Ropne bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków (RBZO) jest zawsze chorobą ostrą, ciężką, zagrażającą życiu, niosącą często z sobą różnorodne bezpośrednie i/lub odległe powikłania. RBZO zwykle jest wyrazem posocznicy jako jedyne lub jedno z wielu jej ognisk u noworodka. Bakteriemia poprzedzająca lokalizację choroby, lub występująca w czasie rozwoju i trwania posocznicy, nie zawsze może być wykazana i udowodniona mikrobiologicznie. Składa się na to szereg uwarunkowań począwszy od krótkotrwałej tylko obecności bakterii we krwi, poprzez trudności z pobraniem odpowiedniej objętości materiału do badania i często w tej grupie wieku, już na początku choroby podanie antybiotyku. Wczesne leczenie noworodków, jeszcze przed ustaleniem etiologicznego rozpoznania, ma uzasadnienie w zwykle gwałtownym u nich przebiegu każdej infekcyjnej choroby i szybkim następowaniu po sobie trudnych do odwrócenia lub nieodwracalnych kolejnych faz posocznicy jak: wstrząs wrażliwy na leczenie, oporny na leki i stosowane płyny i uszkodzenia wielonarządowe (SIRS), które charakteryzuje niedomoga oddechowa, bezmocz, ostra niewydolność wątroby, zaburzenia świadomości i DIC. Dlatego u noworodków, szczególnie w pierwszych 2 tygodniach życia przy podejrzeniu posocznicy, już na podstawie takich objawów wstępnych jak hiper- lub hipotermia, tachykardia, tachypnoe, leukocytoza lub leukopenia i zaburzenie wzajemnego stosunku leukocytów (postaci niedojrzałych do ogólnej liczby granulocytów) istnieją wskazania do wykonania punkcji lędźwiowej, zbadania płynu mózgowo-rdzeniowego i pobrania krwi na posiew, ewentualnie również innego biologicznego materiału dostępnego do badania.

W Klinice Patologii Noworodka w okresie ostatnich 11 lat (1988-1998) ropne bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych rozpoznano u 50 noworodków, co stanowiło 2,56 wszystkich tu leczonych pacjentów. Etiologię tych RBZO u noworodków w poszczególnych latach przedstawiono w tabeli 1.

Dodatni wynik posiewu płynu mózgowo-rdzeniowego w przebiegu tych RBZO uzyskano u 31 (62%) noworodków, przy czym u 17 z nich (54,8%) równolegle wyhodowano tę samą bakterię z krwi, potwierdzając w ten sposób posocznicę. U 19 noworodków (38%) posiew płynu mózgowo-rdzeniowego był jałowy, a rozpoznanie choroby ustalono na podstawie wyniku morfologicznego i chemicznego badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Wśród 31 RBZO potwierdzonych mikrobiologicznie, bakterie G (-) występowały u 17 (54,8%), G (+) u 9 (29%) i Candida alb. u 5 (16,2%) noworodków (tab. 2). W grupie bakterii G (+) aż u 4 (12,9%) były to Listeria monocytogenes.