Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 3-4/2003, s. 84-92
Grażyna Pałynyczko
Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych w leczeniu chorób rozrostowych układu krwiotwórczego
Monoclonal antibodies therapy in patients with hematological malignancies
Klinika Chorób Wewnętrznych i Hematologii Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Lech Konopka
Streszczenie
Nowotwory układu krwiotwórczego pozostają, pomimo uzyskiwania wysokiego odsetka remisji całkowitych, chorobami nieuleczalnymi. Wysokodawkowana chemio- i radioterapia z przeszczepieniem komórek macierzystych krwi, chociaż zwiększa szanse na pełne wyleczenie, związana jest jednak ze znaczną toksycznością narządową. Od wielu lat podejmowane są więc próby stosowania skierowanej swoiście przeciwko komórkom nowotworowym terapii, która pozwoliłaby na zmniejszenie ilości i nasilenia działań niepożądanych. W ostatnich latach duże zainteresowanie budzi zastosowanie w onkologii przeciwciał monoklonlanych (PM), zarówno wolnych jak i połączonych z radioizotopami, toksynami czy cytostatykami, skierowanych wybiórczo przeciwko antygenom obecnym na komórkach patologicznych. W hematologii jak dotąd najważniejszą rolę odgrywają PM w leczeniu chłoniaków nieziarniczych. Rituximab i alemtuzumab jak i PM połączone z pierwiastkami promieniotwórczymi okazały się skuteczne u chorych z nawrotową i oporną chorobą. Obiecujące, choć dopiero wstępne, wyniki leczenia PM uzyskano również u chorych z ostrymi białaczkami szpikowymi.
Summary
Despite of high remission rates obtained in patients with hematological malignancies most of them relapse and remain incurable. High-dose chemo- and radiotherapy supported by hematopoietic stem cells transplantation improves cure rate. This procedure is associated, however with significant toxicity. New promising approach to neoplasms therapy is based on differences between pathological and normal cells. Monoclonal antibodies (MoAb) are directed specifically against antigens present on pathological cells thus enabling to avoid most of undesirable side effects observed after chemotherapy. MoAb, both unconjugated and conjugated with radioisotopes proved to be active in patients with refractory and recurrent non-Hodgkin´s lymphomas. Interesting but still preliminary results were also obtained in acute myeloblastic leukemia´s treatment.



WSTĘP
Leczenie chorób rozrostowych układu krwiotwórczego chemio- lub/i radioterapią pozwala dzisiaj na uzyskiwanie remisji całkowitych u dużej liczby chorych. Odsetek wyleczeń pozostaje jednak w dalszym ciągu niski, przede wszystkim z powodu nawrotów choroby, których terapia jest mniej skuteczna, a uzyskana kolejna remisja bywa zwykle krótsza niż po leczeniu tzw. pierwszej linii. Duże trudności sprawiają również chorzy, u których choroba od początku jest oporna na standardowe metody terapii. Zastosowanie wysokodawkowanej chemioterapii (z lub bez radioterapią) i przeszczepienie macierzystych komórek krwiotwórczych umożliwia pełne wyleczenie u części chorych. Postępowanie to wiąże się jednak z dużą toksycznością narządową i często prowadzi do długotrwałej pancytopenii i immunosupresji, czego konsekwencją są groźne dla życia powikłania.
Wspomniane ograniczenia leczenia cytostatykami stanowią od dawna przyczynę poszukiwania innych, obarczonych mniejszą ilością działań ubocznych, a zarazem bardziej skutecznych metod leczenia chorób rozrostowych układu krwiotwórczego. Terapia oparta na wykorzystaniu różnic pomiędzy prawidłowymi a zmienionymi nowotworowo komórkami prowadzi do wybiórczej eliminacji tych ostatnich nie powodując uszkodzenia tkanek pozahemopoetycznych. Szerokie zastosowanie przeciwciał monoklonalnych (PM), skierowanych swoiście przeciwko antygenom obecnym na komórkach patologicznych, stało się możliwe dzięki opracowaniu metody fuzji limfocytów B pochodzących od myszy uczulonych określonym antygenem i linii hodowlanych szpiczaka wykazujących zdolności do długotrwałego przeżywania. Po eliminacji komórek, które nie uległy połączeniu do badań wybierane są hybrydy o określonej swoistości, powinowactwie do antygenu i mianie produkowanych przeciwciał. Jednym z ograniczeń terapii obcogatunkowym białkiem jest wywoływanie odpowiedzi immunologicznej (ang. HAMA- human anti-mouse antibody), co praktycznie uniemożliwia wielokrotne stosowanie mysich lub szczurzych PM u ludzi. Ponadto zwierzęce przeciwciała monoklonalne tylko w niewielkim stopniu indukują mechanizmy efektorowe człowieka: cytotoksyczność komórkową zależną od przeciwciał (ang. ADCC – antibody – dependent cellular cytotoxicity) czy cytotoksyczność zależną od komplementu (ang. CDC – complement – dependent cytotoxicity). Postępy w dziedzinie inżynierii genetycznej i biologii molekularnej w ostatnich latach pozwoliły na uzyskanie ludzkich PM. Przy ich otrzymywaniu wykorzystywane są m.in. transgeniczne szczepy myszy, których geny immunoglobulinowe zostały zastąpione ludzkimi lub też poddane transfekcji ludzkim genem dla części zmiennej przeciwciała (Fv), komórki bakteryjne np. E. coli. Największe znaczenie w ostatnich latach zdobyły jednak PM łączące elementy ludzkich i mysich immunoglobulin: chimery złożone z części stałej ludzkiego przeciwciała i części zmiennej immunoglobuliny mysiej oraz przeciwciała humanizowane, w których rdzeń części zmiennej z rejonami hiperzmiennymi pochodzenia mysiego „osadzony” jest w immunoglobulinie ludzkiej. Przeciwciała chimeryczne i humanizowane różnią się od mysich pod wieloma względami. Cechuje je większe powinowactwo do antygenu, dłuższy okres półtrwania, a przede wszystkim większa skuteczność w indukcji ADCC i CMC i mniejsza immunogenność (1-3)
W terapii chorób nowotworowych stosowane są zarówno przeciwciała wolne jak i połączone (skoniugowane) z izotopami promieniotwórczymi, toksynami lub związkami o działaniu cytostatycznym.
PRZECIWCIAŁA WOLNE (NIESKONIUGOWANE)
Nieskoniugowane PM wykorzystują wspomniane już wcześniej mechanizmy ADCC i CMC opierające się na istniejącym w ustroju człowieka systemie komórek i białek efektorowych, które kierują swoją odpowiedź przeciwko komórkom opłaszczonym przeciwciałami. PM mogą również indukować apoptozę i uruchamiać powstanie sieci antyidiotypowej. (2-5) Stosowane w leczeniu nowotworów układu krwiotwórczego PM skierowane są zarówno przeciwko liniowo swoistym antygenom takim jak CD 20, CD22 (limfocyty B) czy CD33 (linia mieloidalna) jak i antygenom, których ekspresja nie ogranicza się tylko do jednej linii hemopoetycznej (np. CD52 czy HLA-DR).
PRZECIWCIAŁA POŁĄCZONE Z IZOTOPAMI PROMIENIOTWÓRCZYMI
Ze względu na radiowrażliwość nowotworów krwi od lat zainteresowanie budzi możliwość zastosowania w ich leczeniu PM połączonych z pierwiastkami promieniotwórczymi. Działają one bardziej wybiórczo od zewnętrznych źródeł promieniowania, co zmniejsza wiele, głównie pozahematologicznych, objawów niepożądanych. Z drugiej strony efekt promieniowania nie ogranicza się tylko do komórek, z którym związane zostało PM będące nośnikiem radioizotopu; eliminacji ulegają także te komórki patologiczne nie wykazujące ekspresji docelowego, dla danego PM, antygenu.
Wpływ na prawidłowe i nowotworowe tkanki związany jest z typem PM oraz rodzajem radioizotopu. W chwili obecnej podejmowane są próby stosowania w terapii promieniowania b (131 I, 90Y, 67Cu, 186 Re,188Re) i a (211 As, 213 Bi). Dla oceny biodystrybucji i badań dozymetrycznych wykorzystywane jest, emitowane przez większość wymienionych pierwiastków, promieniowanie g. Promieniowanie b charakteryzuje się w porównaniu do cząstek a niższą energią, ale dłuższym zasięgiem, dlatego może powodować większe uszkodzenie otaczających nowotwór tkanek, np. zdrowych komórek szpiku kostnego. Zastosowanie pierwiastków emitujących promieniowanie g (np. I-131) wymaga izolacji chorego dla uniknięcia napromieniowania otoczenia. Natomiast zastosowanie b-emitera, Y- 90, pozbawionego promieniowania g łączy się z koniecznością uprzedniego podania izotopu gammapromieniotwórczego (np. In-111) dla oceny biodystrybucji itru.
PRZECIWCIAŁA SPRZĘGNIĘTE Z TOKSYNAMI
Toksyny są związkami o dużej, niekiedy wielokrotnie przekraczającej aktywność leków przeciwnowotworowych, cytotoksyczności. Ponieważ mechanizm działania większości z nich polega na blokowaniu syntezy białka w rybosomach, immunotoksyny (połączenie PM i toksyny) powinny ulegać internalizacji. W cząsteczce toksyny wyróżnia się część odpowiedzialną za łączenie z glikoproteinami lub glikolipidami błony komórkowej i transport do wnętrza komórki oraz część o aktywności katalitycznej. Dla uniknięcia nieswoistego łączenia się z tkankami, toksyny poddaje się modyfikacjom polegającym na usunięciu, bądź blokowaniu, np. glikoproteiną, części odpowiedzialnej za łączenie się ze strukturami błony komórkowej.
Spośród wielu znanych toksyn pochodzenia roślinnego, bakteryjnego i grzybiczego w badaniach klinicznych najczęściej stosowane są immunotoksyny zawierające zmodyfikowaną rycynę A oraz egzotoksynę A bakterii Pseudomonas. Toksyny sprzęgnięte są zarówno z całą cząstką immunoglobulin mysich jak i z fragmentami Fab i Fv.
Najpoważniejszym objawem ubocznym po leczeniu immunotoksynami i zależnym od stosowanej dawki, jest zespół przesiękania naczyniowego (ang. VLS- vascular leak syndrome) (6-9) Jest on obserwowany częściej u chorych leczonych uprzednio radioterapią (10). Zwiększona przepuszczalność naczyń spowodowana jest uszkodzeniem i śmiercią komórek śródbłonka wywołanych bezpośrednią aktywnością enzymatyczną toksyn (11).
Z PM sprzęgane są także związki o działaniu cytostatycznym. Najlepsze wyniki jak dotąd uzyskano w leczeniu ostrych białaczek humanizowanym PM anty-CD33 połączonym z silnie działającym antybiotykiem cytostatycznym calicheamycyną.
ZASTOSOWANIE PRZECIWCIAŁ MONOKLONALNYCH W LECZENIU CHŁONIAKÓW NIEZIARNICZYCH
Chłoniaki nieziarnicze stanowią heterogenną grupę chorób nowotworowych układu limfatycznego. Różnią się utkaniem histologicznym, przebiegiem klinicznym i odpowiedzią na leczenie. Czas przeżycia chorych zależny jest m.in. od podtypu histologicznego i szeregu czynników rokowniczych, i wynosi od kilku miesięcy do około10 lat. Pomimo indywidualizacji sposobów terapii oraz wprowadzenia nowych leków, które w monoterapii, bądź w skojarzeniu z cytostatykami, pozwalają na uzyskanie większego odsetka remisji, większość chorych nadal nie osiąga pełnego wyleczenia.
Pomimo wieloletnich badań klinicznych nad zastosowaniem PM w tej grupie chorób, dopiero wprowadzenie przeciwciał chimer oraz humanizowanych, pozbawionych immunogenności, pozwoliło na szerokie i wielokrotne stosowanie PM.
PM NIESKONIUGOWANE
Rituximab (mabthera, rituxan, IDEC-C2B8)
Antygen CD20 jest atrakcyjnym celem dla leczenia przeciwciałami monoklonalnymi. Jego ekspresję wykazują zarówno prawidłowe limfocyty B, w różnych stadiach dojrzewania jak i nowotworowe limfocyty B (w ponad 80% przypadków chłoniaków nieziarniczych). Brak jest natomiast antygenu CD20 na powierzchni krwiotwórczych komórek macierzystych oraz komórek tkanek pozahemopoetycznych, co podnosi wartość zastosowania PM anty-CD20 bez obawy zniszczenia tych populacji komórek (12, 13).
Rituximab jest chimerą ludzkich i mysich przeciwciał anty-CD20. Po związaniu z antygenem kompleks nie ulega internalizacji a do eliminacji komórki docelowej dochodzi poprzez zjawiska ADCC i CMC. Przeciwciało to indukuje również apoptozę i „uczula” komórki na działanie cytostatyków (3, 14, 15).
Prowadzone od kilku lat próby kliniczne, przede wszystkim II fazy, potwierdzają skuteczność tego PM w leczeniu opornych lub nawrotowych chłoniaków o mniejszym stopniu złośliwości. Odpowiedź uzyskano u 40% do 50% chorych po zastosowaniu rituximabu w monoterapii i u 95% po leczeniu skojarzonym z cytostatykami (16-21) (tab. 1).
Tabela 1. Wyniki leczenia rituximabem chorych na chłoniaki nieziarnicze o małym stopniu złośliwości.
AutorLiczba chorychSchemat leczeniaCałkowita odpowiedź (%)CR (%)
Maloney et al. (16)37R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie468
McLaughlin et al. (17)166R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie486
Davis et al. (18)31R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie43
Davis et al. (19)58R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie4011
Emmanouillides et al. (20)242 kursy CM, następnie 4 kursy M + R95
Hiddeman et al. (21)434 kursy FCM + R95
Colombat et al. (22)50R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie7320
Hainsworth (23)62R - 375 mg/m2 co tydzień, przez 4 tygodnie, cykle powtarzane co 6 mies. do 2 lat6527
Czuczman et al. (24)406 kursów CHOP+ R9555
R – rituximab, CM – cyklofosfamid, mitoxantron M – mitoxantron, FCM – fludarabina, cyklofosfamid, mitoxantron
Mniejszą podatnością na leczenie odpowiadali chorzy z podtypem chłoniaka limfocytarnego i z dużą masą guza (17,18). Również ponowna terapia rituximabem wznowy choroby, po uprzednim skutecznym leczeniu tym PM, pozwala na osiągnięcie 40% odsetka remisji, trwających dłużej niż wcześniejsza odpowiedź (18). Lek ten jest również aktywny u chorych wcześniej nie leczonych. Remisje stwierdzono u około 70% chorych, a u 95% chorych (50% CR) po zastosowaniu rituximabu łącznie CHOP (22-24). Leczenie PM anty-CD20 pozwoliło także na uzyskanie wysokiego odsetka remisji molekularnych rzadko obserwowanych po leczeniu cytostatycznym. Zniknięcie komórek z rearanżacją genu bcl-2 wykazano u 30% do 80% badanych chorych otrzymujących lek w monoterapii i u prawie 100% leczonych w sposób skojarzony (17, 22, 25). Umiarkowaną skuteczność tego przeciwciała (25% odpowiedzi bez remisji całkowitych) stwierdzono natomiast u chorych z oporną na leczenie i nawrotową przewlekłą białaczką limfatyczną B-komórkową (PBL-B), co tłumaczone jest m.in. słabszą ekspresją antygenu CD20 na powierzchni białaczkowych limfocytów B (26) (tab. 2). Lepsze wyniki uzyskano u chorych, którym podawano wyższe dawki leku, zwiększono częstość jego podawania bądź zastosowano leczenie skojarzone z fludarabiną (27-30).
Tabela 2. Wyniki leczenia rituximabem u chorych z PBL-B.
AutorLiczba chorychSchemat leczeniaCałkowita odpowiedź (%)CR (%)
Huhn et al. (26)30R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie250
O´Brien et al. 2750R - od 500 mg/m2 do 2250 mg/m2 co tydzień przez 4 tygodnie22 do 75
Byrd et al. (28)33375 mg/m2 3x w tygodniu przez 4 tygodnie453
Byrd et al. (29)51
53
F + R, następnie R
vs F, następnie R
90
77
47
28
Schultz et al. (30)31F + R8732
R – rituximab, F – fludarabina
U chorych z agresywnymi postaciami chłoniaków rituximab stosowano przede wszystkim w połączeniu z chemioterapią (tab. 3). Na uwagę zasługują wyniki leczenia tym przeciwciałem chorych z chłoniakiem z komórek płaszcza. Chłoniak ten charakteryzuje się zwykle znacznym stopniem zaawansowania w chwili rozpoznania, niepełną i krótkotrwałą odpowiedzią na leczenie i niedługim, 3-4-letnim czasem przeżycia chorych. U chorych uprzednio leczonych stwierdzono 37% odpowiedzi po zastosowaniu rituximabu w monoterapii i 77% po leczeniu skojarzonym z fludarabiną, cyklofosfamidem i mitoxantronem. Wysoki był także odsetek remisji (48% CR i 48% PR) po terapii rituximabem i CHOP u chorych uprzednio nie leczonych (21, 31, 32).
Tabela 3. Wyniki leczenia rituximabem chorych z agresywnymi postaciami chłoniaków.
ŹródłoLiczba chorychSchemat leczeniaCałkowita odpowiedź (%)CR (%)
Hiddeman et al. (21)274 kursy FCM + R77
Foran et al. (31)40R - 375 mg/m2 i.v. co tydzień, przez 4 tygodnie37
Howard et al.(32)406 kursów CHOP + R9648
Vose et al. (33)336 kursów CHOP + R9461
Coiffer et al. (34)3988 kursów CHOP + R vs CHOP76 vs 63
Coiffer et al. (35)54R - 375 mg/m2 lub 500 mg/m2 co tydzień przez 8 tygodni31
R – rituximab, C – cyklofosfamid, M – mitoxantron, F – fludarabina
Również u nie leczonych chorych z innymi typami agresywnych chłoniaków stwierdzono wysoką skuteczność tego przeciwciała (94% remisji) (33). Istotne są wyniki badania przeprowadzonego w prawie 400-osobowej grupie starszych chorych z uprzednio nie leczonym, rozlanym chłoniakiem z komórek płaszcza. Rituximab w połączeniu z CHOP okazał się bardziej skuteczny od leczenia cytostatycznego CHOP; remisje były częstsze (76% v 63%) jak i dłuższy był czas przeżycia chorych (34).
Natomiast u chorych ze wznowami lub opornymi na leczenie agresywnymi postaciami chłoniaków odpowiedź uzyskano u 1/3 chorych (35).
Leczenie rituximabem charakteryzuje się małą toksycznością. Objawy uboczne (gorączka, dreszcze, pokrzywka, świąd skóry, spadek ciśnienia) związane były przede wszystkim z samym podaniem leku, występowały głównie podczas pierwszego wlewu rituximabu i u większości chorych były krótkotrwałe i o niewielkim nasileniu (1° i 2° wg WHO) (16, 17). Szczególnie narażeni na ich wystąpienie byli chorzy z dużą masą guza w tym także z wysoką limfocytozą (28, 36). Lek ten charakteryzował się także niewielką toksycznością hematologiczną. Tylko u pojedynczych chorych obserwowano w różnym czasie po zakończeniu leczenia znaczne (3° i 4°) ale krótkotrwałe obniżenie liczby płytek i granulocytów. Podanie rituximabu powodowało natomiast szybkie i długotrwałe (do 9-12 mies.) obniżenie się liczby krążących limfocytów B (16, 17).
Alemtuzumab (Campath-1H)
Alemtuzumab (Campath-1H) jest humanizowanym szczurzym przeciwciałem anty-CD52. Antygen ten jest obecny zarówno na prawidłowych jak i nowotworowych limfocytach T i B, a także na monocytach i makrofagach. Jego ekspresji nie wykazują natomiast wielopotencjalne i ukierunkowane macierzyste komórki krwiotwórcze. Mechanizm działania alemtuzumabu opiera się na ADDC i CMC.
Wysoką skuteczność tego PM stwierdzono u chorych z przewlekłą białaczką prolimfocytową T-komórkową (T-PPL). Choroba ta charakteryzuje się w większości przypadków agresywnym przebiegiem, opornością na stosowane leczenie i krótkim (6-7-miesięcznym) czasem przeżycia chorych. Zastosowanie alemtuzumabu pozwoliło na uzyskanie od 50% do 76% odpowiedzi u chorych z oporną i nawrotową T-PPL, z całkowitym przeżyciem chorych, którzy uzyskali CR po leczeniu, sięgającym 14-16 miesięcy (37-39).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Liu A.Y. et al.: Production of a mouse-human chimeric monoclonal antibody with potent Fc-dependent biologic activity. J. Immunol.1987, 139:3521-3526.
2. Caron Philip C. et al.: Biological and immunological features of humanized M195 (Anti-CD33) monoclonal antibody. Cancer Res. 1992, 52:6761-6767.
3. Reff M.E. et al.: Depletion of B cells in vivo by a chimeric mouse human monoclonal antibody to CD20. Blood 1994, 83:435-445.
4. Shan D. et al.: Apoptosis of malignant human B cells by ligation of CD20 with monoclonal antibodies. Blood 1998, 91:1644-1652.
5. Weiner L.M.: Monoclonal Antibody Therapy of Cancer. Semin. Oncol. 1999, 26:43-51.
6. Vitetta E.S. et al.: Phase I immunotoxin trial in patients with B-cell lymphoma. Cancer Res. 1991, 51:4052-4058.
7. Amlot P.L. et al.: A phase I study of an anti-CD22-deglycosylated ricin A chain immunotoxin in the treatment of B-cell lymphomas resistant to conventional therapy. Blood 1993, 82:2624-2633.
8. Engert A. et al.: A Phase-I Study of anti-CD25 ricin A-chain immunotoxin (RFT5-SMPT-dgA) in patients with refractory Hodgkin´s lymphoma. Blood 1997, 89:403-410.
9. Schnell R. et al.: A phase I study with anti-CD30 ricin A chain immunotoxin (Ki-4.dgA) in patients with refractory CD30+ Hodgkin´s and non-Hodgkin´s lymphoma. Clin.Cancer Res. 2002, 8:779-1786.
10. Schindler J. et al.: The toxicity of deglycosylated ricin A chain-containing immunotoxins in patients with non-Hodgkin´s lymphoma is exacerbated by prior radiotherapy: a retrospective analysis of patients in five clinical trials. Clin. Cancer Res. 2001, 7:235-258.
11. Lindstrom A.L. et al.: An in vitro model for toxin-mediated vascular leak syndrome: ricin toxin A chain increases the permeability of human endothelial cell monolayers. Blood 1997, 90:2323-2334.
12. Nadler L.M. et al.: A unique cell surface antigen identifying lymphoid malignancies of B cell origin. J. Clin. Invest. 1981, 67:134-140.
13. Anderson K.C. et al.: Expression of human B-cell associated antigens on leukemias and lymphomas: a model of human B cell differentiation. Blood 1984, 63:1424-1433.
14. Alas S. et al.: Inhibition of interleukin 10 by rituximab results in down- regulation of bcl-2 and sensitization of B-cell non-Hodgkin´s lymphoma to apoptosis. Clin. Cancer Res. 2001, 7:709-723
15. Maloney D.G. et al.: Rituximab: Mechanism of Action and Resistance. Semin. Oncol. 2002, 29:suppl. 2, 2-9.
16. Maloney D.G. et al.: IDEC-C2B8 (Rituximab) anti-CD20 monoclonal therapy in patients with relapsed low-grade non-Hodgkin´s lymphoma. Blood 1997, 90:2188-2195.
17. McLaughlin P. et al.: Rituximab chimeric anti-CD20 monoclonal antibody therapy for relapsed indolent lymphoma: half of patients respond to a four-dose treatment program. J. Clin. Oncol. 1998, 16:2825-2833.
18. Davis T.A. et al.: Single-agent monoclonal antibody efficacy in bulky non-Hodgkin´s lymphoma: results of a phase II Trial of rituximab. J. Clin. Oncol 1999, 17:1851-1867.
19. Davis T.A. et al.: Rituximab anti-CD20 monoclonal antibody therapy in non-Hodgkin´s: safety and efficacy of retreatment. J. Clin. Oncol. 2000, 18:3135-3143.
20. Emmanouilides C. et al.: Excellent tolerance of rituxan when given after mitoxantrone-cyclophosphamide: an effective and safe combination for indolent lymphoma. Blood 2001, 94:suppl.1, abstract 402.
21. Hiddemann W. et al.: The Addition of rituximab to combination chemotherapy with fludarabine, cyclophosphamide, mitoxantrone (FCM) results in a significant increase of overall response as compared to FCM alone in patients with relapsed or refractory follicular (FCL) and mantle cell lymphoma (MCL)- results of a prospective randomized comparison of the German Low Grade Study Group (GLSG). Blood 2001, 98:844a.
22. Colombat P. et al.: Rituximab (anti-CD20 monoclonal antibody) as single first-line therapy for patients with follicular lymphoma with low tumor burden: clinical and molecular evaluation. Blood 2001, 97:101-106.
23. Hainsworth J.D.: Rituximab as first-line and maintenance therapy for patients with indolent non-Hodgkin´s lymphoma: interim follow-up of a multicenter phase II trial. Semin. Oncol. 2002, 29:suppl. 2, 25-29.
24. Czuczman M.S. et al.: Treatment of patients with low-grade B-Cell lymphoma with the combination of chimeric anti-CD20 monoclonal antibody and CHOP chemotherapy. J. Clin. Oncol 1999,17:268- 276.
25. Czuczman M.S. et al.: Clearing of cells bearing the bcl-2 [t(14;18)] translocation from blood and marrow of patients treated with rituximab alone or in combination with CHOP chemotherapy. Ann.Oncol. 2001, 12:109-114.
26. Huhn D. et al.: Rituximab therapy of patients with B- cell chronic lymphocytic leukemia. Blood 2001, 98:1326-1331.
27. O´Brien S.M. et al.: Rituximab dose-escalation trial in chronic lymphocytic leukemia. J. Clin. Oncol 2001, 19:2165-2170.
28. Byrd J.C. et al.: Rituximab using a trice weekly dosing schedule in B-cell chronic lymphocytic leukemia and small lymphocytic lymphoma demonstrates clinical activity and acceptable toxicity. J. Clin Oncol 2001, 19:2153-2164.
29. Byrd J.C. et al.: Randomised phase 2 study of fludarabine with concurrent versus sequential treatment with rituximab in symptomatic, untreated patients with B-cell chronic lymphocytic leukemia: results from Cancer and Leukemia Group B 9712 (CALGB 9712). Blood 2002, 101:6-14.
30. Schultz H. et al.: Phase 2 study of a combined immunochemotherapy using rituximab and fludarabine in patients with chronic lymphocytic leukemia. Blood 2002, 100:3115-3120.
31. Foran J.M. et al.: European phase II study of rituximab (chimeric anti-CD20 monoclonal antibody) for patients with newly diagnosed mantle-cell lymphoma and previously treated mantle-cell lymphoma, immunocytoma, and small B-cell lymphocytic lymphoma. J. Clin. Oncol. 2000, 18:317-324.
32. Howard O.M. et al.: Rituximab and CHOP induction therapy for newly diagnosed mantle-cell lymphoma: molecular complete respones are not predictive of progression-free survival. J. Clin. Oncol. 2002, 20:1288-1294.
33. Vose J.M. et al.: Phase II study of rituximab in combination with CHOP chemotherapy in patients with previously untreated, aggressive non-Hodgkin´s lymphoma. J. Clin. Oncol. 2001, 19:389-397.
34. Coiffier B. et al.: CHOP chemotherapy plus rituximab in elderly patients with diffuse large B-cell lymphoma. N. Engl. J. Med. 2002, 346:235-242.
35. Coiffier B. et al.: Rituximab (aqnti-CD20 monoclonal antibody) for the treatment of patients with relapsing or refractory aggressive lymphoma: a multicenter phase II study. Blood 1998, 92:1927-1932.
36. Winkler U. et al.: Cytokine-release syndrome in patients with B-cell chronic lymphocytic leukemia and high lymphocyte counts after treatment with an anti-CD20 monoclonal antibody (rituximab, IDEC-C2B8). Blood 1999, 94:2217-2224.
37. Dearden C.E. et al.: High remission rate in T-cell prolymphocytic leukemia with Campath-1H. Blood 2001, 98:1721-1726.
38. Keating M.J. et al.: Campath-1H treatment of T-cell prolymphocytic leukemia in patients for whom at least one prior chemotherapy regimen has failed. J. Clin. Oncol. 2002, 20:205-213.
39. Pawson R. et al.: Treatment of T-cell prolymphocytic leukemia with
40. Östeborg A. et al.: Phase II multicener study of human CD52 antibody in previously treated chronic lymphocytic leukemia. European Study Group of Campath-1H Treatment in Chronic Lymphocytic Leukemia. J. Clin. Oncol 1997, 15:1567-147.
41. Bowen A.L. et al.: Subcutaneous Campath-1H in fludarabine-resistant/relapsed chronic lymphocytic and B-prolymphocytic leukaemia. Br. J. Haematol. 1997, 96:617-619.
42. Rai K.R. et al.: Alemtuzumab in previously treated chronic lymphocytic leukemia patients who also had received fludarabine. J. Clin. Oncol. 2002, 18:3891-3897.
43. Keating M.J. et al.: Therapeutic role of alemtuzumab (Campath-1H) in patients who failed fludarabine: results of a large international study. Blood 2002, 99:3554-3561.
44. Kennedy B. et al.: Campath-1H and fludarabine in combination are highly active in refractory chronic lymphocytic leukemia. Blood 2002, 99:2245-2247.
45. Lundin J. et al.: Campath-1H monoclonal antibody in therapy for previously treated low-grade non-Hodgkin lymphomas: a phase II multicenter study. European Group of Campath-1H Treatment in Low-Grade Non-Hodgkin´s Lymphoma. J. Clin. Oncol 1998, 16:3257-3263.
46. Lundin J. et al.: Phase II trial of subcutaneous anti-CD52 monoclonal antibody alemtuzumab (Campath - 1H) as first-line treatment for patients with B-cell chronic lymphocytic leukemia (B-CLL). Blood 2002, 100:768-773.
47. Kaminski M.S. et al.: Pivotal study of iodine I 131 tositumomab for chemotherapy -refractory low - grade or transformed low-grade B-cell non-Hodgkin´s lymphoma. J. Clin. Oncol 2001, 19:3918-3928.
48. Vose J.M. et al.: Multicenter phase II study of iodine-131 tositumomab for chemotherapy-relapsed/refractory low-grade and transformed low-grade B-cell non-Hodgkin´s lymphomas. J. Clin. Oncol. 2000, 18:1316-1323.
49. Kaminsky M. et al.: Radioimmunotherapy with iodine 131I tositumomab for relapsed or refractory B-cell non-Hodgkin lymphoma: updated results and long-follow-up of the University of Michigan experience. Blood 2000, 96:1259-1266.
50. Leonard J.P. et al.: Bexxar (tositumomab and iodine I 131 tositumomab) results in durable long-term responses in patients with poor prognosis, multiple relapsed (rel), and refractory (ref) low-grade lymphoma (NHL). Blood 2001, 98:abstract 2526.
51. Liu S.Y. et al.: Follow-up of relapsed B-cell lymphoma patients treated with iodine - 131-labeled anti-CD20 antibody and autologous stem cell rescue. J. Clin. Oncol. 1998, 16:3270-3278.
52. Press O. et al.: A phase I/II trial of iodine-131-tositumomab (anti-CD20), etoposide, cyclophosphamide, and autologous stem cell transplantation for relapsed B-cell lymphomas. Blood 2000, 96:2934-2942.
53. Gopal A. et al.: High-dose chemo-radioimmunotherapy with autologous stem cell support for relapsed mantle cell lymphoma. Blood 2002, 99:3158-3162.
54. Vose J.M. et al.: Iodine 131 tositumomab for patients with follicular non-Hodgkin lymphoma (NHL): overall clinical trial by histology. Blood 1999, 94:abstract 387.
55. Gregory S.A. et al.: Bexxar (tositumomab, iodine I 131 tositumomab) can be safely administered in relapsed low-grade or transformed low-grade non-Hodgkin lymphoma (NHL) patients after prior treatment with rituximab: initial experience from the expanded access study. Blood 1999, 94:abstract 397.
56. Zelenetz A.D. et al.: Iodine 131 tositumomab for patients with transformed low-grade non-Hodgkin´s lymphoma (NHL): Overall clinical trial experience. Blood 1999, 94:abstract 2806 (54).
57. Witzig T.E. et al.: Phase I/II trial of IDEC-Y2B8 radioimmunotherapy for treatment of relapsed or refractory CD20- positive B-cell non-Hodgkin´s lymphoma. J. Clin. Oncol. 1999, 17:3793-3803.
58. Witzig T.E. et al.: Randomized controlled trial of Yttrium-90-labeled ibritumomab tiuxetan radioimmunotherapy versus rituximab immunotherapy for patients with relapsed or refractory low-grade, follicullar, or transformed B-cell non-Hodgkin´s lymphomas. J. Clin. Oncol. 2002, 20:2453-2463.
59. Witzig T.E. et al.: Treatment with ibritumomab tiuxetan radioimmunotherapy in patients with rituximab-refractory follicular non-Hodgkin´s lymphoma. J. Clin. Oncol 2002, 20:3262-3269.
60. Wisseman G.A. et al.: Ibritumomab tiuxetan radioimmunotherapy for patiens with relapsed or refractory non-Hodgkin lymphoma and mild thrombocytopenia: a phase II multicenter trial. Blood 2002, 99:4336-4342.
61. Gordon L.I. et al.: Zevalin (IDEC-Y2B8) radioimmunotherpy of rituximab refractory follicular non-Hodgkin´s lymphoma (NHL): interim results. Blood 1999, 94:abstract 396.
62. Kreitman R.J. et al.: Responses in refractory hairy cell leukemia to a recombinant immunotoxin. Blood 1999, 94:3340-3348.
63. Kreitman R.J. et al.: Efficacy of the Anti-CD22 recombinant immunotoxin BL22 in chemotherapy-resistant hairy-cell leukemia. N. Engl. J. Med. 2001, 345:241-247.
64. Jurcic J. et al.: Molecular remission induction with retinoic acid and anti-CD33 monoclonal antibody HuM195 in acute promyelocytic leukemia.Clin. Cancer Res. 2000, 6:372-380.
65. Matthews D.C. et al.: 131 I-anti-CD45 antibody plus busulfan/cyclophosphamide in matched related transplants for AML in first remission. Blood 1996, 88:suppl. 1, abstract 55.
66. Matthews D.C. et al.: Phase I study of 131 I-anti-CD45 antibody plus cyclophosphamide and total body irradiation for advanced acute leukemia and myelodysplastic syndrome. Blood 1999, 94:1237-1247.
67. Rosario E. et al.: Radiolabeled anti-CD45 antibody with cyclophosphamide (cy) and total body irradiation (TBI) followed by allogeneic hematopoietic stem cell transplantation (HSCT) for patients with advanced acute myeloid leukemia (AML) or myelodysplastic syndrome (MDS). Blood 2001, 98:abstract 3558.
68. Bunjes D. et al.: Rhanium 188-labeled anti -CD66 (a,b,c,e) monoclonal antibody to intensify the conditioning regimen prior to stem cell transplantation for patients with high-risk acute myeloid leukemia or myelodysplastic syndrome: results of a phase I-II study. Blood 2001, 98:565-571.
69. Sievers E.L. et al.: Efficacy and safety of gemtuzumab ozogamicin in patients with CD33-positive acute myeloid leukemia in first relapse. J. Clin. Oncol 2001, 19:3244-3254.
70. Larson R.A.: Current use and future development of gemtuzumab ozogamicin. Semin. Hemat. 2001, 38:suppl. 6, 24-31.
71. Giles F.J. et al.: Mylotarg (gemtuzumab ozogamicin) therapy is associated with hepatic venoocclusive disease in patients who have not received stem cell transplantation. Cancer 2001, 92:406-413.
72. Stadtmauer E. et al.: Analysis of predisposing factors for hepatic venoocclusive disease after treatment with gemtuzumab ozogamicin (Mylotarg, CMA - 676). Blood, 2001, suppl. 1, abstract 520.
73. Martin T. et al.: The use of Mylotarg as anti-leukemia therapy increases the incidence of liver toxicity including VOD following allogeneic transplantation. Blood 2001. 98:suppl. 1, 191a, abstract 803.
Postępy Nauk Medycznych 3-4/2003
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych