Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 4/2007, s. 152-156
*Tomasz Sikorski, Ewa Marcinowska-Suchowierska
Interpretacja wyników testów wykrywających zakażenie Helicobacter pylori i badań hepatologicznych w praktyce lekarza rodzinnego
An interpretation of results of Helicobacter pylori infection tests and liver biochemistry in general practice
Klinika Medycyny Rodzinnej i Chorób Wewnętrznych Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska
Streszczenie
Praca zawiera przegląd badań diagnostycznych dla wykrycia zakażenia Helicobacter pylori i testów biochemicznych wątroby dostępnych dla lekarza rodzinnego w Polsce oraz interpretację ich wyników. Omówiono diagnostykę zakażenia Helicobacter pylori oraz odchylenia w testach biochemicznych często spotykane w chorobach wątroby.
Summary
The purpose of this article is to review tests detecting Helicobacter pylori infection and liver biochemistry which are available to general practitioners in Poland and to interpret their results. The authors described diagnostics of Helicobacter pylori infection and abnormalities in biochemical tests commonly occurring in liver diseases.



WPROWADZENIE
W zakresie zadań dla lekarza rodzinnego i w wykazie dostępnych dla niego badań diagnostycznych (1, 2) reprezentowane są badania obrazowe i laboratoryjne oceniające morfologię i czynność narządów układu pokarmowego oraz badania wykrywające czynniki etiologiczne jego chorób (tab. 1). Zwraca uwagę brak w katalogu testów do diagnostyki zakażenia H. pylori, najbardziej rozpowszechnionego zakażenia u człowieka na świecie, chociaż nałożono na lekarza rodzinnego zadanie profilaktyki choroby wrzodowej (1).
Tabela 1. Kategorie badań układu pokarmowego.
Rodzaje badańPrzykłady
Badania obrazowe układu pokarmowegoUSG jamy brzusznej
RTG jamy brzusznej
Badania funkcji układu pokarmowegoBilirubina całkowita i bezpośrednia w surowicy
ALAT, ASPAT, ALP, GGTP, LDH* w surowicy
Czas protrombinowy (INR)
Amylaza w surowicy i w moczu
Ca, P*, Mg*, Fe w surowicy
Glukoza, cholesterol w surowicy
Białko całkowite i albuminy w surowicy
Morfologia krwi obwodowej
CRP
Badanie kału na krew utajoną
Badania czynników etiologicznychTesty serologiczne na H. pylori*
Antygen HBs w surowicy
Przeciwciała anty HCV w surowicy*
Żelazo i TIBC* w surowicy (wysycenie transferyny)
Badanie kału na pasożyty
Posiew kału na SS
* Nie należy do katalogu badań lekarza rodzinnego.
ZAKAŻENIE HELICOBACTER PYLORI
Zgodnie z wytycznymi Konferencji w Maastricht z 2000 roku diagnostyka zakażenia H. pylori i leczenie eradykacyjne powinny być prowadzone przez lekarza rodzinnego (3). Lekarz rodzinny powinien zdiagnozować zakażenie i eradykować H. pylori u zgłaszających się do niego pacjentów w wieku poniżej 45 lat ze stałą dyspepsją, jeśli nie mają objawów alarmowych, dominujących objawów choroby refluksowej ani nie przyjmują niesterydowych leków przeciwzapalnych (NSAID) (strategia „test and treat”), a także u pacjentów z chorobą wrzodową przyjmujących przewlekle leki antysekrecyjne (strategia „search and treat”). Natomiast do specjalisty powinni trafiać pacjenci w wieku powyżej 45 lat ze stałą dyspepsją oraz, bez względu na wiek, pacjenci z objawami alarmowymi, powikłaniami choroby wrzodowej, objawami choroby refluksowej, leczeni NSAID, z nawrotami dyspepsji po eradykacji lub pacjenci po nieskutecznej eradykacji. Wszyscy oni będą wymagać gastroskopii i/lub zindywidualizowanego postępowania.
Do wykrycia zakażenia H. pylori mogą służyć testy inwazyjne, które wymagają wykonania gastroskopii z pobraniem wycinka błony śluzowej żołądka, i testy nieinwazyjne bez gastroskopii, które wykorzystują krew lub surowicę, powietrze wydychane i kał pacjenta (4). Do testów inwazyjnych należą badanie histologiczne bioptatu z barwieniem np. metodą Giemzy, posiew bioptatu w kierunku H. pylori i test ureazowy wykorzystujący zdolność bakterii do wytwarzania enzymu rozkładającego mocznik. Testy nieinwazyjne obejmują testy serologiczne wykrywające przeciwciała przeciwko H. pylori w krwi lub surowicy, test kałowy wykrywający antygen H. pylori w kale i test oddechowy wykrywający w powietrzu wydychanym znakowany CO2, powstały z mocznika pod wpływem ureazy H. pylori. Należy przypomnieć, iż poza testami inwazyjnymi tylko test kałowy i oddechowy wykrywają aktualne zakażenie H. pylori i nadają się do kontroli skuteczności eradykacji. Przegląd testów podano w tabeli 2 (5). Do diagnostyki zakażenia H. pylori na poziomie opieki podstawowej zalecany jest test oddechowy lub test na antygen H. pylori w kale, ale w krajach rozwijających się, gdzie dostępność tych testów jest mała, a koszt wykonania wysoki, podobnie jak w Polsce, dopuszcza się testy serologiczne (6). Testy serologiczne wykonywane w gabinecie lekarskim z pełnej krwi mają nieco niższą czułość i swoistość niż wykonywane w laboratorium testy ELISA z surowicy (5). W tabeli 3 przedstawiono wskazania do eradykacji H. pylori rekomendowane na Konferencjach Maastricht (3, 6), polskie zalecenia uwzględniają dodatkowo polipy żołądka, dyspepsję czynnościową i chorobę Ménétriera (7). Kontrolę skuteczności eradykacji można przeprowadzić testem kałowym najwcześniej po tygodniu, a testem oddechowym po 4 tygodniach od zakończenia leczenia eradykacyjnego (4). Testy serologiczne nie nadają się do kontroli skuteczności eradykacji z powodu długiego utrzymywania się przeciwciał po leczeniu H. pylori (4). Należy pamiętać o możliwości fałszywie ujemnych wyników wszystkich testów – z wyjątkiem serologicznych – u pacjentów przyjmujących antybiotyki, inhibitory pompy protonowej lub H2 blokery i przerwać ich stosowanie na odpowiedni okres. W tabeli 4 przedstawiono zalecane testy diagnostyczne dla poszczególnych sytuacji klinicznych u chorych z dyspepsją i chorobą wrzodową (5).
class="tab_tyt"Tabela 2. Diagnostyka zakażenia H. pylori.
TestyCzułość (%)Swoistość (%)
Nieinwazyjne
ELISA (surowica), w gabinecie88-9474-88
ELISA (krew pełna), w gabinecie67-8875-91
ELISA (surowica), w laboratorium86-9478-95
Oddechowy90-9688-98
Antygen H. pylori w kale95-9892-95
Inwazyjne
Ureazowy88-9595-100
Histologiczny93-9698-99
Posiew w kierunku H. pylori80-98100
Tabela 3. Wskazania do eradykacji H. pylori (Konsensus i Maastricht III).
Wskazania
Wrzód trawienny (aktywny, przebyty, powikłany)
Chłoniak MALT
Nieżyt zanikowy żołądka
Żołądek po resekcji z powodu raka
Krewni w pierwszej linii chorych z rakiem żołądka
Na życzenie pacjenta po konsultacji lekarskiej
Niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza
Przewlekła idiopatyczna plamica małopłytkowa
Tabela 4. Diagnostyka zakażenia H. pylori u pacjenta z dyspepsją lub wrzodem trawiennym.
Scenariusz klinicznyDiagnostyka
Dyspepsja z objawami alarmowymiSpecjalista i gastroskopia
Udokumentowany wrzód trawiennyTest serologiczny
Dyspepsja z wywiadem wrzodowym bez eradykacjiTest serologiczny
Dyspepsja z wywiadem wrzodowym po eradykacjiTest oddechowy lub antygen H. pylori w kale
Niewyjaśniona dyspepsjaTest serologiczny
Udokumentowana dyspepsja bez wrzoduTest serologiczny*
GERDTest serologiczny*
Wywiad wrzodowy bez eradykacji i bez objawówTest serologiczny
Pacjent bezobjawowyTest serologiczny*
* Jeśli są wskazania do eradykacji
CHOROBY WĄTROBY

