Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Pediatria 3/2015, s. 96-100
Maria Miszczak-Knecht, *Bożena Werner
Łagodne zaburzenia rytmu serca u dzieci
Benign arrhythmia in children
Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Bożena Werner
Summary
Cardiac arrhythmias in children may occur at any age. The majority of them are benign arrhythmias and often resolve spontaneously. However, it is crucial to distinguish benign arrhythmias from potentially life-threatening conditions. The benign arrhythmias are asymptomatic, the hemodynamic status of the patient is stable and they do not degenerate to life-threatening arrhythmias. Once the benign form of arrhythmia is recognised there is no need for treatment, child can have normal physical activity, sometimes it is necessary to follow up the patient. Sinus bradycardia, supraventricular premature contractions, idiopathic ventricular arrhythmia are considered as benign forms. In this paper authors discuss particular forms of the benign arrhythmias focus on their differential diagnosis. The attention is paid to importance of personal and family history, patient age and type of arrhythmia. It is important to keep in mind that symptoms (specially syncope), positive family history and/or coexisting cardiac abnormality exclude benign form of arrhythmia.



Wstęp
Zaburzenia rytmu serca mogą wystąpić u dziecka w każdym wieku. Ich przebieg jest bardzo zróżnicowany, od całkowicie bezobjawowego do nagłej śmierci sercowej. W przeciwieństwie do osób dorosłych, u których zaburzenia rytmu mają podłoże organicznego uszkodzenia mięśnia sercowego (najczęściej pozawałowego), u dzieci zaburzenia rytmu mogą być uwarunkowane rozwojowo, genetycznie, mogą towarzyszyć wrodzonym wadom serca lub powstać po ich korekcji. Zaburzenia rytmu mogą być też skutkiem zapalenia mięśnia sercowego czy boreliozy. Postęp, jaki dokonał się na przestrzeni ostatnich 20 lat w badaniach elektrofizjologicznych i genetycznych, umożliwił poznanie mechanizmów powstawania i propagacji arytmii, poznany został jej przebieg naturalny. Wiele zaburzeń rytmu serca u dzieci ustępuje samoistnie w czasie rozwoju dziecka, inne nie dają objawów klinicznych, jednak w określonych warunkach mogą powodować rozwój kardiomiopatii lub przejść w formę zagrażającej życiu arytmii. Chcąc jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy dana arytmia jest łagodna, czy stanowi zagrożenie życia, kardiolog musi nie tylko postawić właściwe rozpoznanie, ale znać naturalną historię arytmii z uwzględnieniem wieku dziecka i stanu układu krążenia.
Definicja łagodnej arytmii
Łagodnymi zaburzeniami rytmu serca nazywamy zaburzenia, które spełniają trzy kryteria: są bezobjawowe, nie degenerują się do arytmii złośliwej i w odległej perspektywie czasowej nie powodują zaburzeń hemodynamicznych.
Objawy kliniczne i epidemiologia
Obiektywna ocena występowania objawów arytmii u dzieci jest trudna. Do typowych objawów arytmii zaliczamy: utratę przytomności, zasłabnięcia i kołatania serca. Do mniej typowych objawów arytmii należą: uczucie zmęczenia, senność, gorsza tolerancja wysiłku oraz kaszel niezwiązany z infekcją. Jak wynika z badań prowadzonych przez Iwamoto i wsp. wśród japońskich dzieci w wieku szkolnym, częstość występowania arytmii bezobjawowej jest wysoka i wynosi 2-8/100 000 (1). Natomiast Roggen i wsp., którzy badali częstość występowania arytmii objawowej w wyselekcjonowanej grupie pacjentów, ocenili ją na 1,1/100 000 (2). Zestawienie tych dwóch wyników pokazuje, jak często dzieci nie odczuwają arytmii lub, jak wykazali Harris i wsp., nie uświadamiają sobie objawów (3). W pracy Harrisa i wsp. spośród 48 dzieci z arytmią komorową 82% deklarowało brak objawów, jednak 46% z nich, ponownie zapytane o konkretne objawy, potwierdziło ich występowanie. Trudności z interpretacją objawów nie wynikają tylko z wieku pacjentów, ale również z subiektywnego w samym założeniu odczucia objawów. Ponadto dzieci często nie uświadamiają sobie, że można czuć się lepiej.
Rodzaje łagodnych zaburzeń rytmu
Bradykardia zatokowa
Prawidłowe wartości minimalnej częstotliwości rytmu zatokowego u dzieci w rutynowym zapisie EKG są powszechnie znane i zostały zestawione w tabeli 1 (4). Stwierdzenie wolnego rytmu zatokowego w zapisie EKG u dziecka wymaga potwierdzenia zapisem EKG metodą Holtera oraz wykluczenia pierwotnej przyczyny bradykardii, tj. wrodzonej wady serca, kardiomiopatii, niedoczynności tarczycy, boreliozy. W badaniu EKG metodą Holtera należy ocenić, czy nie współistnieją zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego. Jako łagodne, niewymagające leczenia uznaje się występowanie bloku przedsionkowo-komorowego I stopnia i/lub we śnie bloku II stopnia typu periodyki Wenckebacha z pauzami RR < 3 sek. Bardzo ważnym elementem diagnostyki jest test wysiłkowy. W teście wysiłkowym oceniana jest tzw. odpowiedź chronotropowa, czyli odpowiedź częstotliwości rytmu serca na wysiłek. Pozwala ona na zróżnicowanie bradykardii będącej wynikiem przewagi napięcia układu parasympatycznego lub wytrenowania organizmu od patologicznej bradykardii zatokowej. Minimalna wartość częstotliwości rytmu w czasie maksymalnego wysiłku u zdrowych dzieci niezależnie od wieku nie powinna wynosić mniej niż 160/min (4).
Tabela 1. Prawidłowe wartości minimalnej częstotliwości rytmu serca w rutynowym zapisie EKG w zależności od wieku (4).
Wiek dzieckaMinimalna częstotliwość rytmu zatokowego
< 3. roku życia100/min
3.-9. rok życia60/min
> 9. roku życia50/min
Szczególną sytuacją kliniczną jest występowanie przejściowej bradykardii u noworodków głównie przedwcześnie urodzonych lub z niską masą urodzeniową. Przejściowa bradykardia ma najczęściej charakter odruchowy i jest wyrazem nadmiernego pobudzenia nerwu błędnego. Stan ten nie wymaga leczenia. Bradykardia ustępuje wraz z dojrzewaniem układu autonomicznego dziecka.
Brak objawów, wykluczenie współistnienia wrodzonej wady serca, zaawansowanych zaburzeń przewodzenia przedsionkowo-komorowego i wykazanie przyspieszania się częstotliwości rytmu w czasie wysiłku pozwala zakwalifikować bradykardię zatokową do arytmii łagodnej. Dziecko z łagodną bradykardią zatokową może aktywnie uczestniczyć w zajęciach sportowych.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Iwamoto M, Niimura I, Shibata T et al.: Long-term course and clinical characteristics of ventricular tachycardia detected in children by school-based heart disease screening. Circ J 2005; 3: 273-276. 2. Roggen A, Pavlovic M, Pfammater JP: Frequency of spontaneous ventricular tachycardia in pediatric population. Am J Cardiol 2008; 101: 852-854. 3. Harris K, Potts J, Fournier A et al.: A multicenter study of right ventricular outflow tract tachycardia in children. Heart Rhythm 2005; 2(5): S211. 4. Gillette P, Garson A: Clinical pediatric arrhythmia. 2nd ed., Saunders Company, Philadelphia 1999. 5. Brugada J, Blom N, Sarquella-Brugada G et al.: Pharmacological and non-pharmacological therapy for arrhythmias in the pediatric population: EHRA and AEPC-Arrhythmia. Working Group joint consensus statement Europace 2013; 15: 1337-1382. 6. Karpawich P, Pettersen M, Gupta P, Shah N: Infants and children with tachycardia: natural history and drug administration. Curr Pharm Design 2008; 14: 743-752. 7. Calabrò M, Cerrito M, Luzza F, Oreto G: Supraventricular tachycardia in infants: epidemiology and clinical management. Curr Pharm Design 2008; 14: 723-728. 8. Badhwar N, Scheinman MM: Idiopathic ventricular tachycardia: diagnosis and management. Curr Probl Cardiol 2007; 32: 7-43. 9. Crosson J, Callans D, Bradley D et al.: PACES/HRS Expert Consensus Statement on the Evaluation and Management of Ventricular Arrhythmias in the Child With a Structurally Normal Heart. Heart Rhythm 2014; 11(9): e55-e76. 10. Silvia G, Priori S, Blomström-Lundqvist C et al.: ESC Guidelines for the management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death: The Task Force for the Management of Patients with Ventricular Arrhythmias and the Prevention of Sudden Cardiac Death of the European Society of Cardiology (ESC) Endorsed by: Association for European Paediatric and Congenital Cardiology (AEPC). Eur Heart J 2015; doi:10.1093/eurheartj/ehv316. 11. Pfammater JP, Paul T: Idiopathic ventricular tachycardia in infancy and childhood: a multicenter study on clinical profile and outcome. J Am Coll Cardiol 1999; 33: 2076-2082.
otrzymano: 2015-08-18
zaakceptowano do druku: 2015-09-02

Adres do korespondencji:
*Bożena Werner
Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej WUM
ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa
tel.: +48 (22) 522-73-40
fax: +48 (22) 629-83-17
e-mail: bozena.werner@wum.edu.pl

Nowa Pediatria 3/2015
Strona internetowa czasopisma Nowa Pediatria