Zofia Rajtar-Leontiew, Zofia Konarska, Teresa Wernik1
Ropne bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków
Bacterial meningitis in neonates
z Kliniki Patologii Noworodka Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Zofia Rajtar-Leontiew
1z Pracowni Bakteriologicznej Laboratorium PSK nr 3 Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Pracowni: mgr Teresa Wernik
Ropne bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków (RBZO) jest zawsze chorobą ostrą, ciężką, zagrażającą życiu, niosącą często z sobą różnorodne bezpośrednie i/lub odległe powikłania. RBZO zwykle jest wyrazem posocznicy jako jedyne lub jedno z wielu jej ognisk u noworodka. Bakteriemia poprzedzająca lokalizację choroby, lub występująca w czasie rozwoju i trwania posocznicy, nie zawsze może być wykazana i udowodniona mikrobiologicznie. Składa się na to szereg uwarunkowań począwszy od krótkotrwałej tylko obecności bakterii we krwi, poprzez trudności z pobraniem odpowiedniej objętości materiału do badania i często w tej grupie wieku, już na początku choroby podanie antybiotyku. Wczesne leczenie noworodków, jeszcze przed ustaleniem etiologicznego rozpoznania, ma uzasadnienie w zwykle gwałtownym u nich przebiegu każdej infekcyjnej choroby i szybkim następowaniu po sobie trudnych do odwrócenia lub nieodwracalnych kolejnych faz posocznicy jak: wstrząs wrażliwy na leczenie, oporny na leki i stosowane płyny i uszkodzenia wielonarządowe (SIRS), które charakteryzuje niedomoga oddechowa, bezmocz, ostra niewydolność wątroby, zaburzenia świadomości i DIC. Dlatego u noworodków, szczególnie w pierwszych 2 tygodniach życia przy podejrzeniu posocznicy, już na podstawie takich objawów wstępnych jak hiper- lub hipotermia, tachykardia, tachypnoe, leukocytoza lub leukopenia i zaburzenie wzajemnego stosunku leukocytów (postaci niedojrzałych do ogólnej liczby granulocytów) istnieją wskazania do wykonania punkcji lędźwiowej, zbadania płynu mózgowo-rdzeniowego i pobrania krwi na posiew, ewentualnie również innego biologicznego materiału dostępnego do badania.
W Klinice Patologii Noworodka w okresie ostatnich 11 lat (1988-1998) ropne bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych rozpoznano u 50 noworodków, co stanowiło 2,56 wszystkich tu leczonych pacjentów. Etiologię tych RBZO u noworodków w poszczególnych latach przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Etiologia ropnych, bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków.
Drobnoustrój | Rok | Suma | % |
1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 |
C. albicans | 1 | 1 | | 2 | 1 | | | | | | | 5 | 16,1 |
L. monocytogenes | | | | | | 1 | | 2 | 1 | | | 4 | 12,9 |
S. agalactiae | | | | | | | 1 | | 1 | 1 | | 3 | 9,7 |
P. aeruginosa | | | | | 1 | | 2 | | | | | 3 | 9,7 |
S. marcescens | | | 1 | | 1 | 1 | | | | | | 3 | 9,7 |
K. pneumoniae | | | | | | | 2 | | | | 1 | 3 | 9,7 |
P. mirabilis | | | | 1 | 1 | | | | | | | 2 | 6,4 |
E. cloacae | | 1 | | | | 1 | | | | | | 2 | 6,4 |
N. meningitidis | 1 | | | | | | | | | | 1 | 2 | 6,4 |
E. coli | | | | | | | 1 | | | | | 1 | 3,2 |
S. aureus | | | | | | 1 | | | | | | 1 | 3,2 |
C. freundi | | | | | 1 | | | | | | | 1 | 3,2 |
Streptococcus sp. | | | | | | | | 1 | | | | 1 | 3,2 |
Razem | 2 | 2 | 1 | 3 | 5 | 4 | 6 | 3 | 2 | 1 | 2 | 31 | 100,0 |
Dodatni wynik posiewu płynu mózgowo-rdzeniowego w przebiegu tych RBZO uzyskano u 31 (62%) noworodków, przy czym u 17 z nich (54,8%) równolegle wyhodowano tę samą bakterię z krwi, potwierdzając w ten sposób posocznicę. U 19 noworodków (38%) posiew płynu mózgowo-rdzeniowego był jałowy, a rozpoznanie choroby ustalono na podstawie wyniku morfologicznego i chemicznego badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Wśród 31 RBZO potwierdzonych mikrobiologicznie, bakterie G (-) występowały u 17 (54,8%), G (+) u 9 (29%) i Candida alb. u 5 (16,2%) noworodków (tab. 2). W grupie bakterii G (+) aż u 4 (12,9%) były to Listeria monocytogenes.
Tabela 2. Ropne bakteryjne zapalenia opon u noworodków – stosunek zakażeń G(-) do G(+).
Bakterie G(-) | Bakterie G(+) | Candida albicans | |
1. | P. aeruginosa | 3 | L. monocytogenes | 4 | C. albicans | 5 |
2. | S. marcescens | 3 | S. agalactiae | 3 | | |
3. | K. pneumoniae | 3 | S. spur. | 1 | | |
4. | P. mirabilis | 2 | S. aureus | 1 | | |
5. | E. cloacae | 2 | | | | |
6. | N. meningitidis | 2 | | | | |
7. | E. coli | 1 | | | | |
8. | C. freundi | 1 | | | | |
| Razem | 17 | | 9 | | 5 |
| % | 54,8 | | 29 | | 16,2 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Dzierżanowska D., Łopaciuk U.: Posocznica i bakteriologiczne badanie krwi. Med. Prakt. (supl. 5), 1998, 3-9. 2. Feigin R. et al.: Diagnosis and management of meningitis. Pediatr. Infect. Dis. J. 1992, 11, 9:785-814. 3. Greenberg D. et al.: A prospective study of neonatal sepsis and meningitis in Southern Israel. Pediatr. Infect. Dis. J. 1997, 16:768-73. 4. Grzybowska W., Tyski S.: Etiologia bakteryjnych zakażeń OUN w Polsce. Mater. Nauk. XXIII Zjazdu Pol. Tow. Mikrob. Łódź 1996. 5. Hoppe J.: Racjonalna antybiotykoterapia u dzieci leczonych w szpitalu. Med. Prakt. 1997, 9:115-137. 6. Konior R.: Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci – zmieniająca się etiologia i postępy w leczeniu. Med. Prakt. 1997, 5:111-116. 7. Marodi L.: Local and systemic host defense mechanismus against Candida: immunopathology of candidal infections. Pediatr. Infect. Dis. J. 1997, 16, 8:795-801. 8. Pietrzyk J.: Posocznica i wstrząs septyczny u dzieci. Med. Prakt. (supl. 5), 1998, 10-16. 9. Sundaresan R., Sheagren J.: Współczesne pojmowanie i leczenie posocznicy. Wektory Med. 1998, 1:35-45. 10. Wainer S. et al.: Prospective study of fluconazole therapy in systemic neonatal fungal infection. Pediatr Infect. Dis. J. 1997, 16, 8:763-67. 11. Wubbel L., McCravken G.: Postępowanie w bakteryjnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Pediatrics in Review (wyd. polskie), 1998, 2, 4:12.