© Borgis - Postępy Fitoterapii 1/2007, s. 2-6
*Anna Kędzia1, Maria Wierzbowska1, Andrzej Kufel2
Działanie Dentoseptu i Dentoseptu A na pałeczki Helicobacter pylori
The activity of dentosept and dentosept a against Helicobacter Pylori rods
1Katedra Mikrobiologii, Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej AM w Gdańsku
Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. Anna Kędzia
2Oddział Chirurgii Naczyniowej, Szpital Swissmed, Gdańsk
Summary
The sensitivity to Dentosept and Dentosept A (Phytopharm, Klęka) 12 strains of Helicobacter pylori isolated from gingival pocket (7 strains) and carotid atherosclerotic plaques (5 strains) were investigated. The sensitivity were determined by means of plate dilution technique in Brucella agar, supplemented with 5% defibrinated sheep blood. Inoculum containing 105 CFU per spot were seeded with Steers replicator upon the surface of agar. Incubation plates was performed for 48 h at 37°C in microaerophilic conditions in anaerobic jars containing Campy Pak. The MIC was defined as the lowest concentration of Dentosept or Dentosept A inhibiting the growth of Helicobacter pylori strains. The results of the dates showed, that both drugs were active against evaluated rods. Dentosept inhibited of 67% of H. pylori strains at concentrations of 1.2-20 mg/ml. Dentosept A was active against 83% of H. pylori strains (MIC in range 1.2-20 mg/ml). Dentosept A was more active than Dentosept against the rods tested.
Pod koniec XIX wieku Jaworski jako pierwszy szczegółowo opisał spiralne bakterie występujące w popłuczynach żołądkowych. Jednak kontynuowane przez różnych badaczy przez wiele lat badania nie doprowadziły do wyhodowania tych drobnoustrojów. Dopiero w 1982 roku Marshall i Warren (1) wyhodowali z błony śluzowej żołądka pacjentów z chorobą wrzodową Gram-ujemną urzęsioną pałeczkę, którą początkowo włączono do rodzaju Campylobacter i nazwano Campylobacter pyloridis (1). W 1989 roku, po szczegółowych badaniach morfologicznych i fizjologicznych, zdecydowano o utworzeniu nowego rodzaju – Helicobacter i umieszczeniu w nim pałeczki z nową nazwą gatunkową, jako Helicobacter pylori (2). Pałeczka ta rośnie w warunkach mikroaerofilnych (10% CO2, 5% O2 i 85% N2). Jej hodowla jest bardzo trudna, ponieważ forma wydłużona szczególnie w warunkach in vitro łatwo przechodzi w postać ziarniakopodobną. Obecnie podejmowane są próby wyhodowania tych ziarniakopodobnych form na podłożach sztucznych. Dotychczas udało się jedynie przez krótki czas utrzymać formy ziarniakowe przy życiu, po umieszczeniu ich w odpowiednich podłożach płynnych (3).
Z piśmiennictwa wynika, że zakażenia pałeczkami Helicobacter pylori spotykane są na całym świecie i obejmują wszystkie grupy wiekowe ludności. Zakażenie dotyczy około 10% dzieci i około 40-50% populacji ludzi dorosłych w krajach rozwiniętych, ale do 90% ludzi dorosłych w krajach rozwijających się (4, 5, 6). Helicobacter pylori może być przyczyną przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka, wrzodów żołądka i dwunastnicy, niektórych typów nowotworów żołądka, w tym gruczolakoraka (adenocarcinoma) (6, 7, 8, 9, 10, 11).
Patogenne działanie H. pylori wiąże się z wytwarzaniem proteazy i lipazy, które uszkadzają komórki nabłonka, proteazy rozkładającej glikoproteiny śluzu, enzymu proteolitycznego zwanego mucynazą, fosfolipazy, katalazy i cytotoksyny powodującej wakuolizację komórek (6, 7, 12, 13, 14, 15). Produkuje też ureazę, która katalizuje hydrolizę mocznika z wytworzeniem amoniaku, dzięki któremu dochodzi do obniżenia pH środowiska i możliwości przeżycia pałeczek w niesprzyjających warunkach (6, 7).
Wiadomo, że rezerwuarem pałeczek H. pylori jest człowiek, i że przenoszą się one głównie drogą pokarmową. W 1989 roku Krejden i wsp. (16) wyhodowali te pałeczki z materiału pobranego z jamy ustnej. Zapoczątkowało to dalsze badania pod kątem jamy ustnej jako rezerwuaru dla Helicobacter pylori i możliwości nawrotu choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy, po wcześniejszym skutecznym leczeniu wymienionych schorzeń. Przeprowadzone badania materiałów pobranych z jamy ustnej zaowocowały różnymi wynikami, od negatywnych, do stwierdzenia 100% obecności tych pałeczek (17, 18, 19, 20). Na różnice w wynikach zapewne miały wpływ użyte metody doświadczalne i oceniane przez badaczy populacje (wiek), region geograficzny (warunki sanitarne). Badacze nie są zgodni w kwestii, czy Helicobacter pylori trwale kolonizuje jamę ustną. Jednak wszyscy uważają, że w przypadku stwierdzenia obecności tych pałeczek w obrębie jamy ustnej należy dążyć do ich eliminacji, zarówno z żołądka, jak i z jamy ustnej. Badania wykazały, że pałeczki H. pylori mogą być obecne w jamie ustnej oraz w blaszce miażdżycowej zlokalizowanej w tętnicach szyjnych ludzi (21, 22, 23). Rola tych drobnoustrojów w procesie tworzenia blaszki miażdżycowej i w chorobach układu naczyniowo-sercowego jest obecnie badana (24, 25).
Do leczenia zakażeń wywołanych przez pałeczki H. pylori stosuje się różne antybiotyki, w tym ampicylinę, amoksycylinę, makrolidy, tetracykliny, chinolony, metronidazol i tynidazol. Jednak coraz częściej szczepy tych pałeczek są oporne na stosowane antybiotyki. Wpłynęło to na poszukiwanie nowych substancji, w tym pochodzenia roślinnego, które byłyby skuteczne w działaniu przeciw pałeczkom H. pylori. Prowadzone od wielu lat badania wykazały, że szczepy H. pylori są wrażliwe na niektóre substancje i preparaty roślinne. Działanie takie wykazują m.in. ekstrakty z czosnku (26, 27, 28), lukrecji (29, 30), imbiru (31), kminku (31), tymianku (32), cynamonu (33) oraz olejki eteryczne, takie jak czosnkowy (26, 27, 28), tymiankowy (32), imbirowy (34), miętowy (34, 35), jałowcowy (35), eukaliptusowy (35), bazyliowy (35), szałwiowy (36) i rumiankowy (37).
Ponieważ pałeczki Helicobacter pylori występują w jamie ustnej (ślina, kieszonki przyzębne), która prawdopodobnie jest rezerwuarem tych drobnoustrojów w organizmie, skąd mogą one rozprzestrzeniać się do różnych miejsc, postanowiliśmy ocenić ich wrażliwość na preparaty stosowane w obrębie jamy ustnej w różnych jej schorzeniach. Do badań użyliśmy 2 preparaty Dentosept i Dentosept A. Dentosept zawiera wyciągi płynne z kory dębu, koszyczków rumianku, liści szałwii, ziela tymianku, arniki, mięty, kłącza tataraku oraz etanol (60-70% v/v). Natomiast Dentosept A składa się z Dentoseptu, do którego dodano benzokainę i tetraboran sodu. Oba preparaty działają przeciwzapalnie i ściągająco. Zawartość olejków eterycznych zapewnia działanie antyseptyczne. Znajdująca się w składzie Dentoseptu A benzokaina wywiera działanie miejscowo znieczulające, a dodatek substancji zagęszczających wpływa korzystnie, ponieważ przedłuża miejscowe działanie preparatu. Dentosept stosowany jest do płukania jamy ustnej i gardła, a Dentosept A do pędzlowania błony śluzowej jamy ustnej. Oba preparaty stosowane są w zapaleniu dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej, w zapaleniu przyzębia, w przewlekłym zapaleniu języka, odleżynach w jamie ustnej (związanych z użytkowaniem protez zębowych) i w krwawieniu z dziąseł.
Celem badań była ocena wrażliwości Gram-ujemnych pałeczek z gatunku Helicobacter pylori na Dentosept i Dentosept A (wytwarzane przez Phytopharm w Klęce).
Materiał i metody
Pałeczki Helicobacter pylori zostały wyizolowane z materiałów pobranych z kieszonek przyzębnych (7 szczepów) oraz z blaszki miażdżycowej tętnic szyjnych (5 szczepów). Materiały (po aseptycznym pobraniu) posiewano na agar Columbia z dodatkiem 5% krwi baraniej i na selektywne podłoże Pylori agar (bioMerieux) i hodowano w warunkach mikroaerofilnych w anaerostacie zawierającym Campy Pak (Beckton Dickinson), w 37°C przez 4-5 dni. Szczepy Helicobacter pylori były klasyfikowane na podstawie typowej morfologii komórek (preparat barwiony metodą Grama) i testów biochemicznych, w tym testu API CAMPY (bioMerieux), wytwarzania oksydazy, katalazy, ureazy i innych cech (test Rapidec pylori, test API ZYM, bioMerieux).
Oznaczenie wrażliwości 12 wyizolowanych szczepów H. pylori i szczepów wzorcowych Campylobacter jejuni ATCC 29428 i Enterococcus faecalis ATCC 29212 przeprowadzono metodą seryjnych rozcieńczeń Dentoseptu i Dentoseptu A w agarze Brucella z dodatkiem 5% odwłóknionej krwi baraniej. Badania objęły następujące rozcieńczenia preparatów: 20, 10, 5, 2,5, 1,2 i 0,6 mg w 1 ml. Do każdej serii badań wykonywano kontrolę wzrostu szczepów na agarze Brucella z dodatkiem 5% krwi baraniej, nie zawierającym ocenianych preparatów. Inoculum zawierało 105 CFU/na kroplę i było nanoszone na powierzchnię podłoży aparatem Steersa. Inkubację posiewów i podłoży kontrolnych prowadzono w warunkach mikroaerofilnych (Campy Pak) w temp. 37°C przez 48 godz. Za MIC uznawano takie najmniejsze rozcieńczenie preparatu, które całkowicie hamowało wzrost badanych bakterii.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Warren J.R., Marshall B.J.: Unidentified curved bacilli on gastric epithelium in active gastritis. Lancet 1983, 1, 1273. 2. Goodwin C.S., Armstrog J.A., Chilvers T. i wsp.: Transfer of Campylobacter pylori and Campylobacter mustelae to Helicobacter gen. nov and Helicobacter mustelae comb. nov respectively. Int. J. Syst. Bacteriol. 1989, 39, 397. 3. Mizoguchi H., Fujioka T., Kisi K. i wsp.: Diversity In protein synthesis and variability of Helicobacter pylori coccoid forms In response to various stimuli. Infect. Immun. 1998, 66, 5555.4. Mach T.: Czy zakażenie Helicobacter pylori jest chorobą odzwierzęcą? Przegl. Lek. 2001, 58, 31. 5. Knigge K.L.: Rola Helicobacter pylori w chorobach układu pokarmowego. Med. Po Dypl. 2002, 11, 79. 6. Łękowska-Kochaniak A.: Mechanizmy patogennego działania Helicobacter pylori. Post. Microbiol. 11994, 33, 447. 7. Buck G.: Campylobacter pylori and gastro-duodenal disease. Clin. Microbiol. Rev. 1990, 3, 1. 8. Oh J.D., Kling-Backned H., Giannakis M. i wsp.: Interactions between gastric epithelial stem cells and atrophic gastritis. Curr. Opin. Microbiol. 2006, 9, 21. 9. Johnes D.M., Lessels A.M., Eldridge J.: Campylobacter like organisms on the gastric mucosa culture, histological, and serological studies. J. Clin. Pathol. 1984, 37, 1002. 10. Price A.B., Levi J.I., Dolby J.M. i wsp.: Campylobacter pyloridis in peptic ulcer disease: microbiology, pathology, and screening electron microscopy. Gut. 1985, 26, 1183. 11. Lane D.J., Olsen G.J., Pace N.R. i wsp.: Campylobacter pylori, the spiral bacterium associated with human gastritis, is not a true Campylobacter sp. J. Bacteriol., 1987, 169, 2139. 12. Mauch F.G., Bode H., Ditschuneit B.H. i wsp.: Demonstration of phospholipids-rich zone in the human gastric epithelium damage by Helicobacter pylori. Gastroenterol. 1993, 105, 1698. 13. Harris P.R., Mobley H.I., Perez-Perez G.I. i wsp.: Helicobacter pylori urease is a potent stimulus mononuclear phagocyte activation and inflammatory cytokine production. Gastroenterol. 1996, 111, 419. 14. Smith A.W., Chahal B., Freuch G.L.: The human gastric pathogen Helicobacter pylori has a gene encoding an enzyme first classified as a mucinase in Vibrio cholerae. Mol. Microbiol. 1994, 13, 153. 15. Odebriet S., Wieland B., Haas R.: Cloning and genetic characterization of Helicobacter pylori catalase and construction of catalase deficient mutant strain. J. Bacteriol. 1996, 178, 6960. 16. Krajden J., Boccia A., Petreac C. i wsp.: Examination of human stomach biopsies, saliva and dental plaque for Campylobacter pylori. J. Clin. Microbiol. 1989, 27, 1397. 17. Yang H.T.: Nested-polymerase chain reaction in delation of Helicobacter pylori in human dental plaque. Clin. Med. J. 1993, 73, 750. 18. Pytko-Połończyk J., Kaczmarczyk-Stachowska A., Karczewska E. i wsp.: Eradykacja Helicobacter pylori z jamy ustnej i żołądka u pacjentów z chorobą wrzodową. Mag. Stomatol. 1999, 4, 10. 19. Suk F-M., Chen S-H., Ho Y-S. i wsp.: It is difficult to eradicate Helicobacter pylori from dental plaque by triple therapy. Chin. Med. J. 2002, 65, 568. 20. Marzec-Koronczewska Z., Płońska E., Kaczmarek A.: Przewlekłe infekcje zębopochodne, jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w aspekcie stomatologicznym. Czas. Stomatol. 2001, 54, 249. 21. Ameriso S.F., Fridman E.A., Leiguarda R.C. i wsp.: Detection of Helicobacter pylori in human carotid atherosclerotic plaques. Stroke. 2001, 32, 385. 22. Matilla K.J., Valtonen V.V., Nieminen M.S. i wsp.: Role of infection as a risk factor for atherosclerosis myocardial infarction and stroke. Clin. Infect. Dis. 1998, 26, 719. 23. Miragliotta D., Del Prete R., Mosca A.: Helicobacter pylori infection and coronary heart disease (letter). Lancet 1994, 344, 751. 24. De Luis D., Lahera M., Canton R. i wsp.: Association of Helicobacter pylori infection with cardiovascular and cerebrovascular disease in diabetes patients. Diabetes Care. 1998, 21, 1129. 25. Pieniążek P., Karczewska E., Duda A. i wsp.: Association of Helicobacter pylori infection with coronary heart disease. J. Physiol. Pharmacol. 1999, 50, 743. 26. O´Gara E.A., Hill D.J., Maslin D.J.: Activities of garlic oil, garlic powder, and their diallyl constituents against Helicobacter pylori. Appl. Environ. Microbiol. 2000, 66, 2269. 27. Canizares P., Gracia I., Gomez L.A. i wsp.: Optimalization of Allium sativum solvent extraction for the inhibition of in vitro growth of Helicobacter pylori. Biotechnol. Prog. 2002, 18, 1227. 28. Sivam G.P.: Protection against Helicobacter pylori and other bacteria infections by Garlic. J. Nutr. 2001, 131, 1106S. 29. Fukai T., Maruno A., Kaitau K. i wsp.: Anti-helicobacter pylori flavonoids from licorice extract. Life Sci. 2002, 71, 1449. 30. Ullman U., Krausse R., Bielenberg J.: Germ-inhibiting effects of glycyrrhetinic acid against Helicobacter pylori. The efficacy of liquorice root in the treatment of stomach ulcers. Arzt. Natur. 2003, 44, 267. 31. Nostro A., Cellini L., Di Bartolomeo S. i wsp.: Antibacterial effect of plant extracts against Helicobacter pylori. Phytother. Res. 2005, 19, 198. 32. Tabak M., Armon R., Potasman I. i wsp.: In vitro inhibition of Helicobacter pylori by extract of thyme. J. Appl. Bacteriol. 1996, 80, 667. 33. Tabak M., Armon R., Neeman I.: Cinnamon extract´s inhibitory effect on Helicobacter pylori. J. Ethnopharmacol. 1999, 67, 267. 34. Wessler A., Geiss H.K., Seller R. i wsp.: A novel colorimetric broth microdilution method to determine the minimum inhibitory concentration (MIC) of antibiotics and essential oils against Helicobacter pylori. Pharmazie. 2005, 60, 498.35. Ohno T., Kita M., Yamaoka Y. i wsp.: Antimicrobial activity of essential oils against Helicobacter pylori. Helicobacter 2003, 8, 207. 36. Preuss H.G., Echard B., Enig M. i wsp.: Minimum inhibitory concentrations of herbal essential oils and monolaurin for gram-positive and gram-negative bacteria. Mil. Cell. Bioch. 2005, 272, 2009. 37. Takarada K., Kimizuka R., Takahashi N. i wsp.: Comparison of the antibacterial efficaces of essentials oils against oral pathogenes. Oral Microbiol. Immunol. 2004, 19, 61. 38. Inouye S., Takizawa T., Yamagushi H.: Antibacterial activity of essential oils and their major constituents against respiratory tract pathogens by gaseous contact. J. Antimicrob. Chemother. 2001, 47, 565. 39. Hammer K.A., Carson C.F., Riley T.V.: Microbial activity of essential oils and other plant extracts. J. Appl. Microbiol. 1999, 86, 985. 40. Imai H., Osawa K., Yasuda H. i wsp.: Inhibition by the essential oils of peppermint and spearmint of pathogenic bacteria. Microbios 2001,106 (Suppl. 1), 31. 41. Jonkers D., Slimer J., Stobberingh E.: Effect of garlic on vancomycin-resistant enterococci. Antimicrob. Agents Chemother. 1999, 43, 3045.
