Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 9/2008, s. 615-617
*Jacek Grygalewicz, Hanna Mazurkiewicz
Bezdechy u dzieci: zjawisko niepokojące1
Apneas in children: stressful phenomenon
Klinika Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. Teresa Jackowska
Streszczenie
Istnieje wiele przyczyn występowania bezdechów w dzieciństwie. Krótki bezdech może być wyrazem niedojrzałości i występować nawet u zdrowych noworodków i młodych niemowląt, przede wszystkim jednak u wcześniaków. Bezdechy wcześniaków są pochodzenia centralnego. W niektórych przypadkach mogą trwać dłużej niż 20 sekund i wówczas wymagają monitorowania czynności serca i oddechu.
Częściej spotyka się bezdechy będące wyrazem określonej patologii. Dotyczy to dzieci w każdym wieku. Bezdechy mogą mieć charakter ośrodkowy, jak np. epizody ALTE (wydarzenia jawnie zagrażające życiu), czy wrodzony zespół bezdechu podczas snu, (tzw. klątwa Ondyny) lub obturacyjny – związany z ostrą chorobą dróg oddechowych, obecnością ciała obcego, czy krzywdzeniem dziecka. Przykładem przetrwałych zaburzeń drożności górnych dróg oddechowych w czasie snu jest przede wszystkim zespół obturacyjnego bezdechu podczas snu i hipowentylacji (OSAS).
Czy bezdech stanowi dla dziecka zagrożenie? Zależy to od czasu trwania bezdechu (górna granica: 20 sekund) i objawów towarzyszących. Bradykardia i sinica lub bladość są wyrazem stanu zagrożenia i wskazaniem do resuscytacji. Dzieci z epizodami bezdechu wymagają badania polisomnograficznego (PSG). Jeżeli bezdechy mają charakter ośrodkowy to istnieją wskazania do monitorowania czynności układu krążenia i oddychania.
Summary
There are a lot of different causes of apneic episodes in childhood. A short apnea can reflect immaturity: it can occur even in a healthy newborn and/or healthy young infant (e.g. feeding apnea, periodic breathing) and, particularly, in praemature newborns. The apneas of prematurity are predominantly of central origin. Their duration in praematures can exceed 20 seconds; in such situation cardio-respiratory monitors are often used. Pathologic causes of apneas are more frequent – either in neonatal period or in late infancy and childhood. They can be central, as ALTE episodes ( apparent life threatening events), congenital sleep apnea syndrome ( Ondine´s curse) or obturative – associated with acute respiratory tract infections, presence of a foreign body or child abuse. Persistent troubles with nasopharyngeal airflow during sleep are represented most often by obturative sleep apnea/hypoventillation syndrome (OSAS).
Is apnea a life-threatening phenomenon? It depends on the duration of the event (top limit: 20 sec.) and clinical picture. Accompanying bradycardia, pallor or cyanosis are the evidence of threat and could mandate resuscitation. The children with apneic episodes should have polysomnography (PSG) done. Those with central apneas qualify for cardio-respiratory monitoring.
Słowa kluczowe: bezdechy, ALTE, OSAS.
Key words: apnea, ALTE, OSAS.



Wstęp
Do istniejącej od dawna rodzicielskiej fobii gorączkowej dołączył w drugiej połowie ubiegłego wieku kolejny czynnik stresujący: lęk przed zjawiskiem bezdechu u dziecka. Obawy rodziców dotyczą przede wszystkim niemowląt. Z pewnością niedojrzałość i fizjologiczne odrębności właściwe ustrojowi dzieci w tym wieku mogą sprzyjać występowaniu nagłych, na ogół krótkotrwałych zmian w obserwowanej przez najbliższe otoczenie czynności narządów, na przykład w układzie oddechowym czy sercowo-naczyniowym. Najczęściej dostrzegane niecodzienne objawy, to właśnie zmiany w oddychaniu, wśród których najbardziej zwracają uwagę przerwy, czyli okresy bezdechu.
U zdrowych noworodków i młodych niemowląt mogą występować epizody bezdechu. Przykładami mogą być: feeding apnea (chwilowe, odruchowe zatrzymywanie oddechu w czasie ssania i połykania pokarmu) oraz oddech periodyczny (trzy, lub więcej przerw w oddychaniu oddzielonych krótszymi, niż 20 sekund, okresami normalnej czynności oddechowej) (1, 2). Odruchowy bezdech występuje nierzadko przy oglądaniu gardła i próbach czyszczenia nosa. Krótkotrwałą przerwę w oddychaniu może wywołać nagły hałas, czy bodziec termiczny. Przyczyną występowania tych, przeważnie niegroźnych, bezdechów jest właściwa wczesnemu okresowi życia niedojrzałość narządowa, dotycząca przede wszystkim ośrodkowego układu nerwowego.
Bezdech, czyli zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe może mieć pochodzenie ośrodkowe, obturacyjne oraz mieszane (1, 3).
Bezdech pochodzenia ośrodkowego występuje w wyniku „wyłączenia” mózgowego napędu oddechowego ( ventilatory drive), czego skutkiem jest zatrzymanie ruchów oddechowych (4). Bezdech obturacyjny jest wynikiem pierwotnego zatrzymania przepływu powietrza przez drogi oddechowe z powodu ich zamknięcia. Zamknięciu dróg oddechowych nie musi towarzyszyć zatrzymanie ruchów oddechowych; ruchy te mogą utrzymywać się aż do chwili wyłączenia, pod wpływem narastającej hiperkapni i hipoksji, ośrodkowego napędu oddechowego.
Problem ośrodkowych bezdechów „z niedojrzałości” jest poważniejszy u wcześniaków, zwłaszcza u tych, u których urodzeniowa masa ciała nie przekracza 1000 g (5, 6). Wprawdzie występowanie bezdechów u tych dzieci jest również zjawiskiem przejściowym, które jak wspomniano, rzadko występuje powyżej 43 tygodnia życia (licząc od poczęcia), to jednak liczba poszczególnych epizodów zatrzymania oddechu może być znaczna, a czas trwania każdego z nich długi. Przedłużające się bezdechy wcześniaków, trwające dłużej niż 20 sekund prowadzą zwykle do hipoksemii i do bradykardii, z widoczną bladością lub sinicą (5). Wymagają zatem szczególnego nadzoru, a niejednokrotnie doraźnej interwencji (resuscytacji) i w wielu przypadkach odpowiedniego dalszego postępowania leczniczego (między innymi podawania metyloksantyn) (3). W ramach postępowania zapobiegawczego podejmuje się u tych dzieci monitorowanie czynności oddychania i krążenia, kontynuowane w razie konieczności również w domu za pomocą indywidualnych urządzeń kontrolnych („domowych” monitorów oddechowo – krążeniowych).
Stany bezdechu pochodzenia ośrodkowego częściej występują u noworodków w stanach patologicznych (1). Rzadkim zespołem klinicznym o niepomyślnym rokowaniu jest noworodkowa dysfunkcja pnia mózgu – ciężki, wrodzony zespół kliniczny manifestujący się głębokimi zaburzeniami centralnej regulacji oddychania i krążenia oraz ssania i połykania.
Epizodyczne, czasami nawracające stany bezdechu, częściej obserwuje się u dzieci z małą urodzeniową masą ciała, z niską punktacją w skali Apgar, po okresie wspomagania oddechu, w przypadkach wylewów śródczaszkowych i encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwiennej, u dzieci z posocznicą, drgawkami, wodogłowiem, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, z hiperbilirubinemią oraz z wadami mózgu, po urazach głowy, u noworodków nadmiernie wychłodzonych i w zespole TORCH ( Toxoplasmosis, Other, Rubella, Cytomegalia, Herpes). Osobny problem stanowią u niemowląt epizody ALTE ( apparent life threatening events), w których nagły bezdech jest integralną częścią obrazu klinicznego. Urazy i stany zapalne ośrodkowego układu nerwowego mogą być również przyczyną ośrodkowych zaburzeń czynności oddychania u starszych niemowląt i u dzieci w wieku powyżej pierwszego roku.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Adams JM: Clinical features and management of apnoea of prematurity. 2002 UpToDate. www.uptodate.com
2. Oliveira AJ, et al.: Clinical correlates of periodic breathing in neonatal polysomnography. Clin Neurophysiol. 2004; 115: 2247-2251.
3. Martin RJ: Abu-Shaweesh JM. Baird TM. Apnoea of prematurity. Paediatr Respir Rev 2004; (suppl. A): S377-S382.
4. Badr MS.: Pathogenesis of central sleep apnea. 2002 UpToDate. www.uptodate.com
5. Gordon N: Sleep apnea in infancy and childhood. Brain and Development, 2002; 24: 45-149.
6. Finer NN et al.: Summary proceedings from the apnea-of-prematurity group. Pediatrics 2006; 117: 47-51.
7. Gaultier C, et al.: Pediatric disorders with autonomic dysfunction: what role for PHOX2B? Pediatric Research, 2005; 58: 1-6.
otrzymano: 2008-07-07
zaakceptowano do druku: 2008-08-05

Adres do korespondencji:
*Jacek Grygalewicz
Klinika Pediatrii,
Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
ul. Marymoncka 99/103, 01-813 Warszawa
tel.: (0-22) 864-11-67
e-mail: klinikapediatrii@cmkp.edu.pl

Postępy Nauk Medycznych 9/2008
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych