Uważam, że lekcje wychowania fizycznego są predestynowane do refleksyjnego łączenia teorii z praktyką. Refleksyjnego, to znaczy takiego działania, które pozwoli uczniowi odkrywać przyczyny skutków, przewidywać następstwo wydarzeń, a w rezultacie doskonalić się w skutecznym dążeniu do celu. Zatem pracę domową rozumiem, jako wieloprzedmiotową zintegrowaną formę, której rezultatem jest wydłużenie w czasie sytuacji uczenia się poprzez powrót do treści lekcji, bądź związanych z nią odczuć emocjonalnych, bądź refleksji intelektualnej, bądź doświadczenia ruchowego. W tej mierze nauczyciel w preparacji zadań domowych powinien wykorzystać cały zasób doświadczenia edukacyjnego uczniów, wyniesionego z różnych przedmiotów szkolnych oraz z działalności pozaszkolnej. Zagadnienie takiego rozumienia zadania domowego nie jest nowe. Postulat autoedukacji (2), jest wskazówką do takiej pracy z uczniem na lekcji, aby jej owocem była jego samoorientacja w czasie wolnym, poza lekcją i szkołą. Za konieczne uważa się wytwarzanie u ucznia takiego poziomu świadomości, emocji, doświadczeń i w rezultacie potrzeb, by zaspokajał je także w czasie wolnym poprzez przedłużenie działania zainspirowanego w czasie lekcji (14). Proponuje się, aby zakończenie lekcji, tradycyjnie kojarzone jako zakończenie działania, przekształcić w „...ogniowo otwarte, w którym występuje inspiracja do ćwiczeń” nie zaś zakończenie działania (14). Takim „przedłużeniem” działania rozpoczętego w czasie lekcji, mogą być zadania domowe.
Podjęty temat zrodził się z potrzeby weryfikacji poglądów na istotę i znaczenie zadań domowych na lekcjach wychowania fizycznego. Sformułowano pytania badawcze. Po pierwsze, czy zadania domowe są potrzebne na lekcjach wychowania fizycznego? Po drugie, czy zadania domowe na lekcjach wychowania fizycznego są nośnikiem integracji międzyprzedmiotowej w szkole? Po trzecie, jakie zadania domowe można polecić uczniom na lekcjach pływania?
W celu rozstrzygnięcia postawionych pytań dokonano przeglądu piśmiennictwa. Twierdzi się, iż nauczyciele wychowania fizycznego dostrzegają potrzebę zastosowania zadań domowych dla uczniów. Powszechnie podkreśla się ważność samodzielnej aktywności ruchowej uczniów w czasie pozalekcyjnym (6, 8, 15, 17, 18). Niewątpliwie zadania domowe przedłużają aktywizację ruchową uczniów (10, 13, 19). Są okazją do wyrównywania dysproporcji w sprawności fizycznej między nimi (19) oraz stymulacji rozwoju fizycznego, na przykład, postawy ciała i poszczególnych grup mięśniowych (1). W związku z tym opracowano szczegółowe programy zadań ruchowych do wykonania w domu oraz instrukcje samokontroli i ewidencji wyników (19). Wskazuje się również możliwości intelektualizacji, na przykład poprzez przekazywanie wiedzy o wpływie ćwiczeń na zdrowie człowieka (4). Ponadto są sposobem intensyfikacji oddziaływania wychowawczego na lekcji (7) i kształtowania nawyków uprawiania ćwiczeń ruchowych (13).
A oto szereg przykładów zaczerpniętych z wzorcowych konspektów lekcji:
– na zajęciach z siatkówki, uczniowie z klasy VIII otrzymali pracę na temat „Działalność TKKF i jej rola w zdrowotności” (6),
– uczniom z klasy V, grającym w piłkę ręczną, zaproponowano – „W domu należy doskonalić podania i chwyty oraz kozłowanie piłki”(6),
– w przykładowym konspekcie dla uczniów z klasy VI wpisano – „...zachęcanie uczniów do podejmowania działalności ruchowej w czasie pozalekcyjnym” (6),
– na lekcji gimnastyki uczniom klasy IV, jako zadanie domowe polecono – „...kontrolę własnej postawy ciała przy lustrze” (6),
– uczniowie z klasy VI, na lekcji, pt. „Mały obwód ćwiczebny”, otrzymali zadanie do opracowania pod tytułem: „Samodzielne rozwijanie szybkości i wytrzymałości” (6),
– część nauczycieli uważa, iż w ramach pracy domowej można również nadrabiać braki umiejętności technicznych w grach sportowych (19).
Analizując przykłady zadań domowych na lekcjach wychowania fizycznego można stwierdzić, iż polegają one przede wszystkim na powtarzaniu ćwiczeń i uzupełnianiu wiedzy z zakresu przedmiotu oraz intencjonalnym oddziaływaniu wychowawczym.
Dyskusja i propozycje rozwiązań
W naszym przekonaniu przytoczone przykłady zadań domowych nie mogą zadowolić nauczycieli. Wątpliwości budzi przypisywana rola tej formie organizacji czasu pozalekcyjnego. Najczęściej polegająca na mobilizacji do powtarzania działań ruchowych. W związku z tym zadania domowe postrzegane są jako dodatkowe obciążenie uczniów, a tym samym rodziców (1). Ponadto spełniają one taką samą rolę jak w innych przedmiotach szkolnych. Uzasadniona wydaje się zatem uwaga, iż realizacja wymienionych zadań domowych, może umniejszyć aktywność ruchową uczniów na lekcji. Zajęcia tak zwane „przegadane” ocenić należy jako mało intensywne a nawet stracone (17). Wyjaśnienia takiego stanu rzeczy być może należy szukać w tym, iż „Innowacyjne myśli, rzucone przez pedagogów i teoretyków wychowania fizycznego nie są realizowane w pełni ze względu na trudności z przetransponowaniem tych idei na język praktyki przez metodyków oraz przyjęcie tego języka w praktycznych działaniach przez ogół nauczycieli wychowania fizycznego” (16).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Czarniecki Wł.: Ćwiczenia śródlekcyjne, międzylekcyjne i zadania domowe. [W:] (red.) M. Krawczyk Metodyka wychowania fizycznego w klasach I-IV. PZWSz Warszawa, 1968. 2. Demel M., Denisiuk L.: Tradycjonalizm i postęp w szkolnym wychowaniu fizycznym. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna, 1971, 5. 3. Denisiuk L.: Program a sprawność młodzieży szkolnej. Sport i turystyka, Warszawa 1968. 4. Jankowski K., Stypa M.: Propozycje przekazywania uczniom wiedzy o wpływie ćwiczeń ruchowych na ich organizm. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna, 1976, 8. 5. Kalczyński L.: Integracja lekcji pływania z innymi przedmiotami szkolnymi jako intelektualizacja aktywności ruchowej. [W:] Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku. Red. Umiastowska D. Materiały Naukowe Nr 2, Wydawnictwo Promocyjne Albatros, Szczecin, 1997. 6. Kołodziejowie M. i J.: Wybrane lekcje wychowania fizycznego w klasach IV-VIII. Wydawnictwo Oświatowe FOSZE Rzeszów, 1996. 7. Lachowicz L.: Metodyka wychowania fizycznego. Część 2, AWF Gdańsk, 1991. 8. Laurentowski F.: Materiały do ćwiczeń z metodyki wychowania fizycznego. Sport i Turystyka, Warszawa 1968. 9. Lidke A.: Ćwicz razem z nami. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1978. 10. Majewska A.: Uczeń może ćwiczyć sam. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna, 1985, 8. 11. Matynia J., Rostkowska E.: Zabawy i gry w nauczaniu pływania, AWF Poznań, 1989. 12. Mieczkowski T.: Wychowanie fizyczne – podręcznik dla klas IV-VI. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1977.13. Pawelski R.: Zadanie domowe a efektywność lekcji wychowania fizycznego. AWF Poznań, 1979, Monografie Nr 124. 14. Puczyński Wł.: Efektywność lekcji w aspekcie wychowania w kulturze fizycznej [W:] (red.) Demel. Materiały Konferencji Naukowo-Metodycznej WSP w Kielcach, 1985. 15. Strzyżewski S.: Proces wychowania w kulturze fizycznej. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1986. 16. Strzyżewski St.: Potrzebna jest także wiedza. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna, 1985, 9. 17. Umiastowska D.: Lekcja wychowania fizycznego. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1991. 18. Umiastowska D. i wsp.: Wprowadzenie do metodyki wychowania fizycznego. Uniwersytet Szczeciński, 1993. 19. Woźniak E.: Zadanie domowe z wychowania fizycznego jedną z form podnoszenia efektywności procesu nauczania. [W:] Efektywność lekcji wychowania fizycznego. Monografie, AWF Poznań, 1979. 20. Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna, 1988, 6, 195.
