Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 1/2000, s. 32-35
Jerzy Lutomski, Bogdan Kędzia
Ocena olejków i ich składników w aspekcie działania przeciwzapalnego i immunostymulującego
The estimation of volatile oils and their compounds in respect to the antiinflammatory and immunostimulatory effects
Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu
Summary
The studies on 11 volatile oils and 9 volatile oils compounds have shown the strong antiinflammatory effect similar to indomethacin and the strong immunostimulatory effect similar to ethanol extract from Ginseng radix by orally administration to rats.
The most impressive antiinflammatory effect have Ol. Thymi, Ol. Salviae sclareae and 1,8-cineol, and the immunostimulatory activity – Ol. Pini, Ol. Citri, Ol. Geraniae and α-pinen.
The studies have shown the possibility of the use of volatile oils and volatile oils compounds as a orally administrated herbal medicines in the therapy of inflammatory and immunologic diseases.



Olejki eteryczne stosowane wewnętrznie wykazują różnorodne działanie biologiczne. Dotychczas najlepiej poznano działanie rozkurczające mięśnie gładkie, przeciwzapalne i przeciwutleniające olejków eterycznych. Nieliczne doniesienia dotyczą również ich działania na ośrodkowy układ nerwowy (m.in. pobudzającego, uspokajającego i przeciwbólowego), przeciwuczuleniowego, żółciotwórczego, moczopędnego, przeciwdrgawkowego, ochraniającego mięsień sercowy, cytostatycznego i immunostymulujacego. Bliższe dane na ten temat można znaleźć w pracach Lis-Balchin i wsp. (8), Kędzi i wsp. (6) oraz Pfister-Hotz (10).
Badania farmakologiczne wskazują, że niektóre olejki eteryczne i składniki olejkowe po podaniu doustnym charakteryzują się silnym działaniem przeciwzapalnym. Dla przykładu olejek z lisci Curcuma longa podawany szczurom w dawce 1,6 g/kg m.c. (masy ciała) zmniejszał obrzęk wywołany karageniną jak fenylobutazon w dawce 0,1 g/kg m.c. (4). Działanie przeciwzapalne u szczurów wykazywał olejek z liści Ageratum conyzoides podawany doustnie w dawce 3-4 g/kg m.c. (1), a także olejek z liści Toddalia asiatica u myszy, które otrzymywały go drogą pokarmową w dawce 0,8 g/kg m.c. (5). Jeszcze silniejszym działaniem przeciwzapalnym odznaczały się olejki z liści Psidium guianense i Cymbopogon martini, które hamowały obrzęk karageinowy u szczurów i myszy już w dawce 0,2 mg/kg m.c. (7, 11). Silnym działaniem przeciwzapalnym charakteryzuje się również olejek z drzewa Cedrus deodara, podawany szczurom drogą pokarmową (13).
Ponadto stwierdzono, że składniki olejków eterycznych, takie jak eugenol, tymol i karwakrol, hamowały aktywność enzymu cyklooksygenazy, biorącego udział w syntezie prostagladyn, substancji odpowiedzialnych za powstanie stanu zapalnego (15). Siła działania wymienionych składników była porównywalna z fenylobutazonem. Działanie ochraniające komórki żołądka u szczurów przed drażniącym oddziaływaniem różnych substancji chemicznych wykazywał także β-kariofylen. Jego siła działania przeciwzapalnego porównywalna była z indometacyną (12).
