© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2016, s. 7-13
Sylwia Merkiel, Wojciech Chalcarz
Analiza spożycia składników mineralnych przez dzieci w wieku przedszkolnym z Turku
Analysis of mineral intake in preschool children from Turek
Zakład Żywności i Żywienia, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
Summary
Introduction. Adequate intake of minerals is indispensable for preschool children’s health and development, therefore monitoring intake of these micronutrients in preschoolers is of great importance.
Aim. The aim of this study was to analyse intake of minerals in preschool children from Turek including mineral density in the preschoolers’ diets.
Material and methods. Intake of minerals was estimated from a food record in 4-6-year-old children who attended a preschool in Turek. Dieta 4.0 computer programme was used to calculate mineral intake and Microsoft Excel 2010 was used to calculate mineral density as amounts per 1000 kcal of energy intake. IBM SPSS Statistics 21 was applied to perform statistical analysis. The results were analysed according to gender.
Results. Statistically significant differences were found only in the case of magnesium intake (mg, mg/1000 kcal). Magnesium intake was higher in boys than in girls, 202 vs 176 mg, as well as magnesium density, 158 vs 143 mg/1000 kcal.
Conclusions. Inadequate intake of calcium and potassium in the studied preschoolers along with excessive sodium intake may cause diet-related diseases in the future. The addition of sodium chloride to foodstuffs by the producers should be limited immediately and the National Hypertension Prevention Programme should be implemented.
Wprowadzenie
Odpowiednie spożycie składników mineralnych jest niezwykle istotne dla prawidłowego rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym, jak również dla ich stanu zdrowia, i to zarówno doraźnie, jak i długofalowo. Niedobór składników mineralnych w diecie dziecka przedszkolnego może negatywnie wpłynąć na rozwój mózgu, zmniejszając potencjał intelektualny dziecka i obniżając jego wyniki w nauce, zarówno w edukacji przedszkolnej, jak i w kolejnym etapie nauki w szkole.
Szczególnie ważnymi składnikami mineralnymi dla rozwoju i funkcjonowania mózgu są: żelazo, cynk, miedź, magnez oraz jod (1, 2). Wiadomo, że dla osiągnięcia maksymalnej, szczytowej masy kostnej w wieku dorosłym, chroniącej przed osteoporozą w późniejszych latach, jest odpowiednie spożycie wapnia w okresie dzieciństwa (3). Ponadto, niezwykle istotne dla odpowiedniej mineralizacji oraz struktury kości jest odpowiednie spożycie wielu innych składników mineralnych, takich jak fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź czy mangan (3). Dieta bogata w sód, a uboga w potas jest czynnikiem ryzyka nadciśnienia tętniczego (4), a zbyt niskie spożycie żelaza sprzyja rozwojowi anemii (5). Niedobór żelaza, cynku czy też miedzi może być przyczyną zmniejszenia odporności organizmu dziecka (1), a niedobór jodu prowadzi między innymi do niedoczynności tarczycy i rozwoju wola (6) oraz może obniżać iloraz inteligencji (7). To tylko niektóre przykłady niekorzystnego wpływu nieodpowiedniej zawartości składników mineralnych w dietach dzieci. Ze względu na znaczenie tych mikroskładników dla zdrowia i rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym, niezbędne jest monitorowanie ich spożycia w tej grupie wiekowej.
Cel pracy
Celem niniejszej pracy była analiza spożycia składników mineralnych przez dzieci w wieku przedszkolnym z Turku.
Materiał i metody
Dobór grupy badawczej, sposób zbierania danych i metodę wykorzystaną do oceny sposobu żywienia przedstawiono szczegółowo w poprzednich pracach (8-10).
Spożycie składników mineralnych obliczono przy pomocy programu komputerowego Dieta 4.0 opracowanego przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie (IŻŻ). Ponadto, posługując się programem komputerowym Microsoft Excel 2010, obliczono gęstość odżywczą składników mineralnych w dietach badanych dzieci w przeliczeniu na 1000 kcal.
Spożycie wapnia, fosforu, magnezu, żelaza, cynku, miedzi i jodu porównano z normami na poziomie średniego zapotrzebowania grupy (EAR), a spożycie sodu i potasu z normami na poziomie wystarczającego spożycia (AI), opracowanymi przez IŻŻ (11). Spożycie manganu zostało porównane do normy na poziomie AI opracowanej przez Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine (12), gdyż polskie normy żywienia nie uwzględniają tego składnika mineralnego.
Spożycie składników mineralnych porównano także do górnego tolerowanego poziomu spożycia (UL) w przypadku tych składników, dla których dostępna jest norma na tym poziomie. Mianowicie, spożycie sodu i potasu porównano do UL opracowanego przez IŻŻ (13); spożycie cynku, miedzi i jodu porównano do UL opracowanego przez Scientific Committee on Food (14), natomiast spożycie wapnia, fosforu, żelaza i manganu – do UL opracowanego przez Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine (12, 15, 16).
Statystyczną analizę wyników przeprowadzono przy pomocy programu komputerowego IBM SPSS Statistics 21. Uzyskane wyniki analizowano w zależności od płci. Dla wszystkich składników mineralnych obliczono: średnią, odchylenie standardowe, medianę i błąd standardowy średniej. Normalność rozkładu zmiennych ilościowych zbadano stosując test Shapiro-Wilka. Za istotne uznano wyniki przy p ≤ 0,05. Jeśli rozkład zmiennej był normalny, do porównania wykorzystano test t-Studenta dla dwóch prób niezależnych, a jeśli rozkład odbiegał od normalnego – test U Manna- -Whitneya dla dwóch prób niezależnych. Za istotne również uznano wyniki przy p ≤ 0,05.
Ponadto, obliczono odsetek dzieci spożywających mniej składników mineralnych niż wynosi norma na poziomie EAR celem oceny częstości niedostatecznego spożycia. Obliczono także odsetek przedszkolaków, u których spożycie składników mineralnych było większe niż norma na poziomie UL, celem oceny ryzyka niekorzystnych dla zdrowia efektów wynikających z nadmiernego spożycia (17). Podobnie jak w poprzednich pracach (18, 19), obliczono także odsetek dzieci, które spożyły mniej sodu, potasu i manganu niż wynosi norma na poziomie AI, jednak należy pamiętać, że ten rodzaj normy nie może być stosowany do oceny częstości niedostatecznego spożycia w grupie (17). Te zmienne jakościowe porównano testem χ2 niezależności Pearsona. Jednak w przypadku, gdy więcej niż 20% liczebności teoretycznych było mniejszych od 5, stosowano test U Manna-Whitneya. Również tym razem za istotne uznano wyniki przy p ≤ 0,05.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Singh M: Role of micronutrients for physical growth and mental development. Indian J Pediatr 2004; 71: 59-62. 2. Cornish S, Mehl-Madrona L: The role of vitamins and minerals in psychiatry. Integrative Medicine Insights 2008; 3: 33-42. 3. Dermience M, Lognay G, Mathieu F, Goyens P: Effects of thirty elements on bone metabolism. J Trace Elem Med Biol 2015; 32: 86-106. 4. Lava SAG, Bianchetti MG, Simonetti GD: Salt intake in children and its consequences on blood pressure. Pediatr Nephrol 2015; 30: 1389-1396. 5. Domellöf M, Thorsdottir I, Thorstensen K: Health effects of different dietary iron intakes: a systematic literature review for the 5th Nordic Nutrition Recommendations. Food & Nutrition Research 2013; 57: 21667. 6. Socha J, Piotrkowska-Jastrzębska J, Socha P: Niedobory żywieniowe jodu – konsekwencje kliniczne. Nowa Pediatr 2004; 35: 36-40. 7. Santiago-Fernandez P, Torres-Barahona R, Muela- -Martínez JA et al.: Intelligence quotient and iodine intake: a cross-sectional study in children. J Clin Endocrinol Metab 2004; 89: 3851-3857. 8. Merkiel S, Chalcarz W, Mielczarek D: Błędy w spożyciu energii z makroskładników czynnikiem sprzyjającym rozwojowi chorób dietozależnych w grupie dzieci przedszkolnych z Turku. [W:] Gromadzka-Ostrowska J (red.): Fizjologiczne uwarunkowania postępowania dietetycznego. Katedra Dietetyki, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 2014: 226-243. 9. Merkiel S, Chalcarz W: Spożycie makroskładników przez dzieci w wieku przedszkolnym z Turku czynnikiem sprzyjającym rozwojowi miażdżycy. Med Rodz 2015; 18: 47-54. 10. Merkiel S, Chalcarz W: Analiza spożycia witamin rozpuszczalnych w tłuszczach przez dzieci w wieku przedszkolnym z Turku. Med Rodz 2015; 18: 55-60. 11. Jarosz M (red.): Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012. 12. Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes for vitamin A, vitamin K, arsenic, boron, chromium, copper, iodine, iron, manganese, molybdenum, nickel, silicon, vanadium and zinc. The National Academies Press, Washington DC 2001. 13. Jarosz M, Bułhak-Jachymczyk B (red.): Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 14. Scienfitic Committee on Food, Scientific Panel of Dietetic Products, Nutrition and Allergies: Tolerable upper intake levels for vitamins and minerals. European Food Safety Authority (EFSA), Brussels 2006. 15. Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes for calcium, phosphorus, magnesium, vitamin D and fluoride. The National Academies Press, Washington DC 1997. 16. Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes for calcium and vitamin D. The National Academies Press, Washington DC 2011. 17. Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes. Applications in dietary assessment. The National Academies Press, Washington DC 2003. 18. Huybrechts I, De Henauw S: Energy and nutrient intakes by pre-school children in Flanders-Belgium. Br J Nutr 2007; 98: 600-610. 19. Merkiel S, Chalcarz W: Dietary intake in 6-year-old children from southern Poland. Part 2 – vitamin and mineral intakes. BMC Pediatrics 2014; 14: 310. 20. Ganji V, Hampl JS, Betts NM: Race-, gender- and age-specific differences in dietary micronutrient intakes of US children. Int J Food Sci Nutr 2003; 54: 485-490. 21. Rogalska-Niedźwiedź M, Charzewska J, Chabros E et al.: Sposób żywienia dzieci czteroletnich ze wsi na tle dzieci z miast. Probl Hig Epidmiol 2008; 89: 80-84. 22. Szponar L, Sekuła W, Rychlik E et al.: Badania indywidualnego spożycia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwach domowych. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2003. 23. Sochacka-Tatara E, Jacek R, Sowa A, Musiał A: Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym. Probl Hig Epidemiol 2008; 89: 389-394. 24. Sadowska J, Radziszewska M, Krzymuska A: Evaluation of nutrition manner and nutritional status of pre-school children. Acta Sci Pol, Technol Aliment 2010; 9: 105-115. 25. Great Britain Office for National Statistics Social Survey Division: National Diet and Nutrition Survey: young people aged 4 to 18 years. Volume 1: Report of the diet and nutrition survey. Stationery Office, London 2000. 26. Bates B, Lennox A, Prentice A et al.: National Diet and Nutrition Survey. Results from Years 1, 2, 3 and 4 (combined) of the Rolling Programme (2008/2009-2011/2012). https://www.gov.uk/government/publications/national-diet-and-nutrition-survey-results-from-years-1-to-4-combined-of-the-rolling-programme-for-2008-and-2009-to-2011-and-2012 (data dostępu: 08.10.2015). 27. Rodríguez-Artalejo F, López García E, Gorgojo L et al.: Consumption of bakery products, sweetened soft drinks and yogurt among children aged 6-7 years: association with nutrient intake and overall diet quality. Br J Nutr 2003; 89: 419-428. 28. Serra-Majem L, Ribas-Barba L, Pèrez-Rodrigo C et al.: Nutrient adequacy in Spanish children and adolescents. Br J Nutr 2006; 96: S49-S57. 29. Ervin RB, Wang CY, Wright JD, Kennedy-Stephenson J: Dietary intake of selected minerals for the United States population: 1999-2000. Advance data from vital and health statistics; no. 341. National Center for Health Statistics, Hyattsville, Maryland 2004. 30. Smpokos EA, Linardakis M, Papadaki A et al.: Differences in energy and nutrient-intake among Greek children between 1992/93 and 2006/07. J Hum Nutr Diet 2013: doi:10.1111/jhn.12122. 31. Gacek M: Sposób żywienia dzieci przedszkolnych ze środowiska wielkomiejskiego. Rocz Panstw Zakl Hig 2012; 63: 477-482. 32. Mastalerz-Migas A, Muszyńska A, Pokorna-Kałwak D et al.: Czy nasze dzieci żyją zdrowo? [Is our children’s life-style healthy?] Family Medicine & Primary Care Review 2007; 9: 525-527. 33. Chalcarz W, Merkiel S, Hodyr Z: Food behaviour in preschool children from Pabianice. New Med (Wars) 2009; 13: 7-12. 34. Weker H, Rudzka-Kańtoch Z, Strucińska M et al.: Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym. Ogólna charakterystyka sposobu żywienia. Rocz Panstw Zakl Hig 2000; 51: 385-392. 35. Piórecka B, Żwirska J, Kozioł A et al.: Sposób żywienia i stan odżywienia dzieci w wieku przedszkolnym w regionie krakowskim. [Eating habits and nutritional status of children in pre-school age in the Cracow region]. [W:] Bartnikowska E, Brzozowska A, Gromadzka-Ostrowska J et al. (red.): Fizjologiczne uwarunkowania postępowania dietetycznego. Część II. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, listopad 2004 roku. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004: 629-634. 36. Merkiel S, Chalcarz W: Modifying salt intake to prevent hypertension. New Med (Wars) 2006; 9: 30-34; errata: New Med (Wars) 2006; 9: 87.
