 2008; 3(2):163-71.
16. Machado DG, Bettio LEB, Cunha MP i wsp. Antidepresant-like effect of Rosmarinus officinalis in mice: involvement of the monoaminergic system. Progress Neuropsychopharmacol Biol Psych 2009; 33:642-50.
17. Omri AE, Han J, Yamada P i wsp. Rosmarinus officinalis polyphenols activate cholinergic activities in PC 12 cells through phosphorylation of ERK ½. J Ethnopharmacol 2010; 131(2):451-8.
18. Adewusi EA, Moodley N, Steenkamp V. Medicinal plants with cholinesterase inhibitory activity: A Review. African J Biotechnol 2010; 9(49):8257-76.
19. Machado DG, Cunha MP, Neis VB i wsp. Antidepressant-like effect of fractions essential oils, carnosol and betulinic acid isolated from Rosmarinus officinalis L. Food Chem 2013; 136(2):999-1005.
20. Working PK, Bus JS, Hamm TE Jr. Reproductive effects of inhaled methyl chloride in the Male Fischer 344 rat. II Spermatogonial toxicity and sperm quality. Toxicol Appl Pharmacol 1985; 77(1):144-57.
21. Nabavi SF, Tenore GC, Daglia M i wsp. The cellular protective effects of rosmarinic acid: from bench to bedside. Curr Neurovasc Res 2015; 12(1):98-105.
22. Holmes P. Rosemary oil – the wisdom of the heart. Int J Aromather 1999; 9(2):62-6.
23. Kowalska K, Olejnik A. Rozmaryn – roślina zielarska o potencjale terapeutycznym. Post Fitoter 2010; 2:114-22.
24. Diaz-Maroto MC, Alanón Parado E, Castillo-Munoz N i wsp. Effect of storage conditions on volatile composition of dried rosemary (Rosmarinus officinalis L.). Flavour Fragr J 2009; 24:245-50.
25. Pintore G, Usai M, Bradesi P i wsp. Chemical composition and antimicrobial activity of Rosmarinus officinalis L. oils Sardinia and Corsica. Flavon Fragr J 2002; 17(1):15-9.
26. De Melo GAN, Grespon R, Fonseca JP i wsp. Rosmarinus officinalis L. essential oil inhibits in vitro and in vivo leukocyte migration. J Med Food 2011; 14(9):944-6.
27. Angioni A, Barra A, Cereti E i wsp. Chemical composition, plant genetic differences, antimicrobial and antifungal activity investigation of essential oil of Rosmarinus officinalis L. Agric Food Chem 2004; 52:3530-5.
28. Isman MB, Wilson JA, Bradbury R. Insecticidal activities of commercial rosemary oils (Rosmarinus officinalis) against larvae of Pseudaletia unipuncta and Trichoplusia ni in relation to their chemical compositions. Pharm Biol 2008; 46:1-2:82-7.
29. Ravid U, Putievsky E, Katzir I i wsp. Identification of (1R) (+)- verbenone in essentials oils of Rosmarinus officinalis L. Flavour Fragr J 1997; 12:109-12.
30. Santoyo S, Cavero S, Jaimie L i wsp. Chemical composition and antimicrobial activity of Rosmarinus officinalis L. essential oil obtained via supercritical fluid extraction. J Food Prot 2005; 68(4):790-5.
31. Petersen M, Simmonds MS. Rosmarinic acid. Phythochem 2003; 62(2):121-5.
32. Okamura N, Havaguchi H, Hashimoto K i wsp. Flavonoids in Rosmarinus officinalis leaves. Phytochem 1994; 37:1463-6.
33. Thorsen MA, Hildebrandt KS. Quantitative determination of phenolic diterpenes in rosemary extracts. Aspect of accurate quantification. J Chromatogr 2003; 995:119-25.
34. Amela L, Sánchez-Muñoz B, Fernandez-López i wsp. Liquid chromatographic-mass spectrometric analysis of phenolic and free radical scavenging activity of rosemary extract from different raw material. J Chromatogr 2006; 1120:221-9.