Jeżeli chodzi o działanie immunostymulujące olejków eterycznych, to nie ma na ten temat zbyt wielu informacji. Z publikacji autorów rosyjskich wynika, że olejki otrzymane z Monarda didyma i Ocimum gratissimum podawane dożołądkowo myszom w dawce 0,025 g/kg m.c. podwyższały prawie 3-krotnie aktywność fagocytarną makrofagów (9). Opisano także przypadek podawania doustnego olejku z Melaleuca alternifolia (olejek z drzewa herbacianego) choremu na AIDS, u którego rozwinęło się uogólnione zakażenie grzybami drożdżoidalnymi Candida albicans (2). Olejek spowodował ustąpienie objawów zakażenia, a ponadto zaobserwowano w surowicy krwi chorego wzrost liczby limfocytów T4 i T8. Olejki z Melaleuca alternifolia, M. leucodendron (olejek kajeputowy) i M. viridiflora (olejek niauoli) polecane są także w postaci wziewnej w aromaterapii do podwyższania odporności organizmu na zakażenia (3).
Niniejsze badania miały na celu ocenę farmakologiczną powszechnie znanych i stosowanych w praktyce olejków eterycznych i składników olejkowych pod względem ich działania przeciwzapalnego i immunostymulującego po podaniu drogą pokarmową.
Materiał i metody
Olejki eteryczne i składniki olejkowe
Przedmiotem badań były następujące olejki eteryczne: Ol. Eucalypti, Ol. Juniperi, Ol. Lavandulae, Ol. Majoranae, Ol. Citri, Ol. Rosmarini, Ol. Pini, Ol. Thymi, Ol. Salviae sclareae, Ol. Menthae piperitae i Ol. Geraniae (Pollena-Aroma, Polska).
W badaniach uwzględniono także niektóre składniki występujące w olejkach eterycznych: 1,8-cyneol i kamforę (Fluka), mentol (BDH), cytral i borneol (Dragoco), α-pinen (IEL), limonen i linalol (Serva) oraz tymol (Loba Chemie).
Analiza chromatograficzna
Badania wykonano przy pomocy chromatografu gazowego HP 5890 (Hewlett Packard) w następujących warunkach: kolumna HP FFAB (20 m x 0,2 mm, 0,32 µm), temperatura kolumny 60oC (6 min), 200oC (5oC/min), split – 1 : 20, temperatura dozownika – 240oC, temperatura detektora (FID) – 220oC, gaz nośny – hel, szybkość przepływu gazu – 0,5 ml/min, objętość nastrzykiwanej próbki – 1 µl 1% roztworu olejku eterycznego lub składnika olejkowego w heksanie. Identyfikację związków prowadzono na podstawie widm masowych uzyskanych przy pomocy detektora masowego HP 5970 B (Hewlett Packard).
Ocena działania przeciwzapalnego
Do oceny działania przeciwzapalnego olejków eterycznych i składników olejkowych zastosowano metodę karageninową (16). W tym celu dokonywano pomiaru objętości tylnej prawej łapy szczura w pletysmometrze (Hugo Sachs Elektronik). Badane olejki eteryczne i składniki olejkowe podawano drogą pokarmową (sondą do żołądka) w dawce 10 mg/kg m.c. (masy ciała) na 30 min przed doświadczeniem. Następnie w tę samą łapę za pomocą mikrostrzykawki podawano 1% roztwór wodny karageniny (Carrageenan lambda, Sigma) w ilości 0,05 ml. Stopień obrzęku łapy szczura rejestrowano po upływie 1, 2, 3 i 4 godzin. Po ich zsumowaniu średnią wartość odnoszono do kontroli karageninowej, stanowiącej 100% obrzęku. W ten sposób działanie przeciwzapalne badanych substancji wyrażano w postaci procentu hamowania przez nie obrzęku łapy szczura. W badaniach używano szczurów rasy Wistar o masie od 200 do 300 g. Każdorazowo w grupie kontrolnej i badanej znajdowało się po 6 zwierząt. Jako substancji referencyjnej używano idometacyny (Indometacin, Berlin-Chemie), którą podawano szczurom dootrzewnowo w dawce 10 mg/kg m.c.
Ocena działania immunostymulującego
Do oceny działania immunostymulującego badanych olejków eterycznych i składników olejkowych zastosowano Carbon Clearance Test opracowany przez Wagnera i wsp. (14) w modyfikacji własnej. Test służy do badania aktywności układu siateczkowo-śródbłonkowego in vivo i oparty jest na pomiarze szybkości eliminacji cząstek zawiesiny tuszu z krwiobiegu szczura. Modyfikacja polegała na użyciu szczurów zamiast myszy oraz pobieraniu krwi z ogona zamiast ze splotu żylnego zagałkowego.
Olejki eteryczne i składniki olejkowe rozpuszczano w oleju z oliwek (Ol. Olivae) w stężeniu 10 mg/ml i podawano szczurom rasy Wistar o masie 200-300 g drogą pokarmową (sondą do żołądka) w dawce 10 mg/kg m.c. na 24 godziny przed doświadczeniem. Każdorazowo w grupie kontrolnej i badanej znajdowało się po 6 zwierząt.
Po tym czasie do żyły ogonowej podawano tusz czarny Nr 591017 (Rotring Werke) zawieszony w 1% roztworze żelatyny w ilości 5 ml/kg m.c. zwierząt. Następnie co 3 min. z żyły ogonowej (ogony badanych zwierząt zanurzone były przez cały czas doświadczenia w łaźni wodnej o temp. 40oC) pobierano 25 ml krwi za pomocą mikropipety automatycznej. Doświadczenie prowadzono przez 15 min. Pobraną krew hemolizowano w 2 ml wody destylowanej i dokonywano pomiaru absorbancji przy użyciu spektrofotometru UVS-2P (Zeiss) przy długości fali λ = 691 nm. Otrzymane wartości ekstynkcji określano jako procent eliminacji cząstek tuszu z krwi, odnosząc je do wartości kontrolnych. Wyniki kwalifikowano na podstawie testu Q-Dixona dla prawdopodobieństwa 95% i wyrażano w postaci wartości średnich (17).
Jako substancji referencyjnej używano wyciągu etanolowego z Ginseng radix, którą podawano szczurom dootrzewnowo w dawce 10 mg/kg m.c. na 24 godziny przed doświadczeniem. Następnie wyznaczano współczynniki regresji dla każdej grupy zwierząt. Otrzymane wyniki stanowią iloraz wartości grupy badanej do grupy kontrolnej (RCtr/RCc). Do substancji o wyraźnym działaniu immunostymulującym, zgodnie z Wagnerem i wsp. (14), zaliczano te substancje, dla których wartość ilorazu współczynników regresji była większa od 1,5.
Wyniki

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Abena A.A. et al.: Phytother. Res. 1996, 10, 164. 2. Burton N.: Australian Wellbeing 1987, 19, 98. 3. Davis P.: Aromatherapy. C.W. Daniel Comp. Ltd., Safron Walden (England) 1988. 4. Iyengar M.A. et al.: Indian Drugs 1994, 31, 528. 5. Kavimani S. et al.: Indian J. Pharm. Sci. 1996, 58, 67. 6. Kędzia B. et al.: Herba Pol. 1998, 45, 126. 7. Krishamoorthy G. et al.: Indian J. Pharm. Sci. 1998, 60, 114. 8. Lis-Balchin M. et al.: Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants 1996, 4, 69. 9. Mikolajewskij W.W. et al.: Medicina, Moskau 1987. 10. Pfister-Hotz G.: Phytother. 1998, 19, 152. 11. Santos F.A. et al.: Fitoterapia 1997, 48, 65. 12. Tambe Y. et al.: Planta Med. 1996, 62, 469. 13. Tandan S.K. et al.: Indian J. Pharm. Sci. 1998, 60, 20. 14. Wagner H. et al.: Arzneim.-Forsch./Drug Res. 1985, 35, 1069. 15. Wagner H. et al.: Planta Med. 1986, 52, 184. 16. Winter C.A. et al.: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 1962, 111, 544. 17. Zgioski A., Gondko R.: The biochemical calculation. PWN, Warsaw 1975.
Postępy Fitoterapii 1/2000
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii