Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2018, s. 142-147 | DOI: 10.25121/NS.2018.23.4.142
Magdalena Batko1, Michał Kowalewski1, Anna Królińska1, Bartłomiej Górski2, Wioleta Majdanik2, *Andrzej Miskiewicz2
Porównanie efektywności wykrywania czynników ryzyka zapalenia przyzębia przy użyciu metod konwencjonalnej radiografii
Comparison of the sensitivity of detecting risk factors for periodontitis using conventional radiography
1Studenckie Koło Naukowe, Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Opiekun Koła Naukowego: dr n. med. Andrzej Miskiewicz
2Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska
Streszczenie
Wstęp. Zapalenie przyzębia jest chorobą tkanek podtrzymujących ząb, które warunkują normę morfologiczno-czynnościową uzębienia ludzkiego. Kluczową rolę w rozwoju zapalenia przyzębia pełni biofilm bakteryjny, który akumuluje się w obecności czynników miejscowych. Wczesna i precyzyjna diagnostyka czynników ryzyka sprzyjających odkładaniu się płytki nazębnej stanowi podstawę leczenia oraz profilaktyki.
Cel pracy. Celem pracy jest ocena wpływu nawisających wypełnień na brzeg kości wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy na podstawie zdjęć pantomograficznych. Ponadto dokonano korelacji pomiędzy rodzajem wypełnienia a wielkością ubytku kostnego.
Materiał i metody. Wykonano analizę retrospektywną 200 zdjęć pantomograficznych obrazujących wypełnienia w zębach stałych, przy użyciu programu Planmeca Romexis Viewer®. 113 zdjęć poddano dalszej analizie ze względu na obecność jednoimiennego zęba w łuku. W badaniu uwzględniono: wiek, płeć pacjentów, ogólny stan kości wyrostka zębodołowego szczęki lub części zębodołowej żuchwy, obecność i prawidłowość kontaktów z zębami przeciwstawnego łuku, stan zęba sąsiadującego z nawisem. Oceniono również rodzaj nieprawidłowego wypełnienia. Wyniki poddano analizie statystycznej, przyjmując poziom istotności p < 0,05.
Badanie uzyskało zgodę Komisji Bioetycznej WUM nr: KB/115/A/2012.
Wyniki. W przeprowadzonym badaniu uzyskano dane określające częstość występowania nawisów wypełnień, ich rozległości, rodzaju wypełnienia oraz ubytku, któremu towarzyszą. Największą wartość nawisu uzyskano przy wypełnieniach klasy II według Blacka MOD (1,15 mm; p < 0,03), przy ubytkach OD średnia wielkość nawisu była mniejsza (0,91 mm; p < 0,001). Uzyskano korelację dodatnią pomiędzy nawisem przy wypełnieniu MOD a wielkością defektu kostnego mierzonego na zdjęciu radiologicznym (R = 0,51; p = 0,03).
Wnioski. Przeprowadzone badanie wykazało istotną, dodatnią korelację pomiędzy średnią wielkością nawisu wypełnienia a ilością utraty kości mierzoną w badaniu radiologicznym. Dodatkowe badanie radiologiczne stanowi istotną pomoc w diagnostyce czynników ryzyka zapalenia przyzębia.
Summary
Introduction. Periodontitis is a condition of tooth supporting structures, which are responsible for normal dental morphology and function. Bacterial biofilm formation in the presence of local risk factors plays a fundamental role in the development of periodontitis. Early and accurate detection of risk factors which promote dental plaque accumulation is the basis of treatment and prophylaxis.
Aim. The aim of the study was to assess overhanging dental restorations and their impact on the maxillary alveolar process margin and the alveolar mandible based on panoramic radiography. Furthermore, the correlation between the type of restoration and the magnitude of bone loss was analysed.
Material and methods. A retrospective analysis of 200 panoramic radiographs showing restorations in permanent dentition was performed using the Planmeca Romexis Viewer software. Further analysis included 113 radiographs with the presence of a homologous tooth on the opposite side of the dental arch. In the study, we analysed the following variables: age, gender, the bone level, occlusal contact points between the opposite teeth and the condition of the tooth adjacent to overhanging dental restoration. We also assessed the type of incorrect dental restoration according to G.V. Black classification. The obtained data was analysed statistically, with p < 0.005 considered statistically significant.
The study was approved by the Bioethics Committee of the Medical University of Warsaw (approval no. KB/115/A/2012).
Results. We obtained data on the prevalence and magnitude of overhanging dental restorations, the type of restoration and the coexisting bone lesion. The largest size of the overhanging dental restoration was associated with Class II (according to G. V. Black) mesio-occlusal-distal cavities (1.15 mm; p < 0.03), whereas the smallest ones were observed for occlusal-distal cavities (0.91 mm; p < 0.001). The Spearman’s rank correlation coefficient between mesio-occlusal-distal cavities and radiographically measured size of bone lesions was positive (R = 0.51; p = 0.03).
Conclusions. The conducted study revealed a significant positive correlation between the mean size of overhangs and radiographically measured size of bone loss. Adjunctive radiology is an important aid in the detection of risk factors for periodontitis.



Wstęp
Przewlekłe zapalenie przyzębia jest chorobą infekcyjną, która doprowadza do utraty przyczepu łączno-tkankowego oraz ubytku kości wyrostka zębodołowego. W efekcie dochodzi do utworzenia kieszonek przyzębnych oraz recesji dziąseł (1). Jest to najczęściej występująca postać zapalenia przyzębia, która zwykle dotyka osób dorosłych (2). Choroba przyzębia rozwija się w wyniku zakłóceń równowagi pomiędzy oddziałującymi na tkanki przyzębia drobnoustrojami płytki nazębnej a mechanizmami obronnymi gospodarza, które z kolei modyfikowane są przez czynniki ryzyka.
Determinantami zapaleń przyzębia są: wiek, płeć, rasa i czynnik genetyczny. Kumulacja w czasie czynników ryzyka powoduje wzrost częstości periodontopatii wraz z wiekiem. Nikotynizm, gorsza higiena oraz rzadsze wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym warunkują dymorfizm płciowy chorób zapalnych przyzębia. Ich występowanie jest większe wśród mężczyzn niż kobiet. Natomiast status socjalno-ekonomiczny, wykształcenie i dochody są prawdopodobnie odpowiedzialne za zróżnicowanie występowania zapaleń pomiędzy poszczególnymi rasami (2). Polimorfizm genetyczny warunkowany jest poprzez wieloczynnikowe dziedziczenie, zmiany ekspresji białek, a w konsekwencji różnice w odpowiedzi immunologicznej.
Do modyfikowalnych czynników ryzyka zapaleń przyzębia kwalifikuje się periopatogeny obecne w płytce nazębnej i poddziąsłowym biofilmie, choroby ogólne, np. cukrzyca, lub choroby, których elementem składowym obrazu klinicznego jest zapalenie przyzębia, np. histiocytozy. Właściwymi czynnikami ryzyka są również: wpływający na powstawanie naddziąsłowej płytki i zmiany poddziąsłowego biofilmu nikotynizm, otyłość – wyrażona poprzez BMI, którego wzrost koreluje z podwyższeniem ryzyka chorób przyzębia, status socjalno-ekonomiczny (w szczególności wykształcenie) oraz stres, zwłaszcza finansowy.
Kluczową rolę w chorobach przyzębia odgrywa płytka nazębna. Jej gromadzenie związane jest ze zwiększoną podażą lub retencją. Wśród czynników niekorzystnie wpływających na gromadzenie się płytki nazębnej obok wad zgryzu i rozwojowych wad tkanek miękkich, zaburzeń budowy anatomicznej zębów, próchnicowych ubytków tkanek zęba i spadku działania przeciwbakteryjnego śliny należy uwzględnić również uzupełnienia protetyczne oraz czynniki jatrogenne. W tej ostatniej grupie na uwagę zasługują nawisające wypełnienia, które zaburzają prawidłowe anatomiczne zarysy konturów zębów i sprawiają trudności w oczyszczaniu, szczególnie przestrzeni międzyzębowych.
Interakcje pomiędzy drobnoustrojami a czynnikami gospodarza wpływają na powstawanie chorób przyzębia. Antygeny oraz toksyny bakteryjne pobudzają system immunologiczny, który w odpowiedzi reaguje produkcją przeciwciał oraz czynników prozapalnych. Resorpcja kości wyrostka zębodołowego wynika z przewagi czynności osteoklastów nad osteoblastami. Sygnały stymulujące te komórki mogą pochodzić bezpośrednio od periopatogenów albo od zaktywowanych komórek gospodarza. Szczególną rolę w tym procesie mają obecne na osteoklastach receptory RANK, łączące się z RANKL, który produkowany jest przez szereg uczestniczących w procesie zapalnym komórek i odpowiada za formowanie oraz aktywację osteoklastów (3).
Patologiczny remodeling kości może wyrażać się na zdjęciu rentgenowskim jako ubytek pionowy, czyli kieszonka kostna. Taki stan warunkuje zresorbowanie części przegrody międzyzębowej, do której docierają sygnały prozapalne. Taka możliwość istnieje, gdy przegroda ta jest szeroka. W przeciwnym wypadku, kość w obrębie przegrody zostaje zresorbowana w całości i powstaje ubytek poziomy.
Ustalenie właściwego rozpoznania i planu leczenia wymaga analizy danych uzyskanych z badania klinicznego pacjenta łącznie z dokumentacją radiologiczną.
W diagnostyce chorób przyzębia stosowane jest m.in. warstwowe zdjęcie zewnątrzustne – zdjęcie pantomograficzne. Pozwala ono na radiologiczną ocenę struktur przyzębia, a w szczególności: ogólnego stanu wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy, ewaluacji przyzębia brzeżnego, w tym wykrywania ubytków kostnych przy zębach oraz identyfikacji czynników sprzyjających rozwojowi zaburzeń periodontologicznych. Na zdjęciu pantomograficznym ocenie podlega kość w obrębie przegród międzyzębowych. Wadą tego rodzaju zdjęć jest nierównomierne powiększenie – większe w wymiarze poziomym niż pionowym. Nie jest możliwe różnicowanie aktywnego procesu i fazy remisji, a stopień utraty tkanki kostnej widoczny na jednym zdjęciu nie wskazuje na aktualną dynamikę choroby. Należy zaznaczyć, że destrukcja kości uwidoczniona na radiogramach jest mniejsza niż w rzeczywistości. Utrata masy kostnej musi sięgać co najmniej 30%, aby spowodowało to zmianę obrazu rentgenowskiego.
Cel pracy
Celem pracy jest ocena wpływu nawisających wypełnień na brzeg kości wyrostka zębodołowego szczęki i części zębodołowej żuchwy na podstawie zdjęć pantomograficznych. Ponadto dokonano korelacji pomiędzy rodzajem wypełnienia a wielkością ubytku kostnego.
Materiał i metody
Przeanalizowano retrospektywnie 200 zdjęć pantomograficznych wykonanych w czerwcu 2014 roku w Zakładzie Radiologii Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Do badania włączono 113 przypadków zdjęć, które obrazują nawisające wypełnienia w zębach stałych. Analizą zostały objęte te, na których jest obecny również ząb jednoimienny w tym samym łuku. Wykluczano przypadki, w których ząb z nawisającym wypełnieniem był leczony endodontycznie bądź występowały zmiany okołowierzchołkowe.
W badaniu uwzględniono: wiek i płeć pacjentów, ogólny stan kości wyrostka zębodołowego szczęki lub części zębodołowej żuchwy, obecność i prawidłowość kontaktów z zębami przeciwstawnego łuku, stan zęba sąsiadującego z nawisem, a także analogiczne informacje na temat zęba jednoimiennego. Oceniono również rodzaj nieprawidłowego wypełnienia.
Do wykonania badania wykorzystano program Planmeca Romexis Viewer®. Dokonano analizy ubytku kości brzegu przegrody międzyzębowej przy nawisającym wypełnieniu. Oceniono rodzaj ubytku, kwalifikując go odpowiednio jako: poziomy, pionowy lub mieszany – łączący w sobie cechy obu poprzednio wymienionych. Ewaluacji poddana została również wielkość nawisu wypełnienia. Analiza obejmowała także pozostałe czynniki, które mogą wpływać na ubytek tkanki kostnej wyrostków zębodołowych.
Analiza statystyczna
Dane uzyskane z retrospektywnego badania radiologicznego poddano analizie statystycznej. Pierwotnie przeprowadzona analiza pod kątem rozkładu parametrycznego została oparta na następujących testach normalności:
– test Lillieforsa,
– test Shapiro-Wilka,
– test Kołmogorova-Smirnova.
W wyniku zastosowanych testów normalności rozkładu uzyskanych danych w badaniu radiologicznym wykazano nieparametryczny rozkład danych liczbowych. Stąd do dalszej oceny użyto testów Kruskala-Wallisa oraz analizy wariancji – ANOVA (ang. analysis of variances). Ocena korelacji pomiędzy rodzajem nawisającego wypełnienia a jego wielkością oraz wielkością utraty kości została przedstawiona za pomocą współczynnika korelacji rang według Spearmana. Ponadto opisanego współczynnika użyto do oceny korelacji. Grupa badawcza pacjentów została dobrana pod kątem wieku i płci, tak aby uzyskane dane można było w sposób wiarygodny porównać przy użyciu odpowiednich testów statystycznych. Model jednoczynnikowej analizy wariancji zastosowano do porównania wielkości ubytku tkanki kostnej wyrostka zębodołowego przy zębie z nawisającym wypełnieniem oraz przy analogicznej powierzchni zęba jednoimiennego danego łuku zębowego. Do obliczeń statystycznych użyto programu Statistica 13.1 (StatSoft, USA). Za ważne i istotne statystycznie wyniki uznano wartości, dla których poziom istotności wyniósł p < 0,05. Badanie uzyskało zgodę Komisji Bioetycznej WUM nr: KB/115/A/2012.
Wyniki

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Kumar S: Evidence-Based Update on Diagnosis and Management of Gingivitis and Periodontitis. Dent Clin North Am 2019; 63(1): 69-81.
2. Albandar JM: Epidemiology and risk factors of periodontal diseases. Dent Clin North Am 2005; 49(3): 517-532.
3. Park OJ, Kim J, Kim HY et al.: Streptococcus gordonii induces bone resorption by increasing osteoclast differentiation and reducing osteoblast differentiation. Microb Pathog 2018; 126: 218-223.
4. Genco RJ: Current view of risk factors for periodontal diseases. J Periodontol 1996; 67 (10 suppl.): 1041-1049.
5. Caton JG, Armitage G, Berglundh T et al.: A new classification scheme for periodontal and peri-implant diseases and conditions – Introduction and key changes from the 1999 classification. J Clin Periodontol 2018; 45 (suppl. 20): S1-S8.
6. Rodriguez-Ferrer HJ, Strahan JD, Newman HN: Effect of gingival health of removing overhanging margins of interproximal subgingival amalgam restorations. J Clin Periodontol 1980; 7(6): 457-462.
7. Gilmore N, Sheiham A: Overhanging Dental Restorations and Periodontal Disease. J Periodontol 1971; 42(1): 8-12.
8. Brunsvold MA, Lane JJ: The prevalence of overhanging dental restorations and their relationship to periodontal disease. J Clin Periodontol 1990; 17(2): 67-72.
9. Walsh TF, al-Hokail OS, Fosam EB: The relationship of bone loss observed on panoramic radiographs with clinical periodontal screening. J Clin Periodontol 1997; 24(3): 153-157.
10. Corbet EF, Ho DK, Lai SM: Radiographs in periodontal disease diagnosis and management. Aust Dent J 2009; 54 (suppl. 1): S27-43.
11. Chapple ILC, Mealey BL, Van Dyke TE et al.: Periodontal health and gingival diseases and conditions on an intact and a reduced periodontium: Consensus report of workgroup 1 of the 2017 World Workshop on the Classification of Periodontal and Peri-Implant Diseases and Conditions. J Periodontol 2018; 89 (suppl.): S74-S84.
otrzymano: 2018-10-04
zaakceptowano do druku: 2018-10-25

Adres do korespondencji:
*Andrzej Miskiewicz
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny
ul. Miodowa 18, 00-246 Warszawa
tel.: +48 (22) 502-20-99
andrzej.miskiewicz@wum.edu.pl

Nowa Stomatologia 4/2018
Strona internetowa czasopisma Nowa Stomatologia