35. Hołderna-Kędzia E, Kędzia B, Mścisz A. Poszukiwanie wyciągów roślinnych o wysokiej aktywności antybiotycznej. Post Fitoter 2009; (1):3-11.
36. Janssen AM, Chin NLJ, Scheffer JJC i wsp. Screening for antimicrobial activity of some oils by the agar overlay technique. Pharmaceut Weekblad Sci Ed 1986; 8:289-92.
37. Ribeiro DS, Melo DB, Guimarâes AG i wsp. Evaluation of the rosemary essential oil (Rosmarinus officinalis L.) as modulator of bacteria resistance. Ciëncias Agrárias Londrina 2012; 33(2):687-96.
38. Shapiro S, Meier A, Guggenheim B. The antimicrobial activity of essential oils and essential oil components towards oral bacteria. Oral Microbiol Immunol 1974; 9:202-8.
39. Elgayyar M, Dranghton FA, Golden DA i wsp. Antimicrobial activity of essential oils from plants against selected pathogenic and saprophytic microorganism. J Food Prot 2001; 64(7):1019-24.
40. Larrondo JV, Agut M, Calvo-Torras MA. Antimicrobial activity of essences from Labiates. Microbios 1995; 82(332):171-2.
41. Radaelli M, da Silva BP, Weidlich L i wsp. Antimicrobial activities of six essentials oils commonly used as condiments in Brazil against Clostridium perfringens. Braz J Microbiol 2016; 47(2):424-39.
42. Sienkiewicz M, Łysakowska M, Pastuszka M i wsp. The potential of use basil and rosemary essential oils as effective antibacterial agents. Molecules 2013; 18:9334-51.
43. Lopez P, Sanchez C, Battle R i wsp. Soild- and vapour-phase antimicrobial activities of six essential oils: susceptibility of selected food borne bacterial and fungal strains. Agric Chem 2005; 53:6939-46.
44. Fabio A, Cermeli C, Fabio G i wsp. Screening of the antibacterial effects of a variety of essential oils on microorganisms responsible for respiratory infections. Phytother Res 2007; 21:374-7.
45. Jiang Y, Wu N, Fu Y-J i wsp. Chemical composition and antimicrobial activity of the essential oil of Rosemary. Environ Toxicol Pharmacol 2011; 32:63-8.
46. Hammer KA, Carson CF, Riley TV. Antimicrobial activity of essential oils and other plant extracts. J Appl Microbiol 1999; 86:985-90.
47. Gauch LMR, Pedrosa SS, Esteves RA i wsp. Antifungal activity of Rosmarinus officinalis Linn. essential oil against Candida albicans, Candida dubliniensis, Candida parapsilosis and Candida krusei. Rev Pan-Amaz Saude 2014; 5(1):61-6.
48. Cavalcanti YW, de Fatima de Almeida L, Padilha WNN. Anti-adherent activity of Rosmarinus officinalis essential oil on Candida albicans: an SEM analysis. Rev Odonto Cienc 2011; 26(2):139-44.
49. Weekesser S, Engel K, Simon-Haarhans B i wsp. Screening of plant extracts for antimicrobial activity against bacteria and yeast with dermatological relevance. Phytomed 2007; 14:508-16.
50. Morris JA, Khettry A, Seitz EW. Antimicrobial activity of aroma chemicals and essential oils. J Am Oil Chem Soc 1979; 56:593-603.
51. Maruzzella JC, Ligouri L. The in vitro antifungal activity of essential oils. J Am Pharm Assoc 1956; 47(4):250-4.
52. Inouye S, Uchida K, Abe S. Volatile composition and vapour activity against Trichophyton mentagrophytes of 36 aromatic herbs cultivated in Chichibu district in Japan. Intern J Aromather 2006; 16:159-68.
53. Tiwari R, Dikshit RP, Chandan NC i wsp. Inhibition of growth and aflatoxin B1 production of Aspergillus parasiticus by spice oils. J Food Sci Technol 1983; 20:131-3.
