© Borgis - Nowa Stomatologia 3/2000, s. 29-32
Leszek Kryst, Michał Jachimowicz
Własna ocena wyników chirurgicznego leczenia progenii – materiał I Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej IS AM w Warszawie
Own result evaluation of surgical treatment of mandibular prognathism – data collected from I department of Maxillofacial Surgery Material of Medical University of Warsaw
z I Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
b. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Leszek Kryst
Wstęp
Przodożuchwie morfologiczne, progenia jest wrodzoną wadą, w której obserwuje się doprzedni, nadmierny wzrost żuchwy. Trzon żuchwy ma zwiększoną długość, zaś kąt, jaki tworzy z gałęzią może być rozwarty (13, 17). Zgryz u tych pacjentów zwykle zalicza się do III klasy Angle´a, a w przednim odcinku zęby żuchwy są wysunięte w stosunku do wargowych i siecznych powierzchni zębów szczęki. Wielkość tej „ujemnej” szpary przednio-tylnej jest różna. Wielkość żuchwy i warunki zgryzowe zaburzają harmonię rysów twarzy. Bródka wysunięta jest przed pole biometryczne, a bruzda bródkowo-wargowa jest zwykle wygładzona (13). Dolny odcinek czaszki twarzowej jest dominujący.
Przodożuchwie morfologiczne zaliczane jest do wad dziedzicznych, uwarunkowanych genetycznie (13). Wcześnie wykryte i zdiagnozowane bywa leczone ortodontycznie. Dopiero brak postępu w leczeniu zachowawczym (23), niemożność jego systematycznego prowadzenia, zakończenie wieku kostnego (6) kwalifikują pacjentów do leczenia chirurgicznego. Wybór metody leczenia powinien być wynikiem ustaleń ortodonty, chirurga, często protetyka. Zgłaszający się do chirurgicznego leczenia pacjenci mają zazwyczaj zakończony wiek kostny i najczęściej skarżą się na zaburzenia harmonii rysów twarzy, brak efektów w dotychczas prowadzonym leczeniu, trudności w żuciu pokarmów, narastanie wady z wiekiem, trudności w protezowaniu, czasami trudności w artykulacji (12, 14, 18). Decyzja o leczeniu chirurgicznym najczęściej wiąże się z wiarą w poprawę wyglądu i poprawę osobniczych kontaktów społecznych (21, 22).
W naszym materiale przeważali osobnicy dojrzali, często z rozmaitymi ubytkami uzębienia, którzy albo nie byli leczeni w dzieciństwie, lub prowadzone leczenie przerwali.
Wadą niniejszej pracy (ze względu na braki w dokumentacji klinicznej jest niemożność przedstawienia radiogramów przed i po zakończeniu leczenia chirurgicznego. Z tego powodu wśród leczonych przeprowadzono miniankietę dla subiektywnej, jednostkowej oceny wyników leczenia (6, 23).
Materiał i metody
W I Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej IS AM w Warszawie w okresie od stycznie 1983 roku do września 1999 roku z powodu przodożuchwia morfologicznego chirurgicznie leczonych było 96 osób. Średni wiek operowanych wynosił 23,3 lat (od 17 do 43 roku życia). Kobiet wśród leczonych było 65, mężczyzn 31.
63 pacjentów operowanych było metodą Obwegesera-Dal Ponta, tj. poprzez strzałkowe, obustronne rozszczepienie gałęzi i trzonu żuchwy, zaś 29 metodą wzdłużnego, pionowego obustronnego przecięcia gałęzi żuchwy. 4 pacjenci wymagali wykonania genioplastyki. Wszyscy pacjenci odłam większy (uzębiony) w okresie pierwszych 7-10 dni mieli unieruchomiony ortopedycznie (szyny nazębne lub dowiązane do szczęk protezy z haczykami) i wyciągiem sztywnym, a przez następne 6 tygodni wyciągiem międzyszczękowym elastycznym. Ustawienie odłamów kostnych kontrolowano radiologicznie w 2 tygodnie po zabiegu. Przez cały okres (6-7 tygodni) leczonym kontrolowano: zgryz, umocowanie szyn nazębnych/protez, prawidłowość działania wyciągu międzyszczękowego, higienę, realizację zaleceń. Pacjentów z kliniki wypisywano po wymianie wyciągu międzyszczękowego sztywnego na elastyczny (7-10 dnia). We wczesnym okresie pooperacyjnym obserwowano u operowanych obrzęki w okolicy cięć – większe u leczonych metodą Obwegesera-Dal Ponta, mniejsze u leczonych z dojścia zewnątrzustnego. Pierwsi – mieli zakładane dreny odprowadzające, drudzy – zaszywane na głucho rany pooperacyjne. Wszyscy pacjenci otrzymywali 1 x dobę 100 mg Diclofenacu (czopki przez 3 dni). Zabieg wykonywano w osłonie antybiotykowej (penicylina). U jednego pacjenta wystąpiło w pierwszej dobie po zabiegu łatwe do opanowania krwawienie, 1 pacjentka skarżyła się na brak czucia po jednej z operowanych stron, które ustąpiło wraz z wycofaniem się obrzęku i po wymianie wyciągu międzyszczękowego sztywnego na elastyczny. 4 pacjentów skarżyło się na silne dolegliwości bólowe. Wszyscy operowani przez pierwsze 3-4 doby byli monitorowani oddechowo, krążeniowo i w tym czasie przebywali na sali pooperacyjnej pod opieką lekarsko-pielęgniarską. Na odległe badania kontrolne po upływie co najmniej roku od operacji zgłosiło się 32 pacjentów: 19 kobiet, 13 mężczyzn, spośród których 26 leczonych było metodą Obwegesera-Dal Ponta, a 4 metodą pionowej osteotomii gałęzi żuchwy. W tej grupie 2 osoby miały ponadto wykonaną genioplastykę.
Odległą ocenę wyników pooperacyjnym oparto o:
1. Ocenę klasy Angle´a.
2. Ocenę i pomiar szpary przednio-tylnej.
3. Ocenę stopnia zachodzenia siekaczy szczęki na siekacze żuchwy.
4. Położenie bródki w polu biometrycznym.
5. Miniankietę zawierającą odpowiedzi pacjentów i ich subiektywną ocenę wyników leczenia.
Badanie przedmiotowe i podmiotowe nawiązywało także do oceny objawów i występujących czasowych lub trwałych powikłań opisywanych w fachowej literaturze (7, 8, 16, 24).
Rezultat badań, ocenę uzyskanych wyników i rezultaty zestawiono w tabelach 1-3.
Wyniki
Wyniki badań przedstawiono w tabelach.
Tabela 1 przedstawia wyniki oceny klasy Angle´a, omówiono je w dalszej części pracy. U 11 chorych stwierdzono kontakt pierwszych trzonowców w warunkach określonych dla I klasy Angle´a. Występowanie III klasy Angle´a stwierdzono u 9 skontrolowanych pacjentów. Niestety, u 10 osób klasy Angle´a nie można było określić ze względu na brak u tych chorych pierwszych trzonowców – stwierdzano u nich braki skrzydłowe lub braki międzyzębowe uniemożliwiające określenie klasy Angle´a
Tabela 1. Ocena klasy Angle´a u badanych chorych.
| Klasa Angle´a | Liczba chorych |
| I Klasa Angle´a | 11 |
| III Klasa Angle´a | 9 |
| Nie do oceny | 10 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Athanasiou A.E.: Number and intensity of occlusal contact following surgical correction of mandibular prognathism. Journal of Oral Rehabilitation 1992, Mar, 19(2):145-150. 2. Athanasiou A.E.: Morphologic and functional implications of the surgical – orthodontic management of mandibular prognathism: a comprehensive view. American Journal of Orthodontics & Dentofacial Orthopedics 1993, May, 103(5):439-447. 3. Baker R.W.Jr. et al.: An American Board of Orthodontics case report. Correction of a Class III mandibular prognathism and asymmetry through orthodontics and orthognathic surgery. American Journal of Orthodontics & Dentofacial Orthopedics 1991, Mar, 99(3):191-201. 4. Dogan S.: Skeletal and dental changes after orthogantic surgical treatment of mandibular prognathism. Journal of Nihon University School of Dentistry 1997, Mar, 39(5):25-30. 5. Ellis E. 3rdet al.: Bite forces before and after surgical correction of mandibular prognathism. Journal of Oral & Maxillofacial Surgery 1996 Feb, 54(2):174-181. 6. Freihofer H.P. et al.: Timing of facial osteotomies. A consensus conference. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology 1994 Oct, 78(4):432-436. 7. Hallikainen D. et al.: Cross-ectional tomography in evaluation of patients undergoing saggital split osteotomy. Journal of Oral & Maxillofacial Surgery 1992 Dec, 50(12):1269-1273. 8. Jaaskelainen S.K. et al.: Evaluating function of the inferior alveolar nerve with repeated nerve conduction tests during mandibular saggital split osteotomy. Journal of Oral & Maxillofacial Surgery 1995 Mar, 53(3):269-279. 9. Kikuta T. et al.: Evaluation of masticatory function after saggital split ramus osteotomy for patients with mandibular prognathism. International Journal of Adult Orthodontics & Orthognathic Surgery 1994, 9(1):9-17. 10. Kim Y.G., Oh S.H.: Effect of mandibular setback surgery on occlusal force. Journal of Oral & Maxillofacial Surgery 1997 Feb, 55(2):121-126. 11. Kobayashi T. et al.: Masticatory function in patients with mandibular prognathism before and after orthognathic surgery. Journal of Oral & Maxillofacial Surgery 1993 Sep, 51(9):997-1003. 12. Lew K.K. et al.: Ranking of facial profiles among Asians. Journal of Esthetic Dentistry 1992 Jul-Aug, 4(4):128-130. 13. Łabiszewska-Jaruzelska F.: Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. PZWL 1995, 139. 14. Mantzikos T.: Esthetic soft tissue profile preferemces among Japanese population. American Journal of Orthodontic & Dentofacial Orthopedics 1998 Jul, 114(1):1-7. 15. Melsen B., Klemt B.: Adjunctive orthodontics as part of interdisciplinary treatment: a case report.International Journal of Adult Orthodontics & Orthognathic Surgery 1997, 12(3):233-242. 16. Nakagawa K. Et al.: The assessment of trigeminal sensory nerve paraesthesia after bilateral saggital split osteotomy: modified somatosensory evoked potentials method. Journal of Cranio-Maxillo-Facial Surgery 1997 Apr, 25 (2):97-101. 17. Orlik-Grzybowska A.: Podstawy ortodoncji, PZWL 1964, 168-169. 18. Pruszewicz A.: Foniatria kliniczna. PZWL 1992, 247. 19. Ruhl C.M. et al.: Diagnosis, complications and treatment of dentoskeletal malocclusion. American Journal of Emergency Medicine 1994 Jan, 12(1):98-104. 20. Sarver D.M. et al.: Diagnosis and treatment planning of hypodivergent skeletal pattern with clokwise occlusal plane rotation. International Journal of Adult Orthodontics & Orthognathic Surgery 1993, 8(2):113-121. 21. Sergl H.G. et al.: Disfigurement and psychosocial handicap of adults with extreme mandibular prognatism. Journal of Adult Orthodontics & Orthognatic Surgery 1992, 7(1):31-35. 22. Shalhoub S.Y.: Scope of oral and maxillofacial surgery: the psychosocial dimensions of orthognathic surgery. Australian Dental Journal 1994 Jun, 39(3):181-183. 23. Szlachetko K.: Materiały do ćwiczeń z ortodoncji. Akademia Medycznaw Warszawie. Wyd. III, 1993, 10-16, 46, 67. 24. Tekeuchi T. et al.: Mechanism of transient mental nerve paraesthesia in saggital split mandibular ramus osteotomy. British Journal of Oral & Maxillofacial Surgery 1994 Apr, 32(2):105-108. 25. Yamaguchi H., Sebata M.: Changes in oral functions and posture at rest following surgical orthodontic treatment and myofunctional therapy. Evaluation by means of video recording. International Journal of Orofacial Myology 1995 Nov, 21:29-32.
