Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Anestezjologia Intensywna Terapia 4/2006, s. 226-231
*Anna Skorupa1, Ewa Musioł1, Ewa Karpel1, Beata Pawlica2, Konstancja Grzybowska1
Analgosedacja chorych w oddziałach intensywnej terapii na Śląsku
Analgosedation in Silesian intensive therapy units
1Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Śl.AM w Katowicach
kierownik: prof. dr hab. n. med. E. Karpel
2Katedra Socjologii Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach
kierownik: prof. dr hab. n. hum. M. Szczepański
Summary
Background. Adequate sedation and analgesia are important aspects of patient care on the intensive therapy unit (ITU), yet current practice is far from ideal and major variations exist.
Methods. We sought to assess interhospital differences in the 36 ITUs of the Silesian region by means of a short questionnaire (25 questions).
Results. We received 29 (80.5%) replies. Only 6 (20.8%) ITUs provided pharmacological sedation for every patient, and 12 units (41.4%) – for all mechanically ventilated patients. 37.8% respondents stated that they used sedation only in excited patients and in those who did not tolerate tracheal intubation. Midazolam, barbiturates and morphine were among the most commonly used drugs. Individual dosage, based on signs of sympathetic activity, assessed mainly by physicians (82.7%) was preferred. When used, the most common sedation scale was the Ramsay scale (24 centers – 82.7%). Bispectral index was used in two centers only. Fifty-five respondents had no written protocol for sedation.
Discussion and conclusion. This study demonstrates that local customs and personal preference based treatment are more commonly used than scientific data in current practice. There is an urgent need for multicenter studies, regular audits and assessment of possible complications and patient comfort.



W oddziałach intensywnej terapii (OIT) hospitalizowani są chorzy w stanie zagrożenia życia. Wymogi kompleksowego monitorowania przebiegu leczenia narażają ich na różnego rodzaju przykre doznania. Pobyt w OIT zmienia się niejednokrotnie w nieznośny koszmar z powodu wielu niekorzystnych czynników, z których najistotniejsze to: ból, lęk i bezsenność. Dodatkowo depresja, przykre sny, zaburzenia orientacji noc – dzień, uczucie duszności, zmęczenia, pragnienia i suchości w jamie ustnej, przymusowe ułożenie, hałas, ruch, światło, śmierć innych chorych, brak możliwości wykonania prostych czynności a także wykonywane zabiegi i rękoczyny pielęgnacyjne są niezwykle uciążliwe. Specyficzne, inwazyjne techniki lecznicze (kaniulacja żył centralnych, cewnikowanie pęcherza moczowego, zakładanie sondy do żołądka, intubacja tchawicy i wentylacja mechaniczna płuc, bronchoskopie, zabiegi fizjoterapeutyczne) mają również wpływ na niekorzystne doznania chorch [1, 2].
Personel OIT powinien zapewnić chorym komfort psychiczny i wyeliminować przykre doznania somatyczne, gdyż jest to niezbędny warunek korzystnego przebiegu leczenia. Efekt ten można osiągnąć poprzez zastosowanie odpowiedniej sedacji lub analgosedacji. Głównym ich celem jest ochrona psychiki chorego, eliminacja bólu i kontrolowane, częściowe lub całkowite zniesienie świadomości [3, 4, 5]. Prawidłowo prowadzona sedacja lub analgosedacja u chorych leczonych w OIT jest złożonym zadaniem zespołowym. Nie jest ono łatwe, gdyż poziom sedacji musi być adekwatny do stanu chorego, a jej nadzorowanie sprawia trudności. Aktualnie proponowane metody monitorowania sedacji często nie są potwierdzone przez klinicznie przekonywujące dowody. Dodatkowo, na poziom sedacji ma wpływ szereg czynników, w tym indywidualne zapotrzebowanie chorych na stosowane środki i szeroki zakres ich działania. Potencjalne zagrożenia związane z jakością sedacji (zbyt płytka lub zbyt głęboka) mogą powodować powikłania, prowadzące w konsekwencji do przedłużenia pobytu w OIT.
Stosowanie sedacji czy analgosedacji w ogólnym ujęciu tematu zależy w dużej mierze od lokalnych zwyczajów i osobistych doświadczeń w tym zakresie. Celem pracy był przegląd praktyk w zakresie stosowanej sedacji w różnych OIT województwa śląskiego.
Metodyka
W celu zapoznania się z metodami i środkami stosowanymi do analgosedacji w OIT województwa śląskiego opracowano ankietę (25 pytań), która została rozesłana do 36 OIT (tab. I).
Tab. I. Kwestionariusz ankiety
1. Czy w oddziale, w którym Pani/Pan pracuje stosowana jest sedacja farmakologiczna?
Tak ??Nie ??????? ?????2. U jakich chorych w Pani/Pana oddziale stosowana jest sedacja farmakologiczna?
U wszystkich leczonych ??????? ?????U wszystkich wentylowanych mechanicznie ??????? ?????U niektórych wentylowanych mechanicznie ??????? ?????W innych sytuacjach – jakich?.........................................................
3. Sedacji farmakologicznej w Pani/Pana oddziale są poddawani chorzy
W okresie pooperacyjnym ??????? ?????Z urazami OUN ??????? ?????Z drgawkami lub pogotowiem drgawkowym ??????? ?????Po urazach wielonarządowych ?
W stanie astmatycznym ??????? ?????W innych stanach – jakich?..............................................................
4. Czy w Pani/Pana oddziale opracowany jest schemat postępowania w czasie stosowania sedacji?
Tak, we wszystkich przypadkach ??????? ?????Tak, ale w wybranych przypadkach ??, jakich?................................
Nie, nie jest opracowany ??????? ?????5. Jakie grupy leków stosowane są w analgosedacji w Pani/Pana oddziale?
a. benzodiazepiny ??????? ?????najczęściej: midazolam ?, lorazepam ?, diazepam ?
b. anestetyki dożylne ?
najczęściej: barbiturany ?, ketamina ?, etomidat ?,
propofol ?, klonidyna ?, deksmedetomidyna ?
c. analgetyki opioidowe ?
najczęściej: morfina ?, petydyna ?, fentanyl ?, alfentanyl ?,
sufentanyl ?, remifentanyl ?, tramadol ?
d. analgetyki nieopioidowe ?
najczęściej: paracetamol ?, ketoprofen ?
e. anestetyki wziewne ?
najczęściej: entonox ?, izofluran ?
f. analgetyki miejscowe ?
najczęściej: bupiwakaina ?, markaina ?, lignokaina ?
g. zwiotczające mięśnie prążkowane ?
najczęściej: bromek pankuronium ?, alloferyna ?, inne ? jakie?
..........................................................................................................
h. inne ? – jakie?...............................................................................
6. Leki stosowane w sedacji na Pani/Pana oddziale są dawkowane:
Indywidualnie na podstawie monitorowania objawów
wegetatywnych (tętno, ciśnienie tętnicze krwi, źrenice) ?
Indywidualnie na podstawie oceny w skalach punktowych ?
Indywidualnie na podstawie monitorowania przyrządowego ?
Według przyjętego protokołu w przeliczeniu na masę ciała ?
7. Sedacja farmakologiczna w Pani/Pana oddziale jest stosowana:
W sposób ciągły na tym samym poziomie przez 24 h ?
Ze spłyceniem w ciągu dnia ??????? ?????Z pogłębieniem w czasie wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych,
diagnostycznych i leczniczych ??????? ?????8. Czas stosowania sedacji w Pani/Pana oddziale wynosi najczęściej:
Poniżej 24 h ? 24-72 h ? Powyżej 72 h ?
9. Kryterium zaprzestania stosowania sedacji w Pani/Pana oddziale jest:
Upływ założonego okresu czasu ? Powrót wydolności oddechowej ?
Ekstubacja ? Inne ? – jakie?.......................................................
10. Oporność na stosowane metody sedacji w Pani/Pana oddziale występuje u:
0% ? 1-10% ? 11-50% ?>50% ?
11. Najczęstszym niepożądanym następstwem sedacji stosowanej u chorych w Pani/Pana oddziale jest:
Niestabilność hemodynamiczna ?
Utrudniona ewakuacja wydzieliny z drzewa oskrzelowego ?
Osłabienie perystaltyki jelit (opóźniane wdrażanie żywienia
enteralnego) ? Reakcje uczuleniowe ? Inne – jakie?
...........................................................................................................
12. Proszę podać sposób oceny sedacji stosowanej w Pani/Pana oddziale:
Opisowe skale sedacji ? Metody aparaturowe ?
13. Jeśli ocena sedacji w Pani/Pana oddziale odbywa się za pomocą skal opisowych, proszę zaznaczyć te, które są u państwa stosowane:
Skala Ramsay´a ? Skala Cambridge ? Skala Brukselska ?
Skale analogowe VAS i OAA/S ? Inne – jakie?
..........................................................................................................
14. Jeśli ocena sedacji w Pani/Pana oddziale odbywa się za pomocą metod aparaturowych, proszę zaznaczyć te, które są u państwa stosowane:
Rejestracja EEG ?
Rejestracja indeksu bispektralnego (BIS) ?
Rejestracja EMG ?
Potencjały wywołane słuchowe ?
Zmienność rytmu serca ?
Monitorowanie stężenia leku w surowicy ?
Inne – jakie?......................................................................................
15. Kto dokonuje oceny stopnia sedacji w oddziale, w którym Pani/Pan pracuje?
Lekarz ? Pielęgniarka ?
16. Czy w oddziale istnieje możliwość konsultacji psychologicznej?
Tak, w każdym przypadku ?
Tak, ale tylko w wybranych przypadkach ?
Nie, nie ma takiej możliwości ?
Nie wiem, nie interesowałam/em się tym ?
17. Czy w oddziale stosowana jest także „sedacja psychologiczna” (rozmowy z chorym wyjaśniające specyfikę leczenia w OIT)?
Tak ? Nie ?
18. Co w Pani/Pana oddziale jest częściej stosowane?
Sedacja ? Analgosedacja ?
19. Stosowanie sedacji według Pani/Pana oceny:
Przedłuża czas stosowania wentylacji mechanicznej ?
Przedłuża czas hospitalizacji w OIT ?
Ułatwia pielęgnację chorych ?
Utrudnia pielęgnację chorych ?
Jest preferowana przez personel pielęgniarski ?
20. Oddział, w którym Pani/Pan pracuje jest oddziałem:
Wieloprofilowym ??Sprofilowanym ?
– jaki profil?......................................................................................
21. Ilu łóżkowy jest oddział, w którym Pani/Pan pracuje?
...........................................................................................................
22. Jaki jest średni czas leczenia chorych w oddziale, w którym Pani/Pan pracuje?
...........................................................................................................
23. Ilu pacjentów w ciągu roku leczy się w oddziale, w którym Pani/Pan pracuje?
..........................................................................................................
24. Ile pielęgniarek pracuje na jednej zmianie w oddziale, w którym Pani/Pan pracuje?
...........................................................................................................
25. Na ilu chorych przypada 1 pielęgniarka w oddziale, w którym Pani/Pan pracuje?
...........................................................................................................
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej, którą przeprowadzono przy użyciu testu niezależności c2, uzupełnionego współczynnikiem kontyngencji C Persona. Obliczeń dokonano za pomocą programu Statistica 6.0 PL. Znamienność statystyczną określono dla p<0,05.
Wyniki
Na ankietę odpowiedziało 29 (80,5%) OIT. Z przeprowadzonej analizy wynika, że analgosedację stosowano we wszystkich OIT, które ankietę odesłały, choć nie u wszystkich hospitalizowanych w nich chorych. Były to głównie oddziały o charakterze wieloprofilowym (n=25; 86,2%) liczące najczęściej 6-10 łóżek (n=16; 55,2%). Czas terapii wynosił 6-10 dni (n=21; 72,4%), a liczba leczonych zawierała się w granicach 101-200 chorych/rok (n=12; 41,4%). W 18 (62%) oddziałach na jednej zmianie pracowały 3-4 pielęgniarki. W 17 (58,7%) oddziałach na każdych 2 chorych przypadała 1 pielęgniarka (tab. II).
Tab. II. Charakterystyka ankietowanych oddziałów intensywnej terapii
n%
RODZAJ ODDZIAŁU
Wieloprofilowy2586,2
Sprofilowany310,4
Brak danych13,4
LICZBA ŁÓŻEK
<51137,9
6-101655,2
>1026,9
ŚREDNI CZAS LECZENIA
<5 dni26,9
6-10 dni2172,4
11-15 dni517,3
>16 dni13,4
LICZBA HOSPITALIZACJI W ROKU
<100 chorych413,8
101-200 chorych1241,4
201-300 chorych827,5
>301 chorych517,3
LICZBA PIELĘGNIAREK NA JEDNEJ ZMIANIE
Dwie620,8
Trzy931
Cztery931
Pięć13,4
Sześć i więcej413,8
LICZBA CHORYCH NA JEDNĄ PIELĘGNIARKĘ
Jeden26,9
Dwóch1758,7
Trzech931
Czterech13,4
Tylko w 6 OIT (20,8%) sedacja farmakologiczna prowadzona była u wszystkich leczonych, a w 12 (41,4%) – u wszystkich chorych, u których stosowano wentylację mechaniczną. Na uwagę zasługuje fakt, że 37,8% OIT stosuje sedację tylko u niektórych chorych poddawanych terapii respiratorem (pobudzonych, nie tolerujących rurki intubacyjnej). Stany, w których sedację stosowano najczęściej to: drgawki lub pogotowie drgawkowe, urazy OUN, urazy wielonarządowe, stan astmatyczny oraz okres pooperacyjny (tab. III).
Tab. III. Wskazania do stosowania analgosedacji
n%
WSKAZANIA*
Okres pooperacyjny2068,9
Obrażenia OUN2482,7
Drgawki lub pogotowie drgawkowe2586,2
Urazy wielonarządowe2172,4
Stan astmatyczny2172,4
Inne620,8
* – odpowiedzi mnogie
Najczęściej stosowanymi środkami były: benzodwuazepiny (głównie midazolam), anestetyki dożylne (tiopental), analgetyki opioidowe (morfina) oraz nieopioidowe środki przeciwbólowe (ketoprofen). W wybranych sytuacjach klinicznych stosowano też środki znieczulenia miejscowego (bupiwakaina). Wśród innych znalazły się również środki zwiotczające mięśnie, głównie pankuronium (n=22). W żadnym z oddziałów nie stosowano anestetyków wziewnych (tab. IV).
Tab. IV. Środki stosowane w analgosedacji i zwiotczające mięśnie
n%
BENZODIAZEPINY*
Midazolam2896,5
Lorazepam26,9
Diazepam1034,5
ANESTETYKI DOŻYLNE*
Barbiturany2482,7
Ketamina827,5
Etomidat00
Propofol931
Klonidyna00
Deksmedetomidyna00
OPIOIDY*
Morfina2586,2
Petydyna620,8
Fentanyl1758,7
Alfentanyl13,4
Sufentanyl26,9
Remifentanyl00
Tramadol931
ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE*
Paracetamol724,1
Ketoprofen1758,7
ANESTETYKI WZIEWNE*
Entonox00
Enfluran00
ŚRODKI ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO
Bupiwakaina1862,1
Markaina1551,7
Lignokaina413,8
ZWIOTCZAJĄCE MIĘŚNIE*
Pankuronium1137,8
Alkuronium00
Inne1137,8
* – odpowiedzi mnogie

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Carrasco G:Instruments for monitoring intensive care unit sedation. Crit Care 2000; 4: 217-225.
2. Kress JP, Pohlman AS, Hall JB:Sedation and analgesia in the intensive care unit. Am J Respir Crit Care Med 2002; 166: 1024-1028.
3. Richards KC:Effect of a back massage and relaxation intervention on sleep in critically ill patients. Am J Crit Care 1998; 7: 288-299.
4. Terpiński J, Kübler A:Analgosedacja chorych na oddziałach intensywnej terapii. Med Intens Ratunkowa 2005; 8: 95-110.
5. Jacobi J, Fraser GL, Coursin DB, Riker RR, Fontaine D, Wittbrodt ET, Chalfin DB, Masica MF, Bjerke HS, Coplin WM, Crippen DW, Fuchs BD, Kelleher RM, Marik PE, Nasraway SA Jr, Murray MJ, Peruzzi WT, Lumb PD:Clinical practice guidelines for the sustained use of sedatives and analgesics in the critically ill adult. Crit Care Med 2002; 30: 119-141.
6. Samuelson KA, Larsson S, Lundberg D, Frindlund B:Intensive care sedation of mechanically ventilated patients: a national Swedish survey. Intensive Crit Care Nurs 2003; 19: 350-362.
7. Christensen BV, Thunedborg LP:Use of sedatives analgesics and muscular blocking agents in Danish ICUs 1996/7. A national survey. Intensive Care Med 1999; 25: 186-191.
8. Magarey JM:Sedation of adult critically ill ventilated patients in intensive care units: a national survey. Aust Crit Care 1997; 10: 90-93.
9. Murdoch S, Cochen A:Intensive care sedation, a review of current British practice. Intensive Care Med 2000; 26: 922-928.
10. Avramov MN, White PF:Methods for monitoring the level of sedation. Critical Intensive Care 1995; 11: 803-826.
11. De Jonghe B, Cook D, Appere- De Vecchi C, Guyatt G, Meade M, Outin H:Using and understanding sedation scoring systems: a systemic review. Intensive Care Med 2000; 26: 275-285.
12. Devlin JW, Fraser GL, Kanji S, Riker RR:Sedation assessment in critically ill adults. Ann Pharmacother 2001; 35: 1624-1632.
13. Hansen-Flanshen J, Cowen J, Polomano RC:Beyond the Ramsay scale: need for a validated measure of sedating drug efficacy in the intensive care unit. Crit Care Med 1994; 22: 732-733.
14. Soliman HM, Melot C, Vincent JL:Sedative and analgesic practice in the intensive care unit: the results of a European survey. Br J Anaesth 2001; 87: 186-192.
15. De Deyne C, Struys M, Decruyenaere J, Creupelandt J, Hoste E, Colardyn F:Use of continuous bispectral EEG monitoring to asses depth of sedation in ICU patients. Intensive Care Med 1998; 24: 1294-1298.
16. Riess ML, Graefe UA, Goeters C, Van AH, Bone HG:Sedation assessment in critically ill patients with bispectral index. Eur J Anaesthesiol 2002; 19: 18-22.
17. Sleigh JW, Andrzejowski J, Steyn-Ross A, Steyn-Ross M:The bispectral index: a measure of depth of sleep? Anesth Analg 1999; 88: 659-661.
otrzymano: 2006-07-06
zaakceptowano do druku: 2006-10-03

Adres do korespondencji:
*Anna Skorupa
Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Śl.AM
ul. Medyków 14, 40-752 Katowice
tel. 0-32 789-42-01, tel./fax.: 0-32 789-42-03
e-mail: kait@csk.katowice.pl

Anestezjologia Intensywna Terapia 4/2006