Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 4/2014, s. 206-209
Waldemar Gniadek
Witold Chodźko – lekarz, polityk, wolnomularz
Witold Chodźko – medical doctor, politician, freemason
Wydział Historyczny, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk
Summary
This paper presents the life and work of Witold Chodźko. He came from an old noble family of highly branched in Lithuania. Eight members of his family over the last hundred and fifty years has been distinguished for the Performing Arts and the Polish science. Chodźko graduated from Faculty of Medicine at the University of Warsaw. He was a well-known psychiatrist and neurologist, social and political activist, freemason. After graduation, he went to practice abroad to pursue their interests in the field of neurology. Acted in an alcohol awareness movement. In the years 1915-1918 worked in hospitals psychiatrics. In 1918 after Poland regained its independence
Head of State Jozef Piłsudski named Witold Chodźko Undersecretary of State in the Ministry of Health, entrusting him in charge of this department. In the years 1918-1923 he was a Minister or Deputy Minister of Public Health in eleven government offices and in the years 1922-1938 he represented Poland several times in the General Assembly of the League of Nations. In the years 1920-1923 and 1926-1930, he served as President of the Polish Psychiatric Association. At the beginning of the twenties was initiated into Freemasonry, belonged to the lodge “Copernicus” in Warsaw as an integral part of the Grand Lodge “Poles Together”. During the Nazi occupation worked in the field of health issues in the Polish Welfare Committee of the Capital City of Warsaw, and was a Deputy Chairman of the Capital Committee of Self-Help social. After the end of World War II in 1945 Witold Chodźko actively involved in the current reconstruction of the Polish state for his activities in the field of scientific and socio-political received many national and international awards, died January 17, 1954.



Witold Chodźko – lekarz psychiatra i neurolog, działacz społeczny i polityczny, wolnomularz – to jeden z przedstawicieli rozgałęzionej na Litwie rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Kościesza. W Polskim Słowniku Biograficznym można odnaleźć ośmiu członków tej rodziny posiadających znaczne zasługi dla polskiej literatury i nauki. Wśród nich jest odnotowany daleki kuzyn, Michał Borejko Chodźko (1808-1879) – organizator powstania listopadowego na Litwie, poeta i działacz polityczny na emigracji, członek loży wolnomularskiej w Paryżu (1).
Witold Chodźko urodził się 1 listopada 1875 roku w Piotrkowie Trybunalskim, w rodzinie Leonarda i Zofii z domu Jasińskiej. Jego dziadek po mieczu, Jan Chodźko, był właścicielem majątku Wilejkowicze w parafii Żodziszki. Posiadał kilkoro dzieci, z których najstarszy syn – Tyburcy Chodźko, za udział w powstaniu styczniowym wyrokiem sądu wojennego został w 1864 roku zesłany na dwadzieścia siedem lat do Wiatki. Drugi, i najmłodszy, syn Leonard, ojciec Witolda, ukończył wileńskie gimnazjum i w 1865 roku zamieszkał w Piotrkowie Trybunalskim. Tamże od stycznia 1873 roku z inicjatywy Antoniego Porębskiego wydawano czasopismo „Tydzień”, do którego Leonard Chodźko pisywał artykuły wstępne i teksty literackie. Jednak stosunkowo szybko pojawiły się trudności w zdobywaniu przez redakcję nowego materiału dziennikarskiego, a za nimi kłopoty finansowe. W konsekwencji dobrze zapowiadające się czasopismo zaczęło ukazywać się nieregularnie. W następstwie tego Leonard Chodźko po roku zrezygnował z pracy dziennikarskiej i założył własną księgarnię. W 1883 roku przerwał pracę zawodową z powodu choroby płuc, powrócił w rodzinne strony na Litwę, gdzie niedługo po tym zmarł (2).
Jego syn Witold w 1894 roku ukończył IV Gimnazjum w Warszawie i w tym samym roku, mając dziewiętnaście lat, rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, które po pięcioletniej nauce przyniosły mu upragniony dyplom lekarza. Po ukończeniu studiów wyjechał na praktykę zagraniczną, aby rozwijać swoje zainteresowania w zakresie neurologii. W jednej z paryskich klinik został asystentem na oddziale neurologicznym dr. Józefa Babińskiego, pod którego kierunkiem w 1900 roku napisał pracę pt.: „Przyczynek do kwestii objawu ruchu paluchowego Babińskiego”, opartą na zbadaniu przeszło tysiąca osób zarówno chorych, jak i zdrowych. Podczas pobytu w Paryżu odbył również staż w klinice profesora Alexisa Joffroya w Hôpital de la Pitiè-Salpêtrière. Z Paryża Witold wyjechał do Grazu do Kliniki Neurologicznej profesora Gabriela Antona.
Po powrocie do kraju wobec niemożności uzyskania płatnego etatu w szpitalach warszawskich Chodźko osiadł w osadzie Zaremby Kościelne koło Małkini jako lekarz z wolną praktyką. W 1901 roku znalazł zatrudnienie na stanowisku asystenta Władysława Olechnowicza w Lublinie, w prywatnej klinice dla chorych psychicznie. Rok później został nadetatowym (niepobierającym wynagrodzenia) asystentem w Szpitalu św. Wincentego a Paulo w Lublinie. W 1903 roku przeniesiono go do Szpitala św. Jana Bożego, gdzie objął stanowisko ordynatora. W tym szpitalu do 1907 roku prowadził już samodzielnie, jako młodszy ordynator, oddział psychiatryczny. W tym samym roku objął zwolnione przez Jana Mazurkiewicza stanowisko dyrektora Zakładu dla Psychicznie i Nerwowo Chorych w Kochanówce niedaleko Łodzi. Posadę tę sprawował do 1914 roku. Jednocześnie udzielał się jako członek Towarzystwa Lekarskiego Lubelskiego, brał aktywny udział w pracach Komisji do Spraw Przemysłu Lekarskiego T.L.L. oraz został członkiem Oddziału Lubelskiego Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. W 1906 roku współtworzył Lubelskie Towarzystwo Szerzenia Oświaty „Światło”, którego był wiceprezesem (na prezesa wybrano Stefana Żeromskiego), oraz pełnił obowiązki prezesa Towarzystwa „Kropla Mleka”. Działał w ruchu antyalkoholowym. W 1910 roku opublikował jedną ze swych najważniejszych prac pt.: „Objaw mostkowy”. Po wyjeździe z Kochanówki przez rok kierował prywatnym zakładem dla psychicznie chorych w Czerwonym Borze pod Radzyminem. W 1915 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie do 1918 roku pracował jako ordynator Oddziału Psychiatrycznego w Szpitalu św. Jana Bożego. W 1915 roku opublikował kolejną pracę pt.: „Najpilniejsze zadania polskich instytucji samorządowych w zakresie opieki nad umysłowo chorymi”.
17 lutego 1917 roku został mianowany referentem sanitarnym Departamentu Spraw Wewnętrznych Tymczasowej Rady Stanu (3). Kilka miesięcy później z referatu stworzono wydział, następnie przekształcony w sekcję i Dyrekcję Służby Zdrowia Publicznego. 23 lutego 1918 roku został szefem sekcji administracyjnej MSW. Do 1918 roku był dyrektorem Służby Zdrowia, Opieki Społecznej i Ochrony Pracy Spraw Wewnętrznych Rady Regencyjnej. Kierował kolejno wszystkimi szczeblami organizacyjnymi zarówno w Radzie Stanu, jak i w Radzie Regencyjnej za czasów premiera rządu Jana Kucharzewskiego. W tym czasie angażował się w działalność polityczną. Pod koniec 1904 roku wstąpił razem z Rafałem Radziwiłłowiczem do Związku Postępowo-Demokratycznego. W tworzeniu tej partii znaczny udział mieli przedstawiciele PPS. Zasady programowe opierały się o autonomię dla Królestwa Polskiego z Konstytuantą w Warszawie (4). Był też aktywnym członkiem Ligi Państwowej Polskiej. Od 1917 roku należał do Centrum Narodowego. Był członkiem Stronnictwa Postępowej Demokracji. W roku 1916 brał udział w wyborach do Rady Miejskiej miasta Warszawy jako przedstawiciel Centralnego Komitetu Demokratycznego. 10 lipca tegoż roku został radnym i członkiem Komisji Budżetowej. Funkcje te pełnił do 1919 roku (4). W tym czasie, pracując w Warszawie, ogłosił następujące publikacje: „Organizacja i służby zdrowia publicznego w mieście st. Warszawie” (1916), „Szpitalnictwo i sprawy sanitarne w budżecie miasta st. Warszawy na r. 1917”, „Organizacja państwowej służby zdrowia w Królestwie Polskim w przeszłości i chwili obecnej”(1917), „Polskie prawodawstwo sanitarne w rozwoju historycznym” (1917).
4 kwietnia 1918 roku Rada Regencyjna wyłączyła dział zdrowia z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i przekazała go Ministerstwu Opieki Społecznej i Ochrony Pracy. Witold Chodźko dalej kierował departamentem; 30 grudnia tego samego roku Rada Regencyjna wydzieliła z tego Ministerstwa nowy resort, tzn. Ministerstwo Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej. 13 grudnia 1918 roku, już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski mianował Witolda Chodźkę podsekretarzem stanu w tym Ministerstwie, powierzając mu jednocześnie kierownictwo resortu. 16 stycznia 1919 roku objął stanowisko podsekretarza stanu, zaś od grudnia 1919 roku ponownie kierował Ministerstwem Zdrowia Publicznego. W tym samym roku na podstawie opublikowanych prac naukowych otrzymał tytuł doktora medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim (3).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Hass L: Słownik biograficzny wolnomularzy polskich w kraju i na świecie 1821-1999. Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1999: 75, 76. 2. Szarejko P: Słownik lekarzy polskich XIX wieku. Tom III. Tow. Lekarskie Warszawskie, Warszawa 1995: 64-68. 3. Nasierowski T: Świat lekarski w Polsce. Okręgowa Izba Lekarska, Warszawa 1992: 143. 4. Nasierowski T: Psychiatria a wolnomularstwo w Polsce. Wydawnictwo Netiton, Warszawa 1998: 9, 10, 26, 42, 59, 103. 5. Chajn L: Polskie wolnomularstwo 1920-1938. Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1984: 157, 304.
otrzymano: 2014-11-10
zaakceptowano do druku: 2014-12-16

Adres do korespondencji:
Waldemar Gniadek
Wydział Historyczny
Akademia Humanistyczna
im. Aleksandra Gieysztora
ul. Mickiewicza 36B, 06-100 Pułtusk
tel. +48 602-260-637
w_gniadek@poczta.onet.pl

Medycyna Rodzinna 4/2014
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna