Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 2/2011, s. 84-87
Tadeusz Koszarowski – wielka postać polskiej onkologii



Tadeusz Koszarowski urodził się w 1915 r. w Brazylii, w rodzinie zamożnych polskich emigrantów – ojciec prowadził rozległe interesy handlowe. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zapadła decyzja o powrocie do kraju. Po długiej i niepozbawionej nieprzewidzianych zdarzeń podróży, początkowo statkiem, a potem przez zniszczoną, powojenną Europę, w 1920 r. Koszarowscy znaleźli się w Warszawie.
Tadeusz ukończył Gimnazjum Księży Marianów na Bielanach w 1928 roku i Państwowe Gimnazjum im. T. Rejtana w 1933. Czynnie i z dużym powodzeniem uprawiał sport – w okresie studenckim dwukrotnie z drużyną koszykówki zdobył srebrny medal na olimpiadach akademickich (1935 w Budapeszcie i 1937 w Paryżu). W przededniu wojny, wiosną 1939 r. ukończył Wydział Lekarski Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
W kampanii wrześniowej znalazł się w grupie „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga. Krótko przebywał w niewoli. Po powrocie do Warszawy udało mu się zdobyć pracę: „Zgłosiłem się do Szpitala Wolskiego w jesieni 1939 r. Otrzymałem stanowisko tzw. płatnego stażysty, z całodziennym wyżywieniem, pensją miesięczną 30 zł... pozwolono mi nocować w pokoiku kolo prosektorium... zacząłem pracować na chirurgii...” (1). W tamtych dniach była to propozycja nie do pogardzenia.
Został asystentem Oddziału Chirurgicznego dra Józefa M. Piaseckiego. Spotkał tam doświadczonego chirurga, późniejszego przyjaciela, Leona Manteuffla. Manteuffel popołudniami przyjeżdżał do Instytutu Radowego na Wawelską na konsultacje i operacje (2). Niekiedy zabierał ze sobą młodszego kolegę: „Przyszedłem do Instytutu w 1941 r., kiedy chirurgia onkologiczna wyglądała, jak by jej właściwie nie było, było to coś zupełnie dodatkowego do pomocy radioterapeuty” (3). Takie były pierwsze spotkania Tadeusza Koszarowskiego z chirurgicznym leczeniem nowotworów.
Fot. 1. Dr Leon Manteuffel, dr Tadeusz Koszarowski w Instytucie Radowym przy ul. Wawelskiej – rok 1942 lub 1943.
Szpital Wolski stał się wkrótce ośrodkiem wielorakich działań konspiracyjnych. Koszarowski m.in. prowadził zajęcia ze słuchaczami tajnych studiów lekarskich (4). W listopadzie 1943 r. został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Wspominał: „W nocy mieściliśmy się na podłodze tylko leżąc wszyscy na boku, razem się obracając... Dniem chodziliśmy w kółko. Rano wyjeżdżali wybrani na przesłuchanie na Szucha, inni, blisko południa – na „czapę”, wczesnym popołudniem – „w transport”. I to stałe nasłuchiwanie zbliżających się kroków i brzęku kluczy. Czy to już ja?” (5).
Dzięki staraniom władz konspiracyjnych został zwolniony. Podjął wówczas pracę, z prawem zamieszkania, jako lekarz w fabryce Wedla. W chwili wybuchu Powstania znalazł się na brzegu praskim. Po dojściu frontu do linii Wisły, w grudniu 1944 r. przyjął propozycję ówczesnego prezydenta miasta płk. Mariana Spychalskiego i objął funkcję dyrektora Wydziału Szpitalnictwa, początkowo dla Pragi; w perspektywie miało to dotyczyć całej Warszawy.
Po usunięciu Niemców z Warszawy zimą 1945 r. Koszarowski nadzorował odbudowę szpitali również na lewym brzegu Wisły, w tym – spalonego w Powstaniu Instytutu Radowego. Powrócił też na Oddział Chirurgiczny Szpitala Wolskiego kierowany przez przyjaciela i mentora – Leona Manteuffla.
W 1948 r. zorganizował i zainicjował działalność chirurgiczną w odbudowanym Instytucie przy ul. Wawelskiej. Operowano jedynie popołudniami (6). Początkowo w zespole chirurgicznym znaleźli się jeszcze Witold Rudowski i Wacław Sitkowski, konsultantem był Leon Manteuffel (7). Mimo niezwykle trudnych warunków wprowadzano nowe techniki operacyjne. Pierwsze wycięcie płuca z powodu raka wykonał Koszarowski w zaledwie 4 lata po pierwszej pneumonektomii Manteuffla (w której sam zresztą brał udział w Szpitalu Wolskim): „Operacja została wykonana w warunkach popołudniowej pracy oddziału, w tym czasie nie było stałego dyżuru chirurgicznego. Kierownik oddziału, mieszkający na terenie Instytutu, pełnił rolę stałego dyżuranta...” (8).
Działalność chirurgiczna rozwijała się szybko. Wykonano pierwsze doszczętne operacje w nowotworach odbytnicy i odbytu (brzuszno-kroczowe i brzuszno-krzyżowe), wprowadzono elektrochirurgię (1948), operacje doszczętne w nowotworach ginekologicznych (1950), resekcje tkanki płucnej i przełyku (1951) i nowatorskie wówczas przetoczenia (9-13). W kolejnych latach inicjowano wyłuszczenia kończyn, m.in. międzyłopatkowe, usuwanie węzłów przymostkowych w raku piersi, usuwanie nadnerczy w zaawansowanym stadium tego nowotworu (1957). Początkowo znieczulenia wykonywali sami chirurdzy, w 1959 r. zatrudniono pierwszego anestezjologa. Szczegółowy opis osiągnięć w kolejnych latach, często pionierskich w skali kraju, zawiera osobna publikacja (7).
Tadeusz Koszarowski uzyskał doktorat w 1948 r., docenturę w 1954, a tytuł profesora – w 1961. Wicedyrektorem Instytutu Onkologii został w 1952 roku i pełnił tę funkcję przez dwadzieścia lat. Również przez dwadzieścia lat (1953-73) był konsultantem krajowym ds. onkologii. Od 1972 r. był Dyrektorem Instytutu Onkologii, do przejścia na emeryturę w 1985. Kierowana przez niego Klinika stała się głównym ośrodkiem szkolenia w chirurgii onkologicznej, miejscem, gdzie tę specjalność w Polsce stworzono (14). Wielu jego współpracowników objęło samodzielne placówki, niektórzy uzyskali tytuły profesorskie. Obejmując stanowisko Dyrektora, przekazał kierownictwo Kliniki doc. Andrzejowi Kułakowskiemu.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Wesołowski S: Wspomnienie o dr. Józefie Marianie Piaseckim. [W:] Szpital Dobrej Woli – Szpital Wolski 1939-1945. Czytelnik, Warszawa 2004; s. 227.
2. Tarłowska L, Towpik E: Instytut Radowy w warszawie podczas okupacji i powstania warszawskiego. Nowotwory J Oncol 2003; 53: 74-86.
3. Towpik E: Rozmowa z prof. dr. hab. med. Tadeuszem Koszarowskim, nestorem polskiej onkologii. Nowotwory 2000; 50: 377-381.
4. Brzeziński T, Rudowski W: Chirurgia i chirurdzy polscy w latach II wojny światowej. [W:] Noszczyk W. (red.) Zarys dziejów chirurgii polskiej. PWN, Warszawa 1989; s. 351.
5. Koszarowski T: Urywki wspomnień. Towpik E. (red.) Nowotwory; Warszawa 2006; s. 107-121.
6. Towpik E: Catalogus illustrium medicorum. Bibliografia pracowników Kliniki Chirurgii Onkologicznej 1947-1988. Centrum Onkologii, Warszawa 1989; s. 1.
7. Kułakowski A, Towpik E: Czterdzieści lat Oddziału i Kliniki Chirurgii Instytutu Onkologii w Warszawie. Nowotwory 1994; 44: 252-260.
8. Lewiński T: Wspomnienie o profesorze Tadeuszu Koszarowskim. Nowotwory J Oncol 2002; 52: 541-43.
9. Koszarowski T: O rozpoznawaniu i leczeniu raka sutka u kobiet. Pol Tyg Lek 1947; 2: 9.
10. Koszarowski T: Zwalczanie zapaści operacyjnej przetoczeniami osocza. Pol Tyg Lek 1948; 3: 514.
11. Koszarowski T: Leczenie nowotworów złośliwych sromu elektrokoagulacją. Pol Tyg Lek 1949; 4: 524.
12. Koszarowski T, Manteuffel L: Trzy przypadki raka płuc leczone operacyjnie. Pol Arch Med Wewn 1951; 21: 541.
13. Manteuffel-Szoege L, Koszarowski T: Elektro-chirurgiczne leczenie nowotworów złośliwych szczęki górnej. Pol Tyg Lek 1951; 6: 193.
14. Kułakowski A, Towpik E: Surgical oncology in Poland. Eur J Surg Oncol 1991; 17: 561-62.
15. Wronkowski Z: Profesor Tadeusz Koszarowski – twórca polskiej myśli onkologicznej, ze szczególnym uwzględnieniem epidemiologii i organizacji walki z rakiem. Nowotwory J Oncol 2002; 52: 564-68.
16. Koszarowski T: Dać świadectwo prawdzie. Towpik E (red.), Społeczny Komitet Budowy Centrum Onkologii w Warszawie, Warszawa 1998; s. 1-46.
17. Brzeziński T: Polskie Towarzystwo Lekarskie 1951-2001. Wyd. SCRIPT, Warszawa 2001; s. 134-38.
18. Towpik E: Rozmowa z prof. dr. hab. med. Tadeuszem Koszarowskim – nestorem polskiej onkologii. Nowotwory 2000; 50: 377-81.
19. Dziukowa J: Fragmenty wspomnień. Nowotwory J Oncol 2002; 52: 536.
20. Chorąży M: Zbudujemy wielki Instytut – spotkania z Profesorem Koszarowskim. Nowotwory J Oncol 2002; 52: 534-535.
21. Sprawozdanie Dyrektora z działalności Centrum Onkologii w 2009 roku. Centrum Onkologii, Warszawa 2010.
22. Zieliński J: Tadeusz Koszarowski – współtwórca polskiej ginekologii onkologicznej. Nowotwory J Oncol 2002; 52: 569-71.
23. Koszarowski T: Onkologia praktyczna w klinice chirurgicznej. PZWL Warszawa 1965.
24. Koszarowski T (red.): Onkologia kliniczna. PZWL Warszawa 1985.
25. Koszarowski T, Kułakowski A, Lewiński T: Chirurgia onkologiczna. PZWL Warszawa 1972.
26. Koszarowski T, Kułakowski A, Lewiński T: Cancer surgery. Urban & Schwartzenberg. Baltimore, Munich 1982.
27. Koszarowski T, Gadomska H, Wronkowski Z, Romejko M: Epidemiologia nowotworów złośliwych w Warszawie i wybranych terenach wiejskich w latach 1963-1972. Zachorowania na nowotwory złośliwe w Polsce – prognozy. Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie. Warszawa 1975.
28. Koszarowski T, Gadomska H, Wronkowski Z, Romejko M: Cancer in Poland, City of Warsaw and selected rural areas, 1963-72. Polish Medical Publishers. Warsaw 1977.
Postępy Nauk Medycznych 2/2011
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych