Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 1/2000, s. 4-6
Jerzy Lutomski
Zioła, fitofarmaceutyki i nutraceutyki
Medicinal plants, phytopharmaceuticals and nutraceuticals
Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu
Summary
The herbal crude drugs and phytopharmaceuticals are play in Poland, Germany and France a important part in medical practice. Some of them belongs to the plant remedies, which use is based on traditional knowledge and the use of another herbal remedies is scientifically evidenced.
Both the producers of phytopharmaceuticals and the researchers occupied on medicinal plants are accorded that in phytotherapy the practice and theory are like the two sides of coin. These sides are in interaction and dependence. The development of the new and improvment of the existing preparats would be not possible without intensive studies on old plants and their compounds.
Besides medicinal plants and phytopharmaceuticals very important is the functional food. Adding the medical active compounds from the plants to the food we obtain the new group of medicinal remedies – nutraceuticals, which have larger and larger importance in the health care.



Na podstawie odkryć archeologicznych można stwierdzić, że już człowiek pierwotny znał i stosował od zarania niektóre rośliny zielarskie.
Silne działanie szeregu roślin na organizm ludzki, zwłaszcza odurzające i narkotyczne, sprzyjało gromadzeniu przekazów ustnych na ten temat i wykorzystywania ich działania do praktyk magicznych. Pierwotnie przekazywano werbalnie informacje na temat stosowania roślin zielarskich, a dopiero później po wynalezieniu pisma dane te spisywano i odtąd stanowiły podstawowe źródło wiadomości o ziołach.
Polacy interesowali się zawsze zielarstwem, jako że są narodem z genezy swej rolniczym, o nawyku wykorzystywania ziół. Stąd też ziołowe apteczki domowe odgrywały wielką rolę w lecznictwie dworskim i miejskim.
Obecnie surowce zielarskie wykorzystywane są głównie w produkcji leczniczych i spożywczych herbat ziołowych. Drugim kierunkiem wykorzystania surowców zielarskich jest produkcja ekstraktów do celów leczniczych i spożywczych. Szacuje się, że w najbliższych latach wartość polskiego rynku preparatów zielarskich wzrośnie o ok. 12% rocznie.
Polska zaliczana jest do grupy liczących się w świecie producentów surowców zielarskich. Dysponujemy ponadto kilkunastoma własnymi odmianami roślin zielarskich i dobrym potencjałem produkcyjnym.
Polski przemysł zielarski przetwarza rocznie ok. 26 000 ton surowców, z czego 85% (ok. 22 000 ton) to surowce krajowe i tylko 15% (ok. 4 000 ton) pochodzące z importu. Trzy czwarte ziół pochodzi z upraw, zaś jedna czwarta (4 000 do 5 000 ton) pozyskiwana jest ze stanu naturalnego. Około 25 surowców odgrywa podstawowe i przyszłościowe znaczenie w fitoterapii (tab. 1).
Tabela 1. Podstawowe i przyszłościowe surowce zielarskie.
61. bluszcz pospolity
62. czarci pazur (Harpagophytum)
63. czosnek pospolity
64. dziurawiec zwyczajny
65. glistnik jaskółcze ziele
66. głóg dwuszyjkowy
67. jemioła pospolita
68. jeżówka purpurowa
69. karczoch zwyczajny
10. kasztanowiec zwyczajny
11. kava-kava
12. kozłek lekarski
13. melisa lekarska
14. męczennica cielista
15. miłorząb japoński
16. nawłoć pospolita/właściwa
17. ortosyfon
18. ostropest plamisty
19. palma sabalowa
20. pokrzywa zwyczajna (korzeń)
21. rumianek pospolity
22. strączyniec ostrolistny-senes
23. śliwa afrykańska
24. tymianek pospolity
25. żeń-szeń
Polski rynek leków roślinnych posiada większość cech charakterystycznych dla rynków Wspólnoty Europejskiej. Polska jest ważnym obok Niemiec i Francji zielarskim krajem Europy.
Podobnie jak w zachodniej Europie polska sztuka leczenia roślinami z biegiem czasu wyszła ze średniowiecznego zielarstwa, a także z późniejszego tradycyjnego leczenia środkami naturalnymi i podczas ostatnich dziesięcioleci rozwinęła się w nowoczesną metodę leczenia, zwaną – fitoterapią.
Rozróżnić należy dwie metody leczenia, które prowadzą do usunięcia stanów chorobowych za pomocą substancji pochodzenia roślinnego:
1. Terapię, w której stosuje się całe kompleksy związków występujących w roślinach.
2. Terapię za pomocą substancji biologicznie czynnych, wyizolowanych z roślin, w postaci związków chemicznie określonych.
O ile terapia za pomocą naturalnych związków chemicznych otrzymywanych ze świata roślinnego nie budzi kontrowersji, gdyż zarówno lekarz, jak i pacjent nie zawsze zdają sobie sprawę, czy mają do czynienia z lekiem naturalnym, czy syntetycznym, o tyle pierwsza metoda leczenia ma w Polsce zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników.
Stosowane w fitoterapii zioła lub ich postacie galenowe cieszą się dużym i stale rosnącym uznaniem polskiego społeczeństwa. Trudno nie docenić ich szczególnej roli zarówno w pediatrii jak i geriatrii.
Udział fitopreparatów w ogólnej produkcji fitofarmaceutyków jest znaczny. Jego wartość (tab. 2) w świecie i w Europie stale rośnie!
Tabela 2. Wartość rynku fitofarmaceutyków w świecie i w Europie (dane z roku 1995).
Rynek światowy(wartość w mln. USD)
a) Europaok. 6 500
- w tym Wspólnota Europejskaok. 5 500
b) Azjaok. 4 400
- w tym Japoniaok. 2 100
c) Ameryka Północnaok. 1500
Rynek europejski(wartość w mln. USD)
a) RFNok. 2 500
b) Francjaok.1 600
c) Włochyok. 600
d) Wielka Brytaniaok. 300
e) Hiszpaniaok. 230
f) Polska ok. 180
g) Holandiaok. 100
h) Belgiaok. 40
Analizując kształtowanie się sprzedaży preparatów zielarskich nasuwa się wniosek, że podstawowe znaczenie ekonomiczne mogą mieć w przyszłości roślinne leki nasercowe, krążeniowe, przeciwmiażdżycowe, adaptogenne a także przewidziane do stosowania w dolegliwościach przewodu pokarmowego.
Większość preparatów zielarskich znajduje się w obrocie jako środki OTC i rozprowadzana jest poprzez apteki lub w ustalonym przez Ministerstwo Zdrowia wąskim zakresie asortymentowym poprzez sklepy zielarsko-drogeryjne i zielarsko-medyczne.
Wskutek arbitralnego nastawienia części polskich lekarzy, tradycyjne metody leczenia, do których należy fitoterapia, wydają się sprzeczne z naukowymi podstawami medycyny. Rozwój fitoterapii niewątpliwie hamuje niechęć wielu lekarzy do stosowania leków pochodzenia roślinnego, z uwagi na często powolne ich działanie lecznicze, a także niedosyt udokumentowanych informacji o ich działaniu.
Złożoność działania leku roślinnego wymyka się często lapidarnym opisom, do których przyzwyczaiła „ortodoksyjnych medyków” klasyczna farmakologia. Barierę w rozwijaniu polskich badań stanowią: 1) brak zainteresowań farmakologów związkami wyodrębnionymi z materiału roślinnego, 2) niechęć do badań wyciągów kompleksowych, 3) konieczność dostarczania do badań najchętniej rozpuszczalnych w wodzie związków w wystarczającej ilości – nie zawsze możliwych do uzyskania w warunkach laboratoryjnych. W rezultacie Komisja Farmakopei Polskiej odczuwa brak właściwej i nowoczesnej dokumentacji farmakologicznej. Miejmy nadzieję, że lukę tę przynajmniej częściowo wypełni czasopismo Postępy Fitoterapii.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Postępy Fitoterapii 1/2000
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii