Wanad i rubid należą do niezbędnych ultraśladowych pierwiastków (1). Niedobory wanadu u zwierząt powodują uszkodzenia układu kostno-stawowego, drgawki, hipotyreozę i zaburzenia reprodukcji (1, 2, 3). U ludzi pierwiastek ten wywiera korzystny wpływ na homeostazę glukozy (4). Badania doświadczalne wykazały oddziaływanie wanadu na ekspresję genów dla m.in. TNF-a, interleukiny IL-8, kinazy białkowej aktywowanej przez mitogeny (MAPK) i białka p53 (3). Niedobory rubidu skutkują zmniejszeniem apetytu oraz upośledzeniem rozwoju somatycznego (2). Podczas badań doświadczalnych obserwowano wzajemne oddziaływanie rubidu i TNF-a (5). W etiopatogenezie naczyniaków limfatycznych odgrywają rolę zaburzenia regulacji wydzielania interleukin oraz indukującego apoptozę TNF-a.

W piśmiennictwie nieliczne są doniesienia dotyczące homeostazy ultraśladowych pierwiastków u ludzi. Celem pracy jest przedstawienie chorego tracącego duże ilości wanadu i rubidu z chłonką.

Dwunastoletni chłopiec z rozległym naczyniakiem limfatycznym w klatce piersiowej, jamie brzusznej oraz skórze okolicy podbrzusza i worka mosznowego był hospitalizowany w Klinice Pediatrii IMiD przez 6 tygodni. Od 7 roku życia pozostawał pod opieką onkologów z powodu powiększającego się naczyniaka limfatycznego. Wdrażane leczenie cytostatykami oraz interferonem alfa-2b (Intron A) nie powodowało trwałej poprawy. Przyjęty do Kliniki z powodu zaburzeń w zakresie gospodarki sodowo-potasowej i wapniowej. Wysokość ciała 140 cm (wiek wzrostowy 11 lat), bez niedoborów masy ciała względem wysokości (m=36 kg). Po zastosowaniu diety wysokobiałkowej, niskopotasowej z dodatkową podażą chlorku sodu i wapnia stan ogólny chorego poprawił się. Przez patologiczne naczynia limfatyczne w skórze moszny ze zmiennym nasileniem wyciekała chłonka (od <100 mL/24h do 3000 mL/24h). Wyciek o podobnym nasileniu, według relacji opiekunów dziecka, występował także przez kilkanaście miesięcy poprzedzających hospitalizację. W okresie względnego wyrównania metabolicznego trzykrotnie oznaczono stężenia wanadu i rubidu w surowicy krwi, moczu oraz wyciekającej chłonce. Do oznaczeń wanadu (⁵¹V), rubidu (⁸⁵Rb) wykorzystano technikę spektrometrii mas z jonizacją w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-MS). Roztwory stosowane do rozcieńczania próbek oraz przygotowania wzorców do krzywej kalibrowania były wysokiej czystości: 65% HNO₃ suprapure Merck (Niemcy), wielopierwiastkowy wzorzec firmy Merck (Niemcy), woda Mili-Q (Milipore, USA). Do oznaczeń wykorzystano spektrometr ICP MS Elan 6100 Perkin Elmer (Niemcy) wyposażony w rozpylacz typu Mainharda, kwarcową komorę mgielną Scota i niklowe stożki. Próbki surowicy, moczu i chłonki rozcieńczano dziesięciokrotnie przed pomiarem. Wykorzystano metodę krzywej kalibrowania. Granica wykrywalności (DL = x + 3s) dla ⁵¹V wynosiła 0,41 mg/L a dla ⁸⁵Rb 0,01 mg/L.