Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Pediatria 2/2002, s. 42-48
Renata Dudek
Stężenie selenu w osoczu matek, noworodków zdrowych i noworodków z żółtaczką o różnej etiologii. Część II: Selen u noworodków
Evaluation of plasma selenium in mothers, healthy neonates and neonates with jaundice of various etiology. Part II: Selenium in neonates
z Kliniki Patologii Noworodka Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Zofia Rajtar-Leontiew
Streszczenie
The role of selenium in neonatal jaundice has not been established. Selenium levels in plasma were investigated in the third day of life in 102 term newborns: 43 healthy, 41 with pathologic jaundice of unknown etiology and 18 with breast-feeding jaundice. The mean selenium concentration in newborns with pathologic jaundice of unknown etiology (36.1 mg/l) was significantly lower (p <0.03) than in healthy infants (41.9 mg/l). Concentration of selenium weakly correlated with bilirubin level (r = -0.23). The mean selenium concentration was significantly higher (p <0.01) in males (47.9 mg/l) than females (37.2 mg/l). The inverse correlation observed between selenium and bilirubin was stronger in males (r = -0.46). A negative correlation between plasma selenium in neonates and mother´s age was found (r = -0.7).



WSTĘP
Selenem w pediatrii, zwłaszcza u noworodków, zajmowało się do tej pory niewielu autorów.
W rejonach endemicznych o krytycznie niskiej zawartości selenu w glebie zaobserwowano, że na związaną z hiposelenozą kardiomiopatię (choroba Keshan) chorują przede wszystkim dzieci (58). Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że stężenie selenu u dzieci jest znacznie niższe niż u dorosłych w badanej populacji. Noworodek ma poziom selenu około 50-60% wartości ludzi dorosłych. Stężenie to obniża się jeszcze do 2-4 miesiąca życia, a następnie stopniowo wzrastając osiąga stałą wartość około 15 roku życia.
Nie opisywano do tej pory jawnych, klinicznych objawów niedoboru selenu u noworodków. Obserwacje dotyczące zachorowania na endemiczną kardiomiopatię oraz kliniczne objawy u dzieci żywionych pozajelitowo dotyczą najwcześniej kilkumiesięcznych niemowląt (48, 58). Wynika to prawdopodobnie z wyczerpania zapasów selenu w wątrobie i innych narządach (nerki, mięśnie), co w warunkach przewlekłego niedoboru prowadzi do manifestacji klinicznej.
Nie wyjaśniono do tej pory, czy niskie stężenie selenu u noworodków może przyczyniać się do powstania w tym okresie życia tzw. chorób wolnych rodników tlenowych. Częstą przyczyną zgonu wcześniaków jest RDS (Respiratory Distress Syndrome). Tkanka płucna i inne narządy wcześniaków są niedojrzałe i tym samym bardziej podatne na rozwinięcie RDS. Często wcześniaki otrzymują również tlen. Dysponując niskim zapasem selenu, który jak wiadomo wchodzi w skład bariery antyoksydacyjnej, wcześniaki są bardziej, niż inne grupy, narażone na rozwinięcie się u nich chorób związanych z toksycznym działaniem metabolitów przemiany tlenu (1).
Obniżony poziom selenu w surowicy stwierdza się również u wcześniaków z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, w tym z dysplazją oskrzelowo-płucną, przez dłuższy czas leczonych tlenem. Nie wiadomo dotychczas, czy niski poziom selenu jest przyczyną, czy następstwem choroby (7).
Zaobserwowano również związek pomiędzy śmiertelnością niemowląt z powodu SIDS (Sudden Infant Death Syndrome), a stężeniem selenu w osoczu osób dorosłych (53). Dane te pochodzą z Nowej Zelandii, kraju uważanego za najuboższy w zawartość selenu w glebie: w latach kiedy stężenie selenu w osoczu osób dorosłych było stosunkowo niskie, śmiertelność z powodu SIDS wzrosła czterokrotnie. Możliwy udział niedoboru selenu w patogenezie SIDS tłumaczony jest spowodowaną tym immunosupresją (39, 40).
Uszkodzeniu przez toksyczne metabolity przemiany tlenu mogą ulec również krwinki czerwone. Ponieważ wykazano (54, 55), że selen chroni erytrocyty przed uszkodzeniem przez wolne rodniki tlenowe, zainteresowanie wzbudził ewentualny wpływ niedoboru selenu na hiperbilirubinemię u noworodków (52).
CEL PRACY
Celem pracy było ustalenie czy niskie stężenie selenu w osoczu noworodków może mieć znaczenie dla rozwoju u nich patologicznej hiperbilirubinemii, wyrażającej się żółtaczką w tym okresie życia.
MATERIAŁ I METODA
Badania wykonywano od października 1997 roku do lutego 2001 roku. Badane noworodki pochodziły z Oddziału Noworodkowego Szpitala Klinicznego przy ul. Karowej 2. Analizowano wszystkie noworodki urodzone w tym czasie dokumentując dla nich: wiek matki, grupę krwi matki, przebieg ciąży i porodu, czas trwania ciąży, masę urodzeniową, ocenę w skali Apgar, grupę krwi, wynik BTA, stężenie bilirubiny całkowitej i związanej, wskaźniki zapalenia, wyniki posiewów oraz w przypadku wystąpienia żółtaczki analizowano jej przyczynę. Do badań wybrano noworodki, które spełniały następujące kryteria: pochodziły z ciąży niepowikłanej (matka nie chorowała podczas ciąży i nie przyjmowała leków), urodziły się o czasie (ukończone 37 Hbd, do końca 42 Hbd), w stanie ogólnym dobrym (8-10 pkt Apgar), były karmione wyłącznie piersią.
Następnie, w celu wyodrębnienia grupy noworodków zdrowych oraz noworodków z żółtaczką patologiczną, analizowano stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy krwi. Za zdrowe, zgodnie z międzynarodowymi normami, uznano noworodki, u których maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej nie przekraczało 13 mg/dl. Wyższe wartości wskazywały na wystąpienie żółtaczki patologicznej. W ustaleniu przyczyny żółtaczki patologicznej brano pod uwagę: grupę krwi noworodków i ich matek, wynik BTA, obecność przeciwciał przeciw antygenom grup krwi i czynnikowi Rh u matki i noworodka, możliwość występowania zakażenia (wskaźniki zapalenia, wyniki posiewów), obecność wylewów podskórnych i krwiaków podokostnowych w badaniu przedmiotowym, wyniki badań w kierunku TORCH i testów na galaktozemię.
Do badań zakwalifikowano 102 noworodki – 52 chłopców (51%) i 50 dziewczynek (49%). W zależności od maksymalnego stężenia bilirubiny i przyczyny żółtaczki podzielono je na trzy grupy:
1. zdrowe – grupa kontrolna,
2. z żółtaczką o nieustalonej etiologii,
3. z żółtaczką pokarmową wczesną.
Noworodki zdrowe – grupa kontrolna
Badaną grupę stanowiły 43 noworodki zdrowe – 19 chłopców (44,2%), 24 dziewczynki (55,8%). Maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy zawierało się od 4,0 mg/dl do 13,0 mg/dl (średnio 9,3 mg/dl). Maksymalne stężenie bilirubiny związanej wynosiło od 0,3 mg/dl do 2,1 mg/dl (średnio 0,9 mg/dl). Średnia masa urodzeniowa 3372,3 g. Pozostałe dane dotyczące noworodków zestawiono w tabelach 1a i 1b.
Tabela 1a. Charakterystyka noworodków.
 Masa urodz.(g)  Średnia masa urodz. (g)Ciąża Poród
IIIIII i nast.PSNc.c.