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Materiały informacyjne NFZ – POZ. Zakres zadań lekarza POZ. Załącznik nr 1 do informacji 2006:1-16 (www.nfz-warszawa.pl/index/poz2006).
2. Materiały informacyjne NFZ – POZ. Wykaz badań diagnostycznych niezbędnych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Załącznik nr 8 do informacji 2006:1-2 (www.nfz-warszawa.pl/index/poz2006).
3. Malfertheiner P. et al.: Current concepts in the management of Helicobacter pylori infection – The Maastricht 2-2000 Consensus report. Aliment Pharmacol Ther 2002; 16: 167-180.
4. Basset C. et al.: Review article: diagnosis and treatment of Helicobacter: a 2002 updated review. Aliment Pharmacol Ther 2003; 17 (Suppl. 2): 89-97.
5. Meurer L.N., Bower D.J.: Management of Helicobacter pylori infection. Am Fam Physician 2002; 65: 1327-1339.
6. Malfertheiner P. et al.: Current concepts in the management of Helicobacter pylori infection - The Maastricht III Consensus Report. Gut 2007, Jan 17 [Epub ahead of print].
7. Dzieniszewski J., Jarosz M. i Grupa Robocza PTG. Postępowanie w zakażeniu Helicobacter pylori (rok 2004). Wytyczne opracowane przez Grupę Roboczą Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii. Gastroenterol Pol 2004; 11: 41-48.
8. Green R.M., Flamm S.: AGA technical review on the evaluation of liver chemistry tests. Gastroenterology 2002; 123: 1367-1384.
9. American Gastroenterological Association. American Gastroenterological Association medical position statement: evaluation of liver chemistry tests. Gastroenterology 2002; 123: 1364-1366.
10. Sikorski T., Marcinowska-Suchowierska E.: Interpretacja badań hepatologicznych. Lekarz Rodzinny 2005, 10(7-8): 814-819.
11. Dufour D.R. (editor). Laboratory guidelines for screening, diagnosis and monitoring of hepatic injury. Laboratory Medicine Practice Guidelines, the National Academy of Clinical Biochemistry, Washington 2000; 12: 1-57.
12. Galhenage S.P. et al.: Screening for hemochromatosis: patients with liver disease, families, and populations. Current Gastroenterol Rep 2004; 6: 44-51.
13. Levitsky J., Mailliard M.E.: Diagnosis and therapy of alcoholic liver disease. Semin Liver Dis 2004; 24: 233-247.
otrzymano: 2006-12-18
zaakceptowano do druku: 2007-03-01

Adres do korespondencji:
*Tomasz Sikorski
Klinika Medycyny Rodzinnej i Chorób Wewnętrznych CMKP SPSK im. Prof. W. Orłowskiego
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
tel. (0-22) 628 69 50, fax (0-22) 622 79 81
e-mail: tsikorski@szpital-orlowskiego.pl

Postępy Nauk Medycznych 4/2007
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych