Katarzyna Plagens-Rotman1, Grażyna Jarząbek-Bielecka2, Marek Bielecki3, Małgorzata Mizgier4, Witold Kędzia2
Wybrane aspekty zdrowia seksualnego z uwzględnieniem medycyny rodzinnej i aspektów poradnictwa aptekarskiego także w kontekście okresu przekwitania
Selected aspects of sexual health, including family medicine and aspects of pharmacy counseling (antyaging too)
1Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Hipolita Cegielskiego w Gnieźnie
2Pracownia Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, Klinika Ginekologii, Katedra Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
3Apteki „Medica”, Środa Wielkopolska, Nekla Wielkopolska
4Zakład Dietetyki, Katedra Nauk Biomedycznych i Nauk o Zdrowiu, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
Summary
Human actions aimed at satisfying the “sexual need” are complicated – they move many different mechanisms and go far beyond sexuality itself, and only in the case of the human species, in phylogenetic terms, we talk about eroticism encompassing sexuality together with the sphere of feelings, intellect and the sphere of the psyche. Sexual health should be understood holistically, which is important in both medical and pharmacy care. In the practice of a family doctor, sexual problems are reported by patients of different ages-particular aspects of the aging are discussed. According to WHO, sexual health is the integration of biological, emotional, intellectual and social aspects of sex life important for positive personality development, communication and love, and in addition to this definition of sexual health, sexual medical standards are based on the International Classification of Diseases and Health Problems and the Declaration of Rights. Sexual WHO.
Według WHO „zdrowie seksualne” jest integracją biologicznych, emocjonalnych, intelektualnych i społecznych aspektów życia seksualnego, ważnych dla pozytywnego rozwoju osobowości, komunikacji i miłości. Prócz tej definicji, seksualne normy medyczne opierają się na Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych oraz Deklaracji Praw Seksualnych WHO.
Zdrowie seksualne jest istotne dla ogólnej jakości życia człowieka. Satysfakcjonujące życie seksualne pozytywnie wpływa na związek partnerski, tym samym go wzmacniając. Seksualność jest procesem biologicznym, intrapsychicznym, interpersonalnym, a także kulturowym, dlatego zdrowie seksualne należy pojmować holistycznie, co ważne jest tak w opiece lekarskiej, jak i aptekarskiej.
Wielowymiarowość przestrzeni czynników sterujących funkcjonowaniem w sferze psychoseksualnej zarówno mężczyzn, jak i kobiet stanowi istotny problem seksuologii, medycyny rodzinnej, endokrynologii, andrologii i ginekologii, a także poradnictwa aptekarskiego. Z punktu widzenia mechanizmów regulacji procesów seksualnych, istnieje układ neuroendokrynny istotny w przebiegu procesów stanowiących morfologiczną, fizjologiczną, biochemiczną i psychiczną podstawę reakcji seksualnych i reprodukcji (1-10).
Oprócz aspektów neuroendokrynnych seksuologia zajmuje się życiem uczuciowo-seksualnym człowieka, kształtowaniem się i rozwojem więzi międzyludzkich oraz reakcjami seksualnymi, a w diagnostyce tych kwestii znaczenie mają: kwestionariusz Female Sexual Function Index (FSFI) dla kobiet oraz International Index of Erectile Function (IIEF) dla mężczyzn. Istotne też są w badaniach seksuologicznych skale: Mell-Krat, narzędzia samoopisu Female Sexual Distress Scale (FSDS), Arizona Sexual Experiences Scale (ASEX) oraz Sexual Dysfunction Questionnaire (SDQ) (5-12).
W praktyce lekarza rodzinnego czy poradnictwa aptekarskiego problemy natury seksuologicznej zgłaszane są przez pacjentów w różnym wieku, w różnym stopniu sprawności ogólnej (8, 13-16).
Przyczyną problemów natury psychoseksualnej wśród kobiet i mężczyzn w okresie przekwitania są zmiany dotyczące nie tylko osi podwzgórze-przysadka-gonady, spada też stężenie dehydroepiandrosteronu (DHEA). Większość kobiet w okresie przekwitania obserwuje stopniowe, uwarunkowane spadkiem estrogenów dysfunkcje seksualne, zwłaszcza suchość błony śluzowej pochwy oraz dolegliwości bólowe podczas współżycia płciowego. Męskiemu przekwitaniu towarzyszy spadek stężenia androgenów we krwi. Skutkuje to zmniejszeniem popędu płciowego, występowaniem problemów z erekcją, spadkiem aktywności seksualnej, obniżeniem satysfakcji ze współżycia.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. WHO: Sexual health and its linkages to reproductive health: an operational approach. Geneva 2017; https://www.who.int/reproductivehealth/publications/sexual_health/sh-linkages-rh/en/.
2. Baumeister RF, Twenge JM: Cultural suppression of female sexuality. Review of General Psychology 2002; 6(2): 166-203.
3. Laumann EO, Paik A, Rosen RC: Sexual dysfunction in the United States: prevalence and predictors. JAMA 1999; 281(6): 537-544.
4. Rosen R, Brown C, Heiman J et al.: The Female Sexual Function Index (FSFI): a multidimensional self-report instrument for the assessment of female sexual function. J Sex Marital Ther 2002; 26(2): 191-208.
5. Pastwa-Wojciechowska B, Izdebski B: Sexual activity of Polish adults. Annals of Agriculture and Environmental Medicine 2014; 21(1): 194-197.
6. Lew-Starowicz Z, Lukasiewicz M, Binkowska M: Sexuality of Polish women. Sexologies 2008; 17(suppl. 1): 53.
7. Bancroft J: Sexual effects of androgens in women: some theoretical considerations. Fertil Steril 2002; 77 (suppl. 4.): 55-59.
8. Jarząbek-Bielecka G, Bielecki M, Pisarska-Krawczyk M et al.: Medical and apothecary care for patients with disabilities in terms of gynecological and sexuological aspects.Pol Prz Nauk Zdr 2015; 1: 58-62.
9. Mizgier M, Jarząbek-Bielecka G, Pisarska-Krawczyk M: Cukrzyca a zaburzenia seksualne w okresie przekwitania. [W:] Jarząbek-Bielecka G, Pisarska-Krawczyk M (red.): Zagadnienia interdyscyplinarne w ginekologii praktycznej. Wydaw. Ucz. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta S. Wojciechowskiego, Kalisz 2014: 147-155.
10. Davis SR: The clinical use of androgens in female sexual disorders. J Sex Marital Ther 1998; 24: 153-163.
11. Dennerstein L, Burrows GD, Wood C, Hyman G: Hormones and sexuality: effect of estrogen and progestogen. Obstet Gynecol 1980; 56: 316-322.
12. Dixson A: The evolution of neuroendocrine mechanisms regulating sexual behaviour in female primates. Reprod Fertil Dev 2001; 13: 599-607.
13. Dunne MP, Martin NG, Statham DJ et al.: Genetic and environmental contributions to variance in age at first sexual intercourse. Psychological Science 1997; 8: 211-216.
14. Goldsmith PC, Song T: The gonadotropin-releasing hormone containing ventral hypothalamic tract in the fetal rhesus monkey (Macaca mulatta). J Comp Neurol 1987; 257: 130-139.
15. Grio R, Cellura A, Porpiglia M, Geranio R, Piacentino R. Sexuality in menopause. Importance of adequate replacement therapy. Minerva Ginecol 1999; 51: 59-62.
16. Halpern CJT, Udry JR, Suchindran C: Testosterone predicts initiation of coitus in adolescent females. Psychosomatic Medicine 1997; 59: 161-171.
17. Hedricks CA: Female sexual activity across the human menstrual cycle: a biopsychosocial approach. Ann Rev Sex Res 1994; 5: 122-172.
18. Silverman AJ, Asarian L, Khalil M, Silver R: GnRH, brain mast cells and behavior. Prog Brain Res 2002; 141: 315-325.
19. Taylor JA, Goubillon ML, Broad KD, Robinson JE: Steroid control of gonadotropin-releasing hormone secretion: associated changes in pro-opiomelanocortin and preproenkephalin messenger RNA expression in the ovine hypothalamus. Biol Reprod 2007; 76: 524-531.
20. Temple JL, Millar RP, Rissman EF: An evolutionarily conserved form of gonadotropin-releasing hormone coordinates energy and reproductive behavior. Endocrinology 2003; 144: 13-19.
21. Tuiten A, Van Honk J, Koppeschaar H et al.: Time course of effects of testosterone administration on sexual arousal in women. Arch Gen Psychiatry 2000; 57: 149-153.
22. Tan O, Bradshaw K, Carr BR: Management of vulvovaginal atrophyrelated sexual dysfunction in postmenopausal women: an up-to-date review. Menopause 2012; 19: 109-117.
23. World Health Organization: Milestones in Health Promotion. Statements from Global Conferences. Geneva 2009.
24. World Health Organization: Concepts of sexual health: Report of a working group. WHO Regional Office for Europe, Geneva 1987.
25. Plagens-Rotman K, Przybylska R, Adamski Z, Czarnecka-Operacz M: Skin and mucous membranes’ manifestations of dermatological diseases within the genital area in females. Post Derm Alerg 2018; 2: 199-203.
26. Drejza M, Łopiński G, Rylewicz K et al.: Youth-led research on adolescent sexual and reproductive health in Poland – POLKA 18 pilot study results. [In:] WCPAG19. 19th FIGIJ World Congress of Paediatric and Adolescent Gynaecology. Australia, Melbourne, 30 November-3 December 2019. Program and abstracts. B.m., 2019: 208.
