© Borgis - Anestezjologia Intensywna Terapia 1/2006, s. 21-24
*Ewa Wojcieszek1, Wanda Woźniakowska1, Zofia Kołosza2, Krzysztof Olejnik1, Jerzy Wydmański3, Iwona Segiet-Nowak1, Elżbieta Basek1, Elżbieta Wojarska-Tręda1, Bożena Lassota-Korba1
Znieczulenie ogólne do zabiegów radioterapii śródoperacyjnej po operacji oszczędzającej u chorych na raka piersi – doświadczenia własne
Anaesthesia for intraoperative radiotherapy in patients after breast-conserving surgery
1Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach
kierownik: lek. med. K. Olejnik
2Zakład Epidemiologii Nowotworów Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach
kierownik: prof. dr hab. n. med. B. Zemła
3Zakład Radioterapii Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach
kierownik: prof. dr hab. n. med. B. Maciejewski
Summary
Background.Intraoperative radiotherapy enables delivery of single fraction radiotherapy in the operating room immediately after surgical resection of the primary tumour. It requires general anaesthesia without direct presence of the anaesthetic team in the operating room.
Methods. We have compared cardiovascular stability, level of anaesthesia, time of absence of an anaesthesiologist in the operating room and cost of anaesthesia in 82 adult women undergoing targeted intraoperative radiotherapy. Patients were randomly divided to receive propofol/remifentanil (25) propofol/fentanyl (22), thiopentone/fentanyl/sevoflurane (29) and etomidate/fentanyl/sevoflurane anaesthesia (6). The Mann-Whitney and Wilcoxon tests were used for statistical analysis.
Results. The clinically assessed level of anaesthesia, arterial blood pressure and heart rates were similar in all groups. The cost of anaesthesia was lower in the thiopentone and etomidate groups.
Discussion and conclusion. As it has been described, the choice of the method of anaesthesia does not play an important role in intraoperative radiotherapy. Special attention should be paid to the adequacy of the monitoring system, and to vigilance during the absence of the anaesthetic team from the therapy suite.
Słowa kluczowe: anestetyki,
dożylne,
etomidat,
propofol,
tiopental,
wziewne,
sewofluran,
radioterapia,
celowana śródoperacyjna,
chirurgia,
oszczędzająca piersi.
Key words: anaesthetics,
intravenous,
etomidate,
propofol,
thiopentone,
volatile,
sevoflurane,
radiotherapy,
targeted intraoperative radiotherapy,
surgery,
breast-conserving.
div>Nowoczesna onkologia w leczeniu skojarzonym nowotworów wykorzystuje radioterapię śródoperacyjną. Polega ona na podaniu pojedynczej dawki promieniowania jonizującego do odsłoniętej chirurgicznie zmiany nowotworowej lub loży po guzie. Jej celem jest podwyższenie dawki w obszarze największego ryzyka wznowy miejscowej i tym sposobem zwiększenie prawdopodobieństwa wyleczenia nowotworu. Takie postępowanie pozwala na zaoszczędzenie tkanek zdrowych znajdujących się w pobliżu nowotworu. Stosuje się je w leczeniu raka piersi, żołądka, trzustki, dróg żółciowych, jelita grubego, nowotworów głowy i szyi, narządu rodnego, a także mięsaków tkanek miękkich.
Radioterapia śródoperacyjna w przypadku raka piersi przeprowadzana jest podczas operacji oszczędzających ten narząd ( breast conserving therapy – BCT), dzięki czemu zmniejsza się ryzyko wznowy miejscowej, które w przeciwnym wypadku jest wysokie i wynosi 20-25 % [1, 2, 3].
W ostatnim dziesięcioleciu podejmowano próby skróconej radioterapii radykalnej części piersi, obejmującej obszar po guzie z marginesem tkanek zdrowych ( Partial Breast Irradiation – PBI). Ten sposób leczenia budzi wprawdzie liczne kontrowersje, cieszy się jednak szczególnym zainteresowaniem onkologów i stanowi przedmiot intensywnych badań. Wyróżnia się kilka sposobów napromieniania części gruczołu piersiowego, między innymi radioterapię śródoperacyjną ( Targeted Intra Operative Radiotherapy – TARGIT) [1, 4, 5]. Wykonuje się ją urządzeniem do napromieniania, generującym wiązkę promieni Roentgena o niskiej energii, a po usunięciu guza zakłada sferyczny aplikator. Napromienianie trwa od kilkunastu do około trzydziestu minut, dawka promieniowania wynosi 5-20 Gy, w odległości 1 cm i 0,2 cm od brzegu loży po guzie. Cały proces leczenia, zarówno jego część operacyjna jak i radioterapia, są przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym [1, 2, 3, 4, 5].
Celem pracy jest przedstawienie doświadczeń i problemów, związanych z wykonaniem znieczulenia ogólnego u chorych poddawanych oszczędzającej operacji piersi z radioterapią śródoperacyjną typu TARGIT.
Metodyka
Analizie poddano grupę chorych leczonych z powodu raka piersi, spełniających kryteria stanu fizycznego ASA I i II, zakwalifikowanych do BCT i TARGIT. U wszystkich stosowano profilaktykę przeciwzakrzepową i podawano antybiotyk. W dniu zabiegu każdej chorej podawano w premedykacji doustnie 7,5 mg midazolamu (Sopodorm, Polfa Rzeszów, Polska), a także środki zapobiegające pooperacyjnym nudnościom i wymiotom. Leki parasympatykolityczne stosowano w zależności od potrzeb. W zależności od stosowanej metody znieczulenia chorych podzielono na cztery grupy badane. W grupie I stosowano znieczulenie całkowicie dożylne z użyciem propofolu (Diprivan, AstraZeneca, GB) i remifentanylu (Ultiva, GlaxoSmithKline, GB). Dawki wprowadzające remifentanylu wynosiły 0,4 mg kg-1 min-1, a podtrzymujące – 0,1-0,8 mg kg-1 min-1, dawki podtrzymujące propofolu – 0,5-6 mg kg-1 h-1. W grupie II zastosowano podobne znieczulenie, przy czym zamiast remifentanylu podawano fentanyl (Fentanyl, Polfa W-wa, Polska) metodą dawek jednorazowych 5 mg kg-1. U chorych grupy III indukcję znieczulenia wykonywano za pomocą tiopentalu (Thiopental, Sandoz, Austria) 3-5 mg kg-1 oraz fentanylu 5 mg kg-1, a do znieczulenia podtrzymującego użyto sewofluranu (Sevorane, Abbott Laboratories, GB). W grupie IV metoda znieczulenia była porównywalna do znieczulenia w grupie III, jedyna różnica polegała na zastosowaniu w indukcji etomidatu (Etomidate-Lipuro, Braun, Niemcy) 0,1-0,3 mg kg-1. Wybór środka zwiotczającego pozostawiano do uznania anestezjologa z wyjątkiem grupy I, w której stosowano atrakurium (Tracrium, GlaxoSmithKline, GB) we wlewie dożylnym. Wziewnie podawano mieszaninę O2 i N2O utrzymując FIO2=0,44.
Przez cały okres zabiegu monitorowano SAP/DAP, HR, EKG, SpO2, ETCO2, VT, f, ciśnienia w drogach oddechowych, a także stężenie gazów w mieszaninie oddechowej.
Po wykonaniu BCT i usunięciu węzłów chłonnych z dołu pachowego, jeśli marginesy guza były wolne od nacieku nowotworowego zakładano aplikator do loży po guzie. Tuż przed rozpoczęciem radioterapii spłycano znieczulenie i dokładnie kontrolowano sprawność układów oddechowego i monitorującego. Nadzór nad chorymi w czasie trwania TARGIT prowadzono z sąsiedniego pomieszczenia. Jakość znieczulenia w tym czasie oceniano na podstawie aktualnych wartości SAP/DAP, HR i objawów klinicznych. Rejestrowano także czas radioterapii. Po zakończonym zabiegu szacowano koszty samego znieczulenia.
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej posługując się testem nieparametrycznym Wilcoxona, a także Kruskala-Wallisa. Jako istotne przyjęto wartości p<0,05.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Niwińska A:Postępy w radioterapii: napromienianie części gruczołu piersiowego u chorych na raka piersi po operacji oszczędzającej. Nowotwory 2003; 6: 643-647.
2. Veronesi U, Marubini E, Mariani L, Galimberti V, Luini A, Veronesi P, Salvadori B, Zucali R:Radiotherapy after breast-conserving surgery in small breast carcinoma: long-term results of a randomized trial. Ann Oncol 2001; 12: 997-2003.
3. Veronesi U, Orecchia R, Luini A, Gatti G, Intra M, Zurrida S, Ivaldi G, Tosi G, Ciocca M, Tosoni A, De Lucia F:A prelimnary report of intraoperative radiotherapy (IORT) in limited-stage breast cancers that are conservatively treated. 2001; 37: 2178-2183.
4. Vaidya JS, Baum M, Tobias JS, Morgan S, D´ Souza D:The novel technique of delivering targeted intraoperative radiotherapy (TARGIT ) for early breast cancer. Eur J Surg Oncol 2002; 28: 447-454.
5. Vaidya JS, Baum M, Tobias JS, D´Souza DP, Naidu SV, Morgan S, Metaxas M, Harte KJ, Sliski AP, Thomson E:Targeted intra-operative radiotherapy (TARGIT): an innovative method of treatment for early breast cancer. Ann Oncol 2001; 12: 1075-1080.
6. Zauder HL:Current questions in patient safety: leaving patients unattended. Anesthesia Patient Safety Foundation Newsletter 1988; 3: 9-16
7. Wojcieszek E, Wojarska-Tręda E:Głęboka sedacja do radioterapii u dzieci. Anest Inten Terap 2004; 36: 110-112.
8. Wojcieszek E:Rola i miejsce anestezjologa w leczeniu chorób nowotworowych za pomocą brachyterapii. Anest Inten Terap 2005; 37: 125-129.
9. Wojcieszek E, Wojarska-Tręda E, Kołosza Z:Anesthesia for prostate brachytherapy – own experiences. Austral-Asian Cancer 2005; 3: 147-151.
10. Manninen Pirjo H: Anaesthesia outside the operating room. Can J Anaesth 1991; 4: R126-R129.