Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 7/2009, s. 498-501
*Edward Stanowski1, Mariusz Wyleżoł2
Rozwój chirurgicznego leczenia otyłości na świecie i w Polsce
Development of surgical treatment of obesity in the world and in Poland
1Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Torakochirurgii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie
Kierownik Kliniki: doc. dr hab. med. Krzysztof Paśnik
2Klinika Chirurgii Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej
Kierownik Kliniki: dr hab. med. Mariusz Wyleżoł
Streszczenie
Historia chirurgicznego leczenia otyłości liczy sobie ponad 50 lat. Wprowadzone wówczas wyłączenie jelitowe miało początkowo charakter eksperymentalny, po czym stało się postępowaniem rutynowym. W latach sześćdziesiątych wykonano pierwsze operacje o charakterze restrykcyjnym poprzez dokonanie podziału żołądka. Operacje ograniczające trawienie i wchłanianie przybrały charakter mniej inwazyjny dzięki wprowadzeniu wyłączenia żołądkowego. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych rozwijano pionową plastykę żołądka oraz wykorzystano pętlę Roux w wyłączeniu żołądkowym. Dzięki temu powyższe operacje stały się bardziej akceptowalne względem wykonywanych poprzednio. W latach osiemdziesiątych wprowadzono opasanie żołądka uznawane za operację o najmniejszym stopniu inwazyjności. Rewolucja w chirurgii bariatrycznej rozpoczęła się wraz z zastosowaniem techniki laparoskopowej w połowie lat dziewięćdziesiątych. Aktualnie operacje bariatryczne są najczęściej wykonywanymi zabiegami w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. W innych krajach tysiące chorych jest leczonych tą metodą, ponieważ jest to obecnie jedyny skuteczny i trwały sposób postępowania u chorych z otyłością olbrzymią. W Polsce pierwsze operacje bariatryczne zostały wykonane w latach siedemdziesiątych, a technika laparoskopowa została wprowadzona pod koniec lat dziewięćdziesiątych. Aktualnie rocznie operowanych jest około 800 chorych chorujących na otyłość. Jest to liczba dwu, trzykrotnie większa aniżeli przed kilku laty. Niemniej jest ona nadal niewystarczająca względem setek tysięcy chorych z otyłością olbrzymią w naszym kraju.
Summary
The history of surgical treatment of obesity is longer than 50 years. In the beginning intestinal bypass was introduced primarily as investigational and finally as a routine procedure. During the nineteen sixties the first restrictive operations were performed by partitioning of the stomach and malabsorptive procedures became less traumatic due to the introduction of loop gastric bypass. During the seventies and eighties vertical gastroplasty and gastric bypass with Roux limb were developed and became more accepted than previous operations. During the eighties gastric banding, recognized as a less invasive procedure, was also discovered. The revolution in bariatric surgery started simultaneously with the introduction of laparoscopy in the mid-nineties. Nowadays bariatric operations are the most often performed surgical procedures in the United States. In other countries thousands of patients are treated this way because currently it is the only effective method of treatment of morbid obesity. In Poland the first bariatric procedures were performed in the seventies. Laparoscopy was introduced in the late nineties. Nowadays about eight hundred morbidly obese patients are treated surgically during a year. That is two to three times more than at the beginning of this decade. But it is still insufficient in view of the hundreds of thousands of morbidly obese patients in Poland.



Współczesna medycyna nadal nie zna przyczyny rozwoju otyłości. Wprawdzie wiemy, że choroba rozwija się u osób, u których obserwujemy dodatni bilans energetyczny, jednak nadal nie potrafimy wytłumaczyć skąd wynika nadmierne spożycie pokarmu przez chorego. Mając świadomość naszej bezradności w leczeniu przyczynowym choroby i braku trwałych wyników leczenia zachowawczego z jednej strony, a z drugiej zdając sobie sprawę ze szkodliwego wpływu otyłości na zdrowie, już przed blisko 60 laty sięgnięto do metod chirurgicznych w celu redukcji masy ciała.
W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych rozwijano możliwość wykorzystania wyłączeń jelitowych, stosując różne warianty zespoleń jelita czczego z krętym, bądź też bezpośrednio z jelitem grubym (1, 2, 3, 4, 5). Zaowocowało to wypracowaniem standardu wyłączenia jelitowego przez Payne´a oraz DeWinda (6). Technika zaproponowana przez nich polegała na zespoleniu proksymalnego 35-cm odcinka jelita czczego z jelitem krętym w odległości 10 cm od zastawki krętniczo-kątniczej. Prowadziła ona do znaczącej redukcji masy ciała, i nie wymagała ponownej operacji przywracającej naturalny pasaż pokarmowy po uzyskanej redukcji masy. Stała się ona na wiele lat najpopularniejszym typem operacji, stosowanym w leczeniu otyłości. Wraz ze wzrostem popularności tej metody ujawniły się również jej wady, co skłoniło kolejnych autorów do poszukiwania korzystniejszych i bardziej bezpiecznych technik opartych na wyłączeniu jelitowym (7, 8, 9). Wymienione techniki są obecnie stosowane sporadycznie.
W latach 60. wdrożono techniki operacyjne, które poza wytworzeniem zespołu ograniczonego trawienia i wchłaniania dodatkowo lub wyłącznie ograniczały możliwość spożywania nadmiaru pokarmów poprzez podział, bądź częściowe wycięcie żołądka. Pierwszą plastykę żołądka polegającą na poziomym podziale żołądka od strony krzywizny mniejszej i zachowaniu pasażu pokarmowego od strony krzywizny większej wykonano w 1971 roku (10). Operacja okazała się nieskuteczna w obserwacji odległej ze względu na poszerzanie się kanału łączącego górną i dolną część żołądka. Próbowano temu zapobiec, jak się okazało nieskutecznie, poprzez wzmacnianie omawianego kanału szwem ciągłym (11). Kolejne próby polegały na przeszyciu żołądka z pozostawieniem niewielkiego otworu w części centralnej (12). Techniki te także nie przyniosły trwałej redukcji masy ciała. Powyższe nieskuteczne próby skłoniły badaczy na przełomie lat 70. i 80. do dokonania pionowego podziału górnej części żołądka i zabezpieczenia kanału łączącego zlokalizowanego wzdłuż krzywizny mniejszej żołądka poprzez otoczenie go siatką prolenową (VBG), bądź silikonowym drenikiem (SRVG) (13, 14). W celu ograniczenia możliwości spożywania pokarmów podjęto na początku lat 80. próby uformowania żołądka w kształcie klepsydry poprzez otoczenie go opaską (15, 16, 17). W połowie lat 80. wprowadzono opaski z możliwością regulowania stopnia restrykcji (18, 19). Pierwsze operacje wyłączenia żołądkowego zostały przeprowadzone w latach sześćdziesiątych. Górna część żołądka odcięta od części dalszej miała wówczas objętość od 100 do 150 ml, zespolenie żołądkowo-jelitowe średnicę 12 mm i było łączone z początkowym odcinkiem jelita czczego bez wytworzenia pętli Roux (20). W kolejnych latach wprowadzono modyfikacje wykorzystywane do dnia dzisiejszego, a mianowicie: zmniejszenie objętości górnej części żołądka poniżej 50 ml (21), wykorzystanie pętli Roux (22), pionowy podział żołądka (23). W celu dalszego ograniczenia wchłaniania spożytego pokarmu zostało na przełomie lat 70. i 80. wprowadzone wyłączenie żółciowo-trzustkowe (24). Operacja ta została zmodyfikowana pod koniec lat 80. poprzez zastąpienie wycięcia dalszej części żołądka wycięciem osiowym od strony krzywizny większej, tzw. resekcja rękawowa (sleeve gastrectomy), co umożliwiło zachowanie odźwiernika i jego funkcji. Została wydłużona także wspólna pętla trawienna do 100 cm (25, 26).
W latach dziewięćdziesiątych dokonał się absolutny przełom w chirurgii bariatrycznej poprzez wprowadzenie techniki laparoskopowej. Początkowo wykorzystywano ją do przeprowadzenia operacji na żołądku (27, 28, 29, 30, 31). Technika laparoskopowa została także z czasem wykorzystana do przeprowadzenia operacji wyłączających (32). Mała inwazyjność naruszenia powłok ciała w technice laparoskopowej umożliwiła także wdrożenie dwuetapowego postępowania u chorych szczególnie zagrożonych możliwością wystąpienia powikłań w okresie okołooperacyjnym (33). W pierwszym etapie wykonywano rękawowe wycięcie żołądka zakładając, że z czasem, po kilku miesiącach konieczna będzie ponowna operacja o charakterze wyłączającym, na przykład wyłączenie żołądkowe lub przełączenie dwunastnicze. Obserwacja poddanych rękawowemu wycięciu żołądka wykazała jednak korzystny wpływ tej operacji na stopień redukcji masy ciała utrzymujący się u wielu chorych w obserwacji kilkuletniej (34).
Między innymi ta obserwacja zainicjowała badania, które wykazały, że rękawowe wycięcie żołądka jest nie tylko operacją wpływającą na mechaniczne ograniczenie możliwości przyjmowania pokarmów, ale przede wszystkim wpływa na stężenie hormonów regulujących spożycie pokarmów (greliny i polipeptydu PYY). Oczywiście każdego dnia ukazują się publikacje o postępie, jaki dokonuje się w chirurgii bariatrycznej. Główne kierunki badawcze koncentrują się na zmniejszeniu inwazyjności stosowanych metod poprzez wykonanie operacji przez naturalne otwory ciała lub z jak najmniejszej liczby nacięć powłok brzucha. Kolejny nurt badawczy prowadzi do odkryć wskazujących, na neurohormonalne mechanizmy regulujące spożycie pokarmów, co w konsekwencji może doprowadzić do odkrycia „tabletki na otyłość” a chirurgia otyłości odejdzie wówczas w zapomnienie.
W Polsce pierwsze doniesienia o leczeniu otyłości metodami chirurgicznymi ukazały się w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku (35, 36, 37). Stosowano wówczas wyłączenie jelitowe. Pionową opaskową plastykę żołądka wprowadzono w naszym kraju w 1993 roku (Prof. M. Pardela) (38), który do tego czasu – począwszy od roku 1977 – przeprowadzał operacje o charakterze wyłączenia jelitowego, także w odmianie własnej (wyłączenie jelitowe czczo-krętnicze: 45-15 cm w połączeniu z jednoczasową wagotomią pniową) oraz zabiegi opasania żołądka opaską nieregulowaną poprzez laparotomię. Natomiast zespół pod kierownictwem Prof. E. Stanowskiego rozpoczął w 1993 roku operacje SRVG – dysponując od roku 1978 doświadczeniem w leczeniu operacyjnym otyłości przy zastosowaniu wyłączenia jelitowego.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Henriksson V: Kan tunnfarmsresektion forsvaras som terapi mot fettsot? Nordisk Medicin 1952; 47: 744.
2. Kremer AJ, Linner LH, Nelson CH: An experimental evaluation of the nutritional importance of proximal and distal small intestine. Ann Surg 1954; 140: 439-44.
3. Payne JH, DeWind LT, Commons RR: Metabolic observations in patients with jejunocolic shunts. Am J Surg 1963; 106: 272-89.
4. Sherman CD et al.: Clinical and metabolic studies following bowel bypassing for obesity. Ann NY Acad Sci 1965; 131: 614-22.
5. Lewis LA, Turnbull RB, Page LH: „Short-circuiting” of the small intestine. Effect on concentration of serum cholesterol and lipoproteins. JAMA 1962; 182: 77-9.
6. Payne JH, DeWind LT: Surgical treatment of obesity. Am J Surg 1969; 118: 141-7.
7. Scott HW et al.: Experience with a new technique of intestinal bypass in the treatment of morbid obesity. Ann Surg 1971; 174: 560-72.
8. Salmon PA: The results of small intestine bypass operations for the treatment of obesity. Surg Gynecol Obstet 1971; 132: 965-79.
9. Buchwald H, Varco RL: A bypass operation for obese hyperlipidemic patients. Surgery 1971; 70: 62-70.
10. Printen KJ, Mason EE: Gastric surgery for relief morbid obesity. Arch Surg 1973; 106: 428-31.
11. Gomez CA: Gastroplasty in morbid obesity. Surg Clin North Am 1979; 59: 1113-20.
12. Pace WG et al.: Gastric partitioning for morbid obesity. Ann Surg 1979; 190: 392-400.
13. Mason EE: Vertical banded gastroplasty for obesity. Arch Surg 1982; 117: 701-6.
14. Laws H: Standardized gastroplasty orifice. Am J Surg 1981; 141: 393-4.
15. Wilkinson LH, Peloso OA: Gastric (reservoir) reduction for morbid obesity. Arch Surg 1981; 116: 602-5.
16. Kolle K: Gastric banding. OMGI VII Kongres, Sztokholm 1982; 37: 145.
17. Molina M, Oria HE: Gastric segmentation: a new, safe, effective, simple, readily revised and fully reversible surgical procedure for the correction of morbid obesity. 6th Bariatric Surgery Colloquium, Iowa City. 1983; 15.
18. Kuzmak LI: Silicone gastric banding: a simple and effective operation for morbid obesity. Contemp Surg 1986; 28: 13-8.
19. Hallberg D, Forsell P: Ballongband vid behandling av massiv overvikt. Svensk kirurgi 1985; 43: 106.
20. Mason EE, Ito C: Gastric bypass in obesity. Surg Clin North Am 1967; 47: 1345-52.
21. Mason EE, Printen KJ: Optimizing results of gastric bypass. Ann Surg 1975; 182: 405-13.
22. Griffen WO, Young VL, Stevenson CC: A prospective comparison of gastric and jejuno-ileal bypass procedures for morbid obesity. Ann Surg 1977; 186: 500-9.
23. Torres JC, Oca CF, Garrison RN: Gastric bypass: Roux-en-Y gastrojejunostomy from the lesser curvature. South Med J 1983; 76: 1217-21.
24. Scopinaro N, Gianetta E, Civalleri D: Biliopancreatic bypass for obesity: Initial experience in man. Br J Surg 1979; 66: 618-20.
25. Marceau P et al.: Biliopancreatic diversion with a new type of gastrectomy. Obes Surg 1993; 3: 29-35.
26. Hess DS, Hess DW: Biliopancreatic diversion with a duodenal switch. Obes Surg 1998; 8: 267-82.
27. Fried M, Peskova M, Kasalicky M: Assessment of the outcome of laparoscopic nonadjustable gastric banding and stoma adjustable gastric banding: surgeon´s and patient´s view. Obes Surg 1998; 1: 45-8.
28. Broadbent R, Tracy M, Harrington P: Laparoscopic gastric banding: a preliminary report. Obes Surg 1993; 3: 63-7.
29. Catona A et al.: Laparoscopic gastric banding: preliminary series. Obes Surg 1993; 3: 207-9.
30. Belachew M, Legrand MJ, Vincent V: History of Lap-Band(r): from dream to reality. Obes Surg 2001; 11: 297-302.
31. Hess DW, Hess DS: Laparoscopic vertical banded gastroplasty with complete transection of the staple line. Obes Surg 1994; 4: 44-6.
32. Wittgrove AC, Clark GW, Tremblay LJ: Laparoscopic gastric bypass, Roux-en-Y: preliminary report of five cases. Obes Surg 1994; 4: 353-7.
33. Gagner M, Matteotti R: Laparoscopic biliopancreatic diversion with duodenal switch. Surg Clin North Am 2005; 85: 141-9.
34. Fuks D et al.: Results of laparoscopic sleeve gastrectomy: a prospective study in 135 patients with morbid obesity. Surgery 2009; 145: 106-13.
35. Góral R, Tuszewski M: Chirurgiczne leczenie otyłości. Pol Przeg Chir 1975; 47: 621.
36. Krygier T: Chirurgiczne leczenie otyłości. Pol Tyg Lek 1973; 11: 417-9.
37. Jankau O: Wyłączenie jelita cienkiego w leczeniu krańcowej otyłości regulacyjnej. Wiad Lek 1972; 20: 1861.
38. Pardela M et al.: Vertical banded gastroplasty in Poland – experience with 280 consecutive patients in one department. Obes. Surg 1999; Vol. 9 No. 4: 13th International Symposium on Obesity Surgery, 4th World Congress of the International Federation for the Surgery of Obesity (IFSO), Salzburg [Austria] 22-25.09.1999; abstr. p.331[25].
39. Wyleżoł M et al.: Swedish adjustable gastric band (SAGB) implanted laparoscopically in the treatment of morbid obesity – the first experience in Poland. Med Sci Monit 2000; 6: 441-445.
40. Strzelczyk J i wsp.: Wyniki operacyjnego leczenia otyłości metodą gastric by-pass w ocenie chorych. Pol Merk Lek 2003; 15: 525-9.
41. Pardela M, Wyleżoł M, Gluck M: Laparoskopowe wyłączenie żołądkowe w leczeniu skrajnej otyłości. 60 Jubileuszowy Zjazd Towarzystwa Chirurgów Polskich Warszawa 2001 r. Streszczenie; 921.
42. Wyleżoł M et al.: Biliopancreatic diversion in Poland. J Physiol Pharmacol 2005; 56: Supp 6, 117-26.
43. www.ifso2009.com/site/-09IFSO-
44. http://www.eac-bs.com/eacbs/en/home.html
45. Żwirska-Korczala K: Conference „Surgical treatment of obesity”. From basic research to surgical tratment J Physiol Pharmacol 2005; 56 Supp 6: Preface.
46. Żwirska-Korczala K: Konferencja na temat leczenia otyłości. Biul. Inform ŚAM 2004; 14: 13-14.
47. Zahorska-Markiewicz B: V Zjazd Polskiego Naukowego Towarzystwa Otyłości i Przemiany Materii, Wisła 15-17 października 2004 r. Medycyna Estetyczna i Przeciwstarzeniowa 2004/2005; 4(9): 191.
48. Strzelczyk J: Ocena wczesnych wyników chirurgicznego leczenia otyłości metodą ominięcia żołądka według Masona oraz propozycja własnego sposobu zamknięcia rany z zastosowaniem siatki polipropylenowej. Praca na stopień doktora habilitowanego nauk medycznych. Łódź 2003.
49. Paśnik K: Wpływ chirurgicznych metod restrykcyjnych przewodu pokarmowego na jakość życia i choroby współistniejące u chorych z otyłością. Praca na stopień doktora habilitowanego nauk medycznych. Warszawa 2004.
50. Wyleżoł M: Wyniki leczenia otyłości metodą pionowej opaskowej plastyki żołądka w świetle zabiegów rewizyjnych. Praca na stopień doktora habilitowanego nauk medycznych. Katowice 2006.
51. Buchwald H, Williams SE: Bariatric surgery worldwide 2003. Obes Surg 2004; 14: 1157-64.
otrzymano: 2009-06-01
zaakceptowano do druku: 2009-06-03

Adres do korespondencji:
*Edward Stanowski
Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Torakochirurgii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie
ul. Szaserów 128, 00-909 Warszawa
tel.: (0-22) 681 63 00
e-mail: chirstan@wim.mil.pl

Postępy Nauk Medycznych 7/2009
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych