Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 11/2012, s. 876-881
*Małgorzata Gietka-Czernel
Niedoczynność tarczycy a układ sercowo-naczyniowy
Hypothyroidism and cardiovascular system
Klinika Endokrynologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Warszawa
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Wojciech Zgliczyński
Streszczenie
Hormony tarczycy działają na układ sercowo-naczyniowy poprzez genom, wpływając na syntezę białek kurczliwych serca, pompę wapniową, sodowo-potasową i fosfolamban oraz pozagenomowo, regulując aktywność kanałów jonowych w kardiomiocytach. Wpływ hormonów tarczycy jest wielokierunkowy: stymulują kurczliwość i pracę mięśnia sercowego bezpośrednio oraz pośrednio – poprzez obniżenie oporu systemowego, zwiększenie objętości wewnątrznaczyniowej i modulowanie aktywności układu współczulnego. Charakterystyczne dla niedoczynności tarczycy zaburzenia w układzie sercowo-naczyniowym to: niewydolność rozkurczowa i skurczowa serca, wzrost oporu obwodowego, nadciśnienie tętnicze rozkurczowe, wysięki w jamach ciała i zaburzenia metabolizmu cholesterolu. Hipotyreoza zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca i umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Większość zaburzeń ustępuje pod wpływem leczenia substytucyjnego lewotyroksyną. Zespół niskiej trijodotyroniny występujący w świeżym zawale, przewlekłej niewydolności krążenia i po operacjach kardiochirurgicznych powoduje zaburzenia podobne do obserwowanych w niedoczynności tarczycy. Podawanie trijodotyroniny w tych przypadkach może wywierać korzystny efekt hemodynamiczny.
Summary
Thyroid hormones can influence the cardiovascular system acting through changes in genes transcriptions of the heart contractile proteins, sarcoplasmic reticulum Ca2+t-ATP-ase, sodium-potasium ATP-ase, phospholamban and through direct influence on ion channels activity. Thyroid hormones stimulate cardiac contractility directly and indirectly through diminishing systemic vascular resistance, modulating adrenergic tone and increasing blood volume. Hypothyroid patients typically develop diastolic and systolic heart insufficiency, increased systemic vascular resistance, diastolic hypertension, pericardial and pleural effusion, hypercholesterolemia. They have an increased risk of atherosclerosis, coronary artery disease and stroke. Thyroid replacement therapy can reverse the majority of these disturbances. Low T3 syndrome is the often observed phenomenon an cardiac infarct, congestive heart failure and after heart surgery. It leads to the same changes an cardiac functions as does primary hypothyroidism. T3 intravenous therapy might improve cardiac function in some of this situations.



WPROWADZENIE – WPŁYW HORMONÓW TARCZYCY NA UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY
Hormony tarczycy, będące pochodnymi aminokwasów, wywierają swój efekt biologiczny w mechanizmie genomowym i pozagenomowym. Wpływ genomowy odbywa się poprzez połączenie trijodotyroniny (T3) ze swoistym receptorem jądrowym i prowadzi do stymulowania lub hamowania ekspresji genów dla określonych białek strukturalnych i enzymatycznych. Działanie pozagenomowe realizowane jest poprzez połączenie hormonów tarczycy (HT) z białkami zlokalizowanymi w obrębie mitochondriów i błon komórkowych (kinaza P13K, integryna αVβ3), co wpływa na aktywność niektórych kinaz białkowych, transport jonów, metabolizm glukozy, procesy proliferacji i angiogenezy. Oddziaływanie genomowe rozwija się w ciągu kilkudziesięciu minut do kilku godzin, a jego efekty mogą utrzymywać się przez kilka tygodni. Wpływ pozagenomowy realizowany jest w ciągu minut.
Powyższy złożony mechanizm działania HT odnosi się także do układu sercowo-naczyniowego. W tabeli 1 przedstawiono przykłady białek, których synteza regulowana jest genomowo przez HT.
Tabela 1. Regulacja genomowa syntezy białek serca przez hormony tarczycy.
Regulacja pozytywnaRegulacja negatywna
– Ciężki łańcuch α-miozyny
– Ca2+-ATP-aza siateczki sarkoplazmatycznej
– Na+/K+ ATP-aza
– Receptor β1-adrenergiczny
– Przedsionkowy i mózgowy hormon natriuretyczny
– Kanały potasowe regulowane woltażem (Kv1.5, Kv4.2, Kv4.3)
– Ciężki łańcuch β-miozyny
– Fosfolamban
– Wymiennik Na+/Ca2+
– Cyklaza adenylowa typu V i VI
HT regulują na drodze pozagenomowej aktywność błonowych kanałów sodowych, potasowych i wapniowych, a czynność pompy sodowo-potasowej oraz pompy wapniowej siateczki sarkoplazmatycznej kontrolowana jest w mechanizmie podwójnym: genomowym i pozagenomowym. HT działają na układ sercowo-naczyniowy wielokierunkowo, wpływając na:
– kardiomiocyty bezpośrednio,
– obniżając opór systemowy,
– zwiększając objętość krwi krążącej,
– modulując aktywność układu współczulnego,
– przyspieszając metabolizm lipidów,
– zwiększając zużycie tlenu.
Hormony tarczycy pobudzają syntezę łańcuchów ciężkich miozyny typu α (MHC – ang. myosin heavy chains) odpowiedzialnych za szybki skurcz mięśnia sercowego. W ludzkim sercu dominuje jednak izoforma MHC typu β, która znajduje się pod negatywną kontrolą T3. HT stymulują syntezę aktyny i troponiny I. Dodanie T3 do hodowli kardiomiocytów powoduje zwiększenie syntezy białek, czego nie stwierdza się dodając T3 do hodowli fibroblastów. HT regulują dostępność jonów wapnia dla kardiomiocytów, wpływając pobudzająco na aktywność błonowych kanałów Ca2+, wymienników Na+/Ca2+ oraz kanałów Ca2+ (tzw. kanały rianodynowe – ang. ryanodine channels) i pompy wapniowej (Ca2+-ATP-azy) siateczki sarkoplazmatycznej. Pompa wapniowa aktywnie sekwestruje jony wapniowe w zbiornikach siateczki sarkoplazmatycznej podczas rozkurczu, podczas gdy kanały rianodynowe uwalniają je w czasie skurczu, zwiększając jego efektywność. Czynność Ca2+-ATP-azy jest hamowana przez fosfolamban, pozostający pod negatywną kontrolą T3. Obydwa zjawiska będące pod kontrolą HT: synteza białek kurczliwych i regulacja stężenia wapnia w komórce odgrywają kluczową rolę w kurczliwości mięśnia sercowego. HT wpływają genomowo i pozagenomowo na czynność układu bodźco-przewodzącego, oddziałując bezpośrednio oraz poprzez receptor β1-adrenergiczny na przyspieszenie spoczynkowego potencjału czynnościowego i skrócenie czasu repolaryzacji.
Dodatni efekt inotropowy HT związany jest także pośrednio z obniżeniem oporu obwodowego. HT zmniejszają opór obwodowy poprzez bezpośredni wpływ na mięśniówkę tętniczek oporowych oraz prawdopodobnie poprzez zwiększenie syntezy tlenku azotu, hormonów natriuretycznych (przedsionkowy i mózgowy hormon natriuretyczny – ANP, ang. Atrial Natriuretic Peptide, BNP – ang. Brain Natriuretic Peptide) oraz stymulację α1-adrenergiczną. Spadek oporu obwodowego powoduje wzrost rzutu serca oraz zwiększenie ciśnienia tętniczego skurczowego i spadek rozkurczowego. Obniżenie średniego ciśnienia tętniczego pociąga za sobą aktywację układu renina-angiotensyna-aldosteron; dodatkowo T3 stymuluje bezpośrednio syntezę substratu reniny w wątrobie. Zwiększona aktywność układu renina-angiotensyna-aldosteron powoduje wzrost reabsorpcji sodu w nerkach. To z kolei wpływa na zwiększenie objętości wewnątrznaczyniowej, do czego przyczynia się także bezpośredni pobudzający wpływ T3 na syntezę erytropoetyny. Zwiększenie obciążenia wstępnego prowadzi do dalszego wzrostu kurczliwości mięśnia sercowego. Wydaje się, że HT nie obniżają oporu płucnego; przypuszcza się, że zwiększony rzut serca obserwowany w nadczynności tarczycy powoduje nadciśnienie płucne, a w konsekwencji niewydolność prawego serca często obserwowaną w stanach tyreotoksykozy.
HT wpływają na stężenie cholesterolu całkowitego i LDL – cholesterolu głównie poprzez zależne od T3 wątrobowe receptory dla LDL. Stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL jest odwrotnie proporcjonalne do stężenia HT. Niedobór HT sprzyja rozwojowi miażdżycy.
W podsumowaniu: HT działając w mechanizmie genomowym i pozagenomowym powodują dodatni efekt ino- i chronotropowy, zwiększają obciążenie wstępne i zmniejszają obciążenie następcze, zwiększają pracę serca i zużycie tlenu oraz przyspieszają metabolizm cholesterolu.
NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY A UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY
Niedoczynność tarczycy dotyczy 1-6% populacji. Występuje 4-5 razy częściej u kobiet, a jej częstość rośnie z wiekiem. W 99% przypadków hipotyreoza ma charakter pierwotny i jest najczęściej spowodowana przewlekłym limfocytowym zapaleniem tarczycy (syn. choroba Hashimoto) lub rozwija się jako efekt jatrogenny w następstwie przebytego leczenia radiojodem lub operacji tarczycy. Rzadziej bywa skutkiem podostrego lub bezobjawowego zapalenia tarczycy, przebycia brachyterapii nowotworów okolicy głowy, szyi lub klatki piersiowej oraz stosowanych leków: amiodaronu, litu, interferonu α, aldesleukiny, sunitynibu. U 1% chorych niedoczynność tarczycy jest spowodowana uszkodzeniem przysadki lub podwzgórza i niedoborem czynników tropowych- TSH i TRH (tyreoliberyny).
U chorych z niedoczynnością tarczycy w zakresie układu sercowo-naczyniowego stwierdza się takie charakterystyczne objawy, jak: zmniejszenie tolerancji wysiłku, dolegliwości stenokardialne, bradykardię, ciche tony serca oraz nadciśnienie tętnicze rozkurczowe.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Asvold BO, Bjoro T, Nilsen TIL, Vatten LJ: Association between blood pressure and serum thyroid-stimulating hormone concentration within the reference range: a population-based study. J Clin Endocrinol Metab 2007; 92: 841-845.
2. Biondi B, Cooper D: The clinical significance of subclinical thyroid dysfunction. J Clin Endocrinol Metab 2008; 29: 76-131.
3. Brent G, Larsen P, Davies T: Hypothyroidism and Thyroiditis. [In:] Williams Textbook of Endocrinology. Kronenberg H, Melmed S, Polonsky K, Larsen P. Kanada: Saunders Elsevier 2008.
4. Cappola A, Ladenson P: Hypothyroidism and atherosclerosis. J Clin Endocrinol Metab 2003; 88: 2438-2444.
5. Danese MD, Ladenson PW, Meinert CL, Powe NR: Effect of thyroxine therapy on serum lipoproteins in patients with mild thyroid failure: a quantitative review of the literature. J Clin Endocrinol Metab 2000; 85: 2993-3001.
6. Gerdes AM, Iervasi G: Thyroid replacement therapy and heart failure. Circulation 2010; 122: 385-393.
7. Gumieniak O, Hurwitz S, Perlstein TS et al.: Aggregation of high-normal thyroid-stimulating hormone in hypertensive families. J Clin Endocrinol Metab 2005; 90: 5985-5990.
8. Gussekloo J, van Exel E, de Craen AJ et al.: Thyroid status, disability and cognitive function, and survival in old age. JAMA 2004; 292: 2591-2599.
9. Hak AE, Pols HA, Visser Tj et al.: Subclinical hypothyroidism is an independent risk factor for atherosclerosis and myocardial infarction in elderly women: the Rotterdam Study. Ann Intern Med 2000; 132: 270-278.
10. Imaizumi SA, Akanoshi M, Ichimaru S et al.: Risk for Ischemic Hart Disease and All-Cause Mortality In Subclinical Hypothyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2004; 89: 3365-3370.
11. Kahaly GJ, Dillmann WH: Thyroid hormone action in the heart. Endocr Rev 2005; 26: 704-728.
12. Klein I, Danzi S: Thyroid disease and the heart. Circulation 2007; 116: 1725-1735.
13. Klein I, Danzi S: Thyroid hormone treatment to mend a broken heart. J Clin Endocrinol Metab 2008; 93: 1172-1174.
14. Marfella R, Ferraraccio F, Rizzo MR et al.: Innate immune activity in plaque of patients with untreated and L-thyroxine-treated subclinical hypothyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2011; 96: 1015-1020.
15. Monzani F, Caraccio N, Kozakowa M et al.: Effect of levothyroxine replacement on lipid profile and intima-media thickness in subclinical hypothyroidism: a double-blind, placebo-controlled study. J Clin Endocrinol Metab 2004; 89: 2099-2106.
16. Nagasaki T, Inaba M, Kumeda Y et al.: Increased pulse wave velocity in subclinical hypothyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2006; 91: 154-158.
17. Pearce EN: Update in lipid alterations in subclinical hypothyroidism. J Clin Endocrinol Metab 2012; 97: 326-333.
18. Pingitore A, Galli E, Barison A et al.: Acute effects of triiodothyronine (T3) replacement therapy in patients with chronic heart failure and low-T3 syndrome: a randomized, placebo-controlled study. J Clin Endocrinol Metab 2008; 93: 1351-1358.
19. Razvi S, Ingoe L, Keeka G et al.: The beneficial effect of L-thyroxine on cardiovascular risk factors, endothelial function, and quality of life in subclinical hypothyroidism: randomized, crossover trial. J Clin Endocrinol Metab 2008; 92: 1715-1723.
20. Razvi S, Shakoor A, Vanderpump M et al.: The influence of age on the relationship between subclinical hypothyroidism and ischemic heart disease: a metaanalysis. J Clin Endocrinol Metab 208; 93: 2998-2907.
21. Rodondi N, Newman AB, Vittinghoff E et al.: Subclinical Hypothyroidism and the Risk of Heart Failure, Other Cardiovascular Events, and Death. Arch Intern Med 2005; 165: 2460-2466.
22. Walsh J, Bremner AP, Bulsara MK et al.: Subclinical thyroid dysfunction as a risk factor for cardiovascular disease. Arch Intern Med 2005; 165: 2467-2472.
otrzymano: 2012-10-03
zaakceptowano do druku: 2012-10-31

Adres do korespondencji:
*Małgorzata Gietka-Czernel
Klinika Endokrynologii CMKP, Szpital Bielański
ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa
tel./fax: +48 (22) 834-31-31
e-mail: klinendo@cmkp.edu.pl

Postępy Nauk Medycznych 11/2012
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych