*Stanisław Hać1, Justyna Kostro1, Michał Szymański1, Małgorzata Dobrzycka1, Dariusz Łaski1, Joanna Pieńkowska2, Tomasz Gorycki4, Rafał Pęksa3, Katarzyna Gwoździewicz4, Michał Studniarek4
Radical Antegrade Modular Pancreato-Splenectomy – wyniki wprowadzenia nowego protokołu operacyjnego w polskich realiach
Radical Antegrade Modular Pancreato-Splenectomy – results of new surgical protocol introduction in Poland
1Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. med. Zbigniew Śledziński
2II Zakład Radiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: dr hab. med. Edyta Szurowska
3Katedra i Zakład Patomorfologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. med. Wojciech Biernat
4Zakład Radiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Michał Studniarek
Streszczenie
Wstęp. Radical Antegrade Modular Pancreato-Splenectomy, czyli RAMPS, jest protokołem wykonania resekcji trzonu i ogona trzustki w przypadku raka inwazyjnego tej części gruczołu. Oryginalny opis tej metody z 2003 roku zawdzięczamy Strasbergowi. Protokół obejmuje operację blokową wycięcia lewej połowy trzustki ze śledzioną oraz towarzyszącego układu chłonnego. Idea protokołu RAMPS obejmuje wystandaryzowany zabieg o maksymalnym potencjale onkologicznym.
Cel pracy. Porównanie różnic zastosowania protokołu RAMPS i standardowej resekcji lewostronnej trzustki w odniesieniu do ilości wyciętych węzłów chłonnych okołotrzustkowych.
Materiał i metody. W 2013 roku wprowadzono do rutynowej praktyki w Klinice Chirurgii Ogólnej Endokrynologicznej i Transplantacyjnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego protokół RAMPS. Wybrano grupę 10 pacjentów operowanych z powodu nowotworu złośliwego lewej części trzustki przed 2013 rokiem i 10 pacjentów operowanych po tej dacie zgodnie z protokołem RAMPS. Analizie poddano dane dotyczące przebiegu operacji, liczbę węzłów chłonnych obecnych w preparacie oraz marginesy uzyskane od zmiany pierwotnej.
Wyniki. Stwierdzono brak różnic w stopniu zaawansowania nowotworu w obu grupach. Liczba usuniętych węzłów chłonnych w grupie RAMPS była znamiennie większa w porównaniu do standardowego sposobu przeprowadzania zabiegu – średnio 15,7 vs 3.
Wnioski. RAMPS jest bezpiecznym zabiegiem i powinien stanowić złoty standard w przypadku raka trzonu lub ogona trzustki.
Summary
Introduction. Radical Antegrade Modular Pancreato-Splenectomy (RAMPS) is the protocol dedicated for pancreatic body and tail cancer. The original description of RAMPS brings Strasberg in 2003. The protocol is an block resection of left pancreas with spleen and local lymphatic system. The idea of RAMPS gives the maximum oncological treatment potential.
Aim. The comparison of standard left pancreatosplenectomy versus RAMPS regarding the number of harvested lymph nodes.
Material and methods. In the Department of General Endocrine and Transplant Surgery Medical University of Gdansk the RAMPS protocol was introduced in 2013. Authors select 10 consecutive patients operated on because of pancreatic body and tail cancer before 2013 and 10 consecutive patients after introduction of a new surgical protocol. Detail of surgery and number of harvested lymph nodes was analyzed between two groups.
Results. Authors noticed no differences in disease staging and demographic between groups. Number of resected lymph nodes in the RAMPS group was significantly larger than in standard pancreatic resection 15.7 vs 3.
Conclusions. RAMPS is safe and effective procedure and should be recommended as a gold standard for left pancreatic malignances.
Wstęp
Radical Antegrade Modular Pancreato-Splenectomy (doszczętna postępowa blokowa pankreatosplenektomia) to opisany w 2003 roku przez Strasberga zabieg operacyjny, rekomendowany w leczeniu raka trzonu i ogona trzustki (1). Rak gruczołowy trzustki w ponad 90% lokalizuje się w okolicy okołobrodawkowej i głowie trzustki (1). Nowotwory złośliwe trzonu i ogona trzustki są zazwyczaj wykrywane w zaawansowanym stadium choroby, ze względu na skąpoobjawowy przebieg i znaczną agresywność biologiczną nowotworu. Objawy, z jakimi chorzy zgłaszają się do lekarzy, to niespecyficzne bóle w nadbrzuszu, osłabienie z utratą wagi ciała i brak apetytu. Rozpoznanie jest stawiane zazwyczaj w II lub III stopniu zaawansowania choroby nowotworowej.
Trzustka jest zaopatrywana w krew z odgałęzień pnia trzewnego (t. wątrobowej właściwej oraz t. śledzionowej) oraz t. krezkowej górnej (2). Spływ żylny następuje do odgałęzień żyły wrotnej. Naczynia i węzły chłonne trzustki lokalizują się wokół gruczołu i towarzyszą wielkim pniom naczyniowym. Trzustka położona jest w przestrzeni zaotrzewnowej i tylko od przodu pokryta jest otrzewną trzewną. Nie ma anatomicznej bariery między trzustką a strukturami przestrzeni zaotrzewnowej. Raki rozwijające się w trzonie i ogonie trzustki wcześnie dają przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych zlokalizowanych wzdłuż naczyń oraz drogą naciekania pni nerwów splotu trzewnego i naczyń krwionośnych. Z onkologicznego punktu widzenia zabieg resekcyjny potencjalnie radykalny w przypadku raka trzonu i ogona trzustki powinien obejmować odpowiedni zakres resekcji trzustki oraz regionalny układ chłonny (1-3). Radykalność zabiegu uzależniona jest od doszczętności marginesu radialnego wokół guza trzustki. Przestrzeń zaotrzewnowa stanowi w tym przypadku taki margines radialny. W obrębie przestrzeni zaotrzewnowej znajduje się powięź Geroty jako jedyna warstwa dająca się wyodrębnić. Strasberg zaproponował wykonanie zabiegu, którego idea jest stosunkowo prosta. Po przecięciu trzustki w cieśni preparuje się naczynia: pień trzewny i t. krezkową górną, a następnie posuwając się w kierunku ogona trzustki, usuwa się struktury przestrzeni zaotrzewnowej. Granicą resekcji są: żyła krezkowa górna, żyła nerkowa lewa, mięśnie tylnej ściany jamy brzusznej, torebka nerki i przepona. Taki zakres zabiegu daje maksymalny obszar resekcji z usunięciem regionalnych węzłów chłonnych. Duże naczynia nadbrzusza wyznaczające granice resekcji ułatwiają orientację, a ich wypreparowanie i uwidocznienie gwarantuje właściwe przeprowadzenie procedury. W zestawieniach obejmujących chorych operowanych z zastosowaniem techniki RAMPS stwierdzono osiągnięcie celu operacji, którym jest uzyskanie wolnego od nowotworu marginesu resekcji R0 i usunięcie regionalnego układu węzłów chłonnych N1 (4). Zabieg z powodzeniem jest przeprowadzany także laparoskopowo (5).
Cel pracy
Celem pracy było porównanie bezpieczeństwa i skuteczności zastosowania protokołu RAMPS w operacji pacjentów z rakiem trzonu lub ogona trzustki. Zaplanowano określenie różnic w doszczętności usunięcia węzłów chłonnych z zastosowaniem protokołu RAMPS i standardowej resekcji lewostronnej trzustki.
Materiał i metody
Protokół RAMPS wprowadzono do standardu postępowania w Klinice Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej w 2013 roku. Do analizy porównawczej wybrano 10 kolejnych pacjentów poddanych lewostronnej resekcji trzustki z usunięciem śledziony z powodu raka trzustki przed 2013 rokiem, czyli przed wprowadzeniem protokołu RAMPS. Drugą grupę wyznaczono począwszy od pierwszej operacji RAMPS i włączono do niej 10 kolejnych pacjentów. U wszystkich chorych zastosowano przednią wersję zabiegu z pozostawieniem lewego gruczołu nadnerczowego. Wszyscy pacjenci z obu grup byli kwalifikowani do zabiegu podczas posiedzenia interdyscyplinarnego z udziałem radiologa, chirurga i gastroenterologa, co jest rutynowym postępowaniem w ośrodku od 2000 roku. Po ocenie badań obrazowych operacyjność zmian weryfikowano śródoperacyjnie. Zabiegi w grupie RAMPS wykonywano według opisanego przez Strasberga i wsp. protokołu. Analiza preparatu operacyjnego była wykonywana przez doświadczonego patologa, który nie był informowany o zmianie protokołu operacyjnego. Pacjentów po zabiegu kierowano do onkologa, który wyznaczał plan leczenia uzupełniającego. Dane dotyczące liczby usuniętych węzłów chłonnych porównano za pomocą testu T Studenta oraz obliczono współczynnik korelacji p między grupami.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Strasberg SM, Drebin JA, Linehan D: Radical antegrade modular pancreatosplenectomy. Surgery 2003; 133: 521-527.
2. Cao F, Li J, Li A, Li F: Radical antegrade modular pancreatosplenectomy versus standard procedure in the treatment of left-sided pancreatic cancer: A systemic review and meta-analysis. BMC Surg 2017; 17(1): 67.
3. Mitchem JB, Hamilton N, Gao F et al.: Long-Term Results of Resection of Adenocarcinoma of the Body and Tail of the Pancreas Using Radical Antegrade Modular Pancreatosplenectomy Procedure. J Am Coll Surg 2012; 214: 46-52.
4. Chang YR, Han SS, Park SJ et al.: Surgical outcome of pancreatic cancer using radical antegrade modular pancreatosplenectomy procedure. World J Gastroenterol 2012; 18(39): 5595-5600.
5. Choi SH, Kang CM, Lee WJ, Chi HS: Laparoscopic modified anterior RAMPS in well-selected left-sided pancreatic cancer: technical feasibility and interim results. Surg Endosc 2011; 25: 2360-2361.
6. Chun YS: Role of Radical Antegrade Modular Pancreatosplenectomy (RAMPS) and Pancreatic Cancer. Ann Surg Oncol 2016 Nov 15 [Epub ahead of print].
7. Zhou Y, Shi B, Wu L, Si X: A systematic review of radical antegrade modular pancreatosplenectomy for adenocarcinoma of the body and tail of the pancreas. HPB 2017; 19(1): 10-15.
8. Abe T, Ohuchida K, Miyasaka Y et al.: Comparison of Surgical Outcomes Between Radical Antegrade Modular Pancreatosplenectomy (RAMPS) and Standard Retrograde Pancreatosplenectomy (SPRS) for Left-Sided Pancreatic Cancer. World J Surg 2016; 40: 2267-2275.