Noworodki zdrowe2580-42203372,318(41,9%)17 (39,6%)8(18,5%)39(90,7%)4(9,3%)
Noworodki z żółtaczką o nieustalonej przyczynie2460-44003518,323(56%)11(26,8%)7(17,2%)38(92,6%)3(7,4%)
Noworodki z żółtaczką pokarmową wczesną2840-43603424,48(44,4%)5(27,8%)5(27,8%)18(100%)-
  NS     
Tabela 1b. Charakterystyka noworodków.
 Średnie maksymalne stężenie bilirub. całk. (mg/dl) Wiek matek (lata)Średni wiek matek (lata)Miejsce zamieszkania
Warszawaokolice
Noworodki zdrowe9,319-4225,833(76,7%)10(23,3%)
Noworodki z żółtaczką o nieustalonej przyczynie15,319-3625,025(60,9%)16(39,1%)
Noworodki z żółtaczką pokarmową wczesną17,920-3325,112(66,7%)6(33,3%)
   NS  
Noworodki z żółtaczką o nieustalonej etiologii
Do grupy tej zakwalifikowano 41 noworodków – 21 chłopców (51,2%), 20 dziewczynek (48,8%). Wykluczono następujące przyczyny żółtaczki: konflikt w układzie grup głównych i Rh, zakażenia bakteryjne, infekcje TORCH, galaktozemię, krwiaki podokostnowe i wylewy podskórne.
Wartość maksymalnego stężenia bilirubiny całkowitej zawierała się od 14,0 mg/dl (związanej 0,3 mg/dl) do 20,0 mg/dl (związanej 2,8 mg/dl), średnio 15,3 mg/dl (związanej 1,3 mg/dl). Średnia masa urodzeniowa wynosiła 3518,3 g. Pozostałe dane zestawiono w tabelach 1a i 1b.
W leczeniu zastosowano: fototerapię, ewentualnie wit. E, luminal, albuminy i płyny dożylne po pobraniu krwi na badanie.
Noworodki z żółtaczką pokarmową wczesną
Do grupy tej zakwalifikowano 18 noworodków – 12 chłopców (66,7%), 6 dziewczynek (33,3%). Wykluczono takie przyczyny żółtaczki jak konflikt w układzie grup głównych i Rh, zakażenia bakteryjne, infekcje TORCH, galaktozemię, krwiaki podokostnowe i wylewy podskórne. Za kryterium rozpoznania żółtaczki pokarmowej wczesnej przyjęto obniżenie się maksymalnego stężenia bilirubiny o co najmniej 2 mg/dl w ciągu 12 godzin po odstawieniu noworodka od piersi, które nie powróciło do wyjściowych wartości po wznowieniu karmienia naturalnego. Maksymalna zwyżka bilirubiny wystąpiła pomiędzy 3-6 dobą życia. W niektórych przypadkach jako leczenie dodatkowe stosowano fototerapię, wlewy albumin i płynów dożylnych.
Maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej zawierało się pomiędzy 15,5 mg/dl (związana 0,6 mg/dl), a 23,1 mg/dl (związana 1,7 mg/dl), średnio 17,9 mg/dl (zw. 1,2 mg/dl).
Średnia masa urodzeniowa wynosiła 3424,4 g. Pozostałe dane w tabelach 1a i 1b.
Stężenie selenu w osoczu noworodków oznaczano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS) (opis metody w części I) w Zakładzie Analizy Leków Wydziału Farmacji Akademii Medycznej w Warszawie. Do badań pobierano krew żylną w 3 dobie życia.
Wyniki stężenia selenu z badań przeprowadzonych u noworodków poddano analizie statystycznej w każdej z grup w zestawieniu z maksymalnym stężeniem bilirubiny całkowitej w surowicy, płcią, wiekiem matek, kolejnością ciąży, miejscem zamieszkania.
Stężenie bilirubiny w surowicy krwi oznaczano w laboratorium Szpitala Klinicznego przy ul. Karowej 2. Pomiary wykonywano metodą Maloya-Evelina.
WYNIKI I ANALIZA STATYSTYCZNA
Do analizy statystycznej uzyskanych wyników zastosowano test Wilcoxona przy porównaniu zmiennych ilościowych. Analizę korelacji oparto na współczynniku Pearsona. Wykorzystano dokładny test Fishera przy badaniu niezależności cech jakościowych. Zastosowano model regresji logistycznej do estymacji ryzyk względnych oraz do znalezienia wartości selenu, dla której uzyskujemy największy procent poprawnej klasyfikacji.
Stwierdzono istotną statystycznie, ale słabą ujemną, korelację pomiędzy stężeniem selenu w osoczu u noworodków w trzeciej dobie po porodzie, a maksymalnym stężeniem bilirubiny całkowitej w surowicy (r = -0,23) (ryc. 1). Również średnie stężenie selenu było istotnie niższe u noworodków z hiperbilirubinemią o nieustalonej etiologii w porównaniu do noworodków zdrowych (p <0,03), natomiast nie wykazano istotnej różnicy pomiędzy średnim stężeniem selenu u noworodków z żółtaczką pokarmową wczesną, a noworodków zdrowych (tab. 3).
Ryc. 1. Stężenie selenu w osoczu noworodków a maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy.
Tabela 2. Charakterystyka noworodków wg płci.
 LiczebnośćŚrednia masa urodzeniowa (g)Średnie maksymalne stężenie bilirubiny całk.(mg/dl)Średni wiek matek (lata)
Gr. I dziewczynki24 (55,8%)3382,99,7327,9*
chłopcy19 (44,2%)3358,98,7424,0*
Gr. II dziewczynki20 (48,8%)3526,515,224,5
chłopcy21 (51,2%)3510,515,425,4
Gr. III dziewczynki6 (33,3%)3243,318,526,0
chłopcy12 (66,7%)3515,017,724,6
Tabela 3. Stężenie selenu u noworodków.
 Zakres stężenia selenu w osoczu (mg/l)Średnie stężenie selenu w osoczu (mg/l)+SD
Noworodki zdrowe10,8-84,041,9*14,95
Noworodki z żółtaczką o nieustalonej przyczynie22,5-60,836,1*8,68
Noworodki z żółtaczką pokarmową11,6-65,635,911,36
Stwierdzono natomiast znamienną statystycznie, silniej wyrażoną korelację, pomiędzy stężeniem selenu w osoczu u chłopców, a maksymalnym stężeniem bilirubiny całkowitej w surowicy krwi (r = -0,46). Wraz z wyższymi wartościami stężenia selenu w osoczu zaznaczył się wyraźny spadek maksymalnych wartości bilirubiny (ryc. 2). Także średnie stężenia selenu w osoczu u chłopców z żółtaczką o nieustalonej etiologii oraz u chłopców z żółtaczką pokarmową wczesną są znamiennie niższe (p <0,01) od średniego stężenia selenu w osoczu chłopców zdrowych (tab. 4 – str. 46).
Ryc. 2. Stężenie selenu w osoczu u chłopców a maksymalne stężenie bilirubiny całkowitej w surowicy.
Tabela 4. Średnie stężenie selenu w osoczu w zależności od płci noworodków.
 Średnie stężenie selenu w osoczu (mg/l) (+SD)
chłopcydziewczynki
Noworodki zdrowe n = 4347,9** (+14,25) n = 1937,2* (+13,99) n = 24
Noworodki z żółtaczką o nieustalonej etiologii n = 4133,8** (+6,53) n = 2138,5 (+10,06) n = 20
Noworodki z żółtaczką pokarmową n = 1835,6** (+10,12) n = 1236,5 (+14,58) n = 6

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
Piśmiennictwo u Autorki (61 pozycji).
Nowa Pediatria 2/2002
Strona internetowa czasopisma Nowa Pediatria