Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2020, s. 99-108 | DOI: 10.25121/MR.2020.23.3.99
Michał Krzysztof Ring1, Dominika Berent1, Przemysław Bieńkowski2
Potencjalne niedodiagnozowanie współchorobowości somatycznej u pacjentów chorych na schizofrenię i zaburzenia afektywne dwubiegunowe
Potential underdiagnosis of somatic comorbidity in patients with schizophrenia and with bipolar disorder
1Mazowiecki Wojewódzki Szpital Psychiatryczny "Drewnica" Sp. z o.o., Ząbki k. Warszawy
2Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Summary
Introduction. Patients treated for schizophrenia and for bipolar affective disorder have a potentially higher risk of developing chronic somatic diseases compared to the general population.
Aim. This is to compare the prevalence of somatic co-morbidity in patients with schizophrenia, patients with bipolar affective disorder (BD) and available data on the prevalence of somatic diseases in the general Polish population.
Material and methods. Archival data of 527 (F = 249) patients with a diagnosis of schizophrenia, aged 42.56 ± 14.25 (M ± SD), and 155 (F = 82) patients with BD, aged 48.05 ± 14.45 (M ± SD), hospitalized in psychiatric hospital in Central Poland in 2019 were analyzed.
Results. Majority of patients with schizophrenia and with BD had no registered somatic co-morbidity (80.6 and 67.7%, respectively); most common group of coexisting somatic diseases in both subgroups of patients were diseases of circulatory system (11.0 and 22.6%, respectively); and the most common disease was primary hypertension (10.4 and 20.6%, respectively). In men in the 7th decade of life, diseases of the circulatory system were significantly more common in patients with BD than in those with schizophrenia (p = 0.004). The prevalence of somatic diseases in both subgroups of patients turned out to be lower than their prevalence in the general population.
Conclusions. Somatic co-morbidity in patients with BP and with schizophrenia is potentially underdiagnosed. Possible reasons of this finding were carefully discussed.



Wstęp
Pacjenci leczeni z powodu schizofrenii i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mają potencjalnie wyższe ryzyko rozwinięcia chorób somatycznych, co jest związane m.in. z niehigienicznym stylem życia, niezbilansowaną dietą, małą aktywnością fizyczną, używaniem substancji psychoaktywnych i działaniami niepożądanymi stosowanych leków (1-4). Ocena częstości występowania chorób somatycznych wśród pacjentów z poważnymi zaburzeniami psychicznymi jest istotna, o czym może świadczyć szeroko opisywana w literaturze medycznej nadumieralność osób chorych psychicznie (1). Schizofrenia jest zaburzeniem, w którym wskaźnik śmiertelności może być nawet 2-3 razy większy niż w populacji ogólnej (2). Według badania Harrisa i Barraclougha ryzyko przedwczesnej śmierci jest szczególnie wysokie w przypadku schizofrenii i dużej depresji (3). W przeglądzie badań opublikowanym w 2009 roku stwierdzono, że pacjenci z diagnozą spektrum zaburzeń afektywnych dwubiegunowych również mają zwiększone ryzyko przedwczesnej śmierci. W badaniu tym zwraca się uwagę na cukrzycę i choroby serca jako istotne przyczyny przedwczesnej śmierci (4, 5). Pacjenci mogą nie stosować się również do zaleceń lekarskich, przy czym należy podkreślić, że problem ograniczonej współpracy w leczeniu dotyczy zarówno chorych z zaburzeniami psychicznymi, jak i schorzeniami somatycznymi. W badaniu CODE-2 stwierdzono, że tylko 26% pacjentów z cukrzycą typu 2 osiąga dobre wyniki w zakresie kontroli glikemii (6). W badaniu populacji polskiej przeprowadzonym wśród pacjentów poradni podstawowej opieki zdrowotnej, mniej niż 50% badanych rzetelnie stosowało się do zaleceń dotyczących samokontroli poziomu glikemii z krwi włośniczkowej (7). Szacuje się, że w wielu krajach mniej niż 25% pacjentów osiąga dobrą kontrolę wartości ciśnienia tętniczego, pomimo dostępności do skutecznych leków (6, 8). Podobne dane są przedstawiane w przypadku astmy – podaje się, że w krajach rozwiniętych mniej niż 28% pacjentów stosuje zaleconą terapię (6). Do ważnych czynników determinujących częstość występowania chorób somatycznych należą wiek i płeć. Szacuje się, że do 2050 roku liczba obywateli USA po 85. roku życia potroi się (9), zaś wiek pacjentów jest wymieniany jako silny czynnik ryzyka występowania chorób przewlekłych (10). Badanie Penuela i Penuela przeprowadzone wśród pacjentów z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym wykazało istotną korelację pomiędzy wiekiem pacjentów a wartościami ciśnienia tętniczego oraz różnice pomiędzy pacjentami różnych płci w zakresie wartości ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego (11). Na nadciśnienie tętnicze częściej chorują mężczyźni (35 vs 29%, p < 0,05) (12, 13). W badaniu populacji polskiej NATPOL PLUS stwierdzono, że częstość występowania nadciśnienia tętniczego w grupie pacjentów w wieku 18-39 lat wynosi 3% u kobiet i 11% u mężczyzn (p < 0,05), podczas gdy w grupie wiekowej powyżej 59 lat – 57% (60% u kobiet i 54% u mężczyzn, przy czym różnicę uznano za nieistotną statystycznie) (13). Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, która występuje częściej u kobiet (do 95% chorych to kobiety). Również na astmę statystycznie częściej chorują kobiety. Z kolei wśród chorych na POChP przeważają mężczyźni. W cukrzycy typu 2 zapadalność zwiększa się z wiekiem aż do 70. roku życia (12).
Cel pracy
Celem naszego badania jest:
1. Analiza współwystępowania schizofrenii (F20 wg ICD-10) i przewlekłych chorób somatycznych.
2. Analiza współwystępowania zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (F31 wg ICD-10) i przewlekłych chorób somatycznych.
3. Porównanie częstości współwystępowania przewlekłych chorób somatycznych między pacjentami ze schizofrenią i zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi z uwzględnieniem wpływu płci i wieku.
4. Analiza korelacji pomiędzy wiekiem pacjentów obu podgrup a ilością współwystępujących grup przewlekłych chorób somatycznych (tj. chorób układu krążenia, układu oddechowego, układu pokarmowego, układu nerwowego, zaburzeń wydzielania wewnętrznego, stanu odżywienia i przemian metabolicznych oraz chorób oka i przydatków oka).
5. Analiza korelacji pomiędzy ilością grup przewlekłych chorób somatycznych współwystępujących a ilością hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym w ciągu roku u pacjentów leczonych z powodu schizofrenii oraz zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
Materiał i metody
Dane do analizy pochodzą z archiwum dokumentacji medycznej szpitala psychiatrycznego w centralnej Polsce. Badanie przeprowadzono za pisemną zgodą dyrekcji szpitalnej, zachowując wszystkie polskie i europejskie zasady ochrony danych osobowych i pozostając w zgodzie z postanowieniami zawartymi w Deklaracji Helsińskiej (1964 r., z późniejszymi poprawkami). Spośród 3489 hospitalizacji dorosłych pacjentów (wiek ≥ 18 lat) w 2019 roku do analizy, po uwzględnieniu kryteriów włączenia i wyłączenia z badania, włączono 527 pacjentów z diagnozą schizofrenii (F20 wg ICD-10) oraz 155 pacjentów z diagnozą zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (F31 wg ICD-10). Kryterium włączenia do badania stanowiło przyjęcie do szpitala z powodu pogorszenia stanu psychicznego w przebiegu schizofrenii (F20 wg ICD-10) lub zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (F31 wg ICD-10). Pacjenci hospitalizowani wielokrotnie w 2019 roku do analizy byli włączani tylko raz, a ilość hospitalizacji podsumowano w okresie objętym badaniem. Diagnozę schizofrenii i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych potwierdziło co najmniej dwóch psychiatrów. Kryterium wyłączenia z badania było przyjęcie z powodu pogorszenia w przebiegu innych zaburzeń psychicznych, w tym pierwszego w życiu epizodu depresji (F32 wg ICD-10) (n = 98) – dalszy przebieg choroby mógłby wskazać na jedyny w życiu epizod depresji lub zaburzenia depresyjne nawracające lub zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Choroby somatyczne pacjentów podzielono na grupy według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10: choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu pokarmowego, choroby układu nerwowego, choroby oka i przydatków oka, zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywienia i przemian metabolicznych.
Analiza statystyczna
Uzyskane dane zostały poddane analizie statystycznej przy pomocy programu IBM SPSS Statistics (26.0). Aby ustalić zależności między zmiennymi nominalnymi przeprowadziliśmy analizę testem chi-kwadrat niezależności, a gdy oczekiwana liczebność była mniejsza niż 5 – testem dokładnym Fishera. W celu ustalenia częstości występowania poszczególnych chorób somatycznych w obrębie jednej grupy przeprowadzono analizę testem chi-kwadrat zgodności. Żeby ustalić zależności między zmiennymi ilościowymi przeprowadzono analizę korelacji z uwzględnieniem współczynnika korelacji rang Spearmana. Za wyniki istotne statystycznie uznano te, dla których p < 0,05.
Wyniki

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Vancampfort D, Stubbs B, Mitchell AJ et al.: Risk of metabolic syndrome and its components in people with schizophrenia and related psychotic disorders, bipolar disorder and major depressive disorder: a systematic review and meta-analysis. World Psychiatry 2015; 14(3): 339-347.
2. Auquier P, Lançon C, Rouillon F, Lader M: Mortality in schizophrenia. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2007; 16(12): 1308-1312.
3. Harris EC, Barraclough B: Excess mortality of mental disorder. Br J Psychiatry 1998; 173: 11-53.
4. Roshanaei-Moghaddam B, Katon W: Premature mortality from general medical illnesses among persons with bipolar disorder: a review. Psychiatr Serv 2009; 60(2): 147-156.
5. Tiihonen J, Lönnqvist J, Wahlbeck K et al.: 11-year follow-up of mortality in patients with schizophrenia: a population-based cohort study (FIN11 study). Lancet 2009; 374(9690): 620-627.
6. https://www.who.int/chp/knowledge/publications/adherence_Section1.pdf.
7. Rokicka D, Wróbel M, Szymborska-Kajanek A et al.: Ocena realizacji zaleceń lekarskich dotyczących samokontroli glikemii przez pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 oraz stopień implementacji zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dotyczący samokontroli glikemii w praktyce lekarzy rodzinnych. Clin Diabetol 2018; 7(3): 129-135.
8. Burt VL, Whelton P, Roccella EJ et al.: Prevalence of hypertension in the US adult population. Results from the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-1991. Hypertension 1995; 25(3): 305-313.
9. Jaul E, Barron J: Age-Related Diseases and Clinical and Public Health Implications for the 85 Years Old and Over Population. Front Public Health 2017; 5: 335.
10. Atella V, Piano Mortari A, Kopinska J et al.: Trends in age-related disease burden and healthcare utilization. Aging Cell 2019; 18(1): e12861.
11. Penuela R, Penuela T: Relationship between blood pressure, age, gender, body mass index and short term blood pressure variability in untreated hypertensive patients. Journal Hypertension 2015; 33(e-suppl. 1).
12. Gajewski P: Interna Szczeklika Podręcznik Chorób Wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019.
13. Januszkiewicz A, Prejbisz A: Vademecum diagnostyki i leczenia nadciśnienia. Medycyna Praktyczna, Kraków 2016.
14. PTK: Wytyczne ESC dotyczące postępowania w stabilnej chorobie wieńcowej w 2013 roku. Kardiol Pol 2013; 71(suppl. X): S243-S318.
15. Jaworski R, Jankowska EA, Ponikowski P, Banasiak W: Costs of management of patients with coronary artery disease in Poland: the multicenter RECENT study. Pol Arch Med Wew 2012; 122(12): 599-607.
16. Rywik TM, Kołodziej P, Targoński R et al.: Characteristics of the heart failure population in Poland: ZOPAN, a multicentre national programme. Kardiol Pol 2011; 69(1): 24-31.
17. Lenarczyk R, Mitręga K, Mazurek M et al.: Polish and European management strategies in patients with atrial fibrillation. Data from the EURObservational Research Programme-Atrial Fibrillation General Registry Pilot Phase (EORP-AF Pilot). Pol Arch Med Wewn 2016; 126(3): 138-148.
18. Jóźków P, Lwow F, Słowińska-Lisowska M, Mędraś M: Trends in the prevalence of autoimmune thyroiditis in the leading private health-care provider in Poland. Adv Clin Exp Med 2017; 26(3): 497-503.
19. Topor-Madry R, Wojtyniak B, Strojek K et al.: Prevalence of diabetes in Poland: a combined analysis of national databases. Diabet Med 2019; 36(10): 1209-1216.
20. https://www.who.int/diabetes/country-profiles/pol_en.pdf.
21. https://www.diabetesatlas.org.
22. Zdrojewski T, Solnica B, Cybulska B et al.: Prevalence of lipid abnormalities in Poland. The NATPOL 2011 survey. Kardiol Pol 2016; 74(3): 213-223.
23. Zejda J, Brożek G: Chronic obstructive pulmonary disease in Poland – a need for population-based epidemiological studies. Pneumonol Alergol Pol 2016; 84(4): 203-204.
24. Jędrzejczak J: Padaczka stare i nowe wyzwania. Post Nauk Med 2012; 25(1): 45-50.
25. Filipska K: Padaczka – choroba społeczna XXI. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2016; 3: 72-78.
26. Rękas M (red.): Jaskra BCSC 10 [Basic and Clinical Science Course TM, Section 10 Glaucoma]. Edra Urban, Wrocław 2018: 6-10.
27. Tham YC, Li X, Wong TY et al.: Global prevalence of glaucoma and projections of glaucoma burden through 2040: a systematic review and meta-analysis. Ophthalmology 2014; 121(11): 2081-2090.
28. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/79059/1/WHO_DCO_WHD_2013.2_eng.pdf.
29. Deshpande AD, Harris-Hayes M, Schootman M: Epidemiology of diabetes and diabetes-related complications. Phys Ther 2008; 88(11): 1254-1264.
30. Xu G, Liu B, Sun Y et al.: Prevalence of diagnosed type 1 and type 2 diabetes among US adults in 2016 and 2017: population based study. BMJ 2018; 362: k1497.
31. Krajewska M: Epidemiologia i czynniki ryzyka w jaskrze pierwotnej. Przew Lek 2002; 5(1): 88-89.
32. Bar-Andziak E, Milewicz A, Jędrzejuk D et al.: Thyroid dysfunction and thyroid autoimmunity in a large unselected population of elderly subjects in Poland – the ‘PolSenior’ multicentre crossover study. Endokrynol Pol 2012; 63(5): 346-355.
33. Chmiel Z, Hejda G, Binkowska-Bury M: Wybrane czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego związane z miażdżycą tętnic jako problem zdrowotny wśród młodzieży ponadgimnazjalnej. Med Rodz 2018; 21(1A).
34. Gabilondo A, Alonso-Moran E, Nuño-Solinis R et al.: Comorbidities with chronic physical conditions and gender profiles of illness in schizophrenia. Results from PREST, a new health dataset. J Psychosom Res 2017; 93: 102-109.
35. Smith DJ, Langan J, McLean G et al.: Schizophrenia is associated with excess multiple physical-health comorbidities but low levels of recorded cardiovascular disease in primary care: cross-sectional study. BMJ Open 2013; 3(4): e002808.
36. Sandström YK, Ljunggren G, Wändell P et al.: Psychiatric comorbidities in patients with hypertension – a study of registered diagnoses 2009-2013 in the total population in Stockholm County, Sweden. J Hypertens 2016; 34(3): 414-420; discussion 420.
37. Onyeka IN, Collier Høegh M, Nåheim Eien EM et al.: Comorbidity of Physical Disorders Among Patients With Severe Mental Illness With and Without Substance Use Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Dual Diagn 2019; 15(3): 192-206.
38. Laursen TM, Munk-Olsen T, Gasse C: Chronic somatic comorbidity and excess mortality due to natural causes in persons with schizophrenia or bipolar affective disorder. PLoS One 2011; 6(9): e24597.
39. Momen NC, Plana-Ripoll O, Agerbo E et al.: Association between Mental Disorders and Subsequent Medical Conditions. N Engl J Med 2020; 382(18): 1721-1731.
otrzymano: 2020-07-27
zaakceptowano do druku: 2020-08-17

Adres do korespondencji:
Michał Krzysztof Ring
Mazowiecki Wojewódzki Szpital Psychiatryczny Drewnica, Ząbki
ul. Rychlińskiego 1, 05-091 Ząbki
tel.: +48 600-798-145
michalring@gmail.com

Medycyna Rodzinna 3/2020
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna