Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 3/2012, s. 151-155
*Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia
Działanie przeciwdrobnoustrojowe roślinnych pochodnych fenolu
The antimicrobial activity of plant derivates of phenol
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Grzegorz Spychalski
Summary
The aim of work was the estimation of antimicrobial activity of phenolic substances occurring in medicinal plants such: simples phenols, alcohol phenols, phenolic glycosides, phenolic aldehydes, phenolic acids and depsides. 25 phenolic compounds were investigated. The studies showed, that to phenolic substances with a high antimicrobial activity belong: hydroquinone, cinnamic alcohol, cinnamic aldehyde and curcumine. The mentioned substances have inhibited the growth of Gram-positive cocci, yeasts, aerobe Bacillus and anaerobe Clostridium in concentration 10-100 μg/ml. The conducted studies show, that among plant derivates of phenol exist substances with a high antimicrobial activity, and it could be used to production of remedies to therapy of dermatological diseases.



Wśród substancji pochodzenia roślinnego o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych dość liczną grupę stanowią fenole. Kohlmünzer (1) w grupie tych związków wyróżnia: proste fenole, alkoholofenole, glikozydy fenolowe, aldehydofenole, fenolokwasy i depsydy.
Celem pracy była ocena działania przeciwdrobnoustrojowego substancji fenolowych występujących powszechnie w roślinach leczniczych z punktu widzenia poznawczego oraz ewentualnego zastosowania w praktyce medycznej. W pracy wykorzystano wyniki badań własnych opublikowanych w latach 1974-2010.
Materiał i metody
Badane substancje
W badaniach użyto 25 związków fenolowych z następujących grup:
– fenole proste: tymol, karwakrol, anetol, eugenol, izoeugenol, safrol (Aldrich), hydrochinon (Merck), izobutyrynian 10-izobutyryloksy-8,9-epoksytymol (izolacja we własnym zakresie);
– alkoholofenole: alkohol cynamonowy, α-azaron (Aldrich);
– glikozydy fenolowe: arbutyna (PhytoLab);
– aldehydofenole: aldehyd cynamonowy, aldehyd salicylowy (Aldrich);
– fenolokwasy: kwas p-kumarowy, kwas kawowy, kwas ferulowy, kwas salicylowy, kwas galusowy, kwas syryngowy, kwas gentyzynowy, kwas p-hydroksybenzoesowy (Aldrich), kurkumina (PhytoLab);
– depsydy: kwas chlorogenowy, kwas rozmarynowy, kwas elagowy (Aldrich).
Drobnoustroje
W badaniach używano szczepy wzorcowe z następujących kolekcji mikrobiologicznych: ATCC (American Type Culture Collection), CNCTC (Czechoslovak National Collection of Type Cultures), CCM (Czechoslovak Collection of Microorganisms) oraz PZH (Państwowy Zakład Higieny). Ponadto w badaniach wykorzystywano szczepy drobnoustrojów wyizolowane z materiału szpitalnego (S) oraz z produktów żywnościowych (P).
Określanie aktywności przeciwdrobnoustrojowej
Badane substancje rozpuszczano w DMSO (Serva) w stężeniu 100 mg/ml i przygotowywano z nich rozcieńczenia w podłożach płynnych: Antibiotic Broth (Merck) w przypadku bakterii oraz Sabouraud Broth (Merck) w przypadku grzybów. Przygotowywano zakres stężeń w granicach 1-1000 μg/ml. Do poszczególnych rozcieńczeń badanych składników o objętości 1 ml dodawano po 0,1 ml 24-48 godz. hodowli bakterii oraz po 0,1 ml 3-5-dniowych hodowli grzybów, rozcieńczonych w odpowiednich podłożach. Inokulum badanych drobnoustrojów mieściło się w granicach 105-106 komórek bakterii i grzybów drożdżoidalnych oraz 104-105 strzępek i zarodników grzybów pleśniowych i dermatofitów w 1 ml. Próbki z dodatkiem bakterii inkubowano przez 24 godz. w temp. 37°C lub 48 godz. w temp 25°C. Następnie określano najmniejsze stężenie hamujące (ang. MIC – Minimal Inhibitory Concentration) badanych substancji fenolowych. Jako substancji referencyjnych użyto tetracykliny (bakterie Gram-dodatnie), ampicyliny (bakterie Gram-ujemne) i amfoterycyny B (grzyby drożdżoidalne).
Wyniki i wnioski
W tabeli 1 przedstawiono działanie na drobnoustroje prostych fenoli. Stwierdzono, że tymol, karwakrol, anetol i izoeugenol hamowały wzrost badanych bakterii i grzybów w granicach 75-250 μg/ml, przy czym tymol i karwakrol działały na drobnoustroje nieco silniej w porównaniu do izoeugenolu i anetolu. W tabeli 2 przedstawiono działanie na drobnoustroje eugenolu, safrolu i hydrochinonu. Eugenol i safrol wykazywały nieco słabsze działanie od tymolu, karwakrolu, anetolu i izoeugenolu (MIC w granicach 100-500 μg/ml). Natomiast wysoką aktywność przeciwdrobnoustrojową wykazywał hydrochinon. Hamował on wzrost badanych bakterii i grzybów w stężeniach 10-30 μg/ml. W tym kontekście działanie hydrochinonu na drobnoustroje w dużym stopniu zbliżało się do działania antybiotyków, szczególnie ampicyliny na szczep wzorcowy Escherichia coli PZH 026B6 (MIC = 5 μg/ml) (tab. 3). Na tym tle działanie na drobnoustroje izobutyrynianu 10-izobutyryloksy--8,9-epoksytymolu, substancji wyizolowanej z Inula helenium (2), jest o wiele słabsze (tab. 4). Związek ten hamował wzrost badanych bakterii i grzybów w zakresie stężeń 50-1000 μg/ml.
Tabela 1. Działanie prostych fenoli na bakterie i grzyby drożdżoidalne (wg 2-5).
DrobnoustrojeMIC (μg/ml)
tymolkarwakrolanetolizoeugenol
Bakterie
Staphylococcus aureus ATCC 6538P
Escherichia coli PZH 026B6
100
200
200
200
75
250
150
200
Grzyby drożdżoidalne
Candida albicans PZH 1409 PCM
Candida albicans CNCTC 49/64
Candida krusei CNCTC 40/53
Saccharomyces cerevisiae CNCTC 53/67
Saccharomyces cerevisiae Ja-64 (P)
Torulopsis utilis CNCTC 32/45
Cryptococcus neoformans 1972 (S)
Rhodotorula rubra R 36 (P)
Saccharomyces carlsbergensis (P)
Candida lipolytica CNCTC 4/44
Candida albicans (S)
Candida krusei (S)
Geotrichum candidum (S)
200
100
100
100
100
100
100
100
100
200
100
100
100
100
100
75
75
100
100
100
100
100
200
150
100
100
100
100
100
100
100
100
200
100
100
100
100
100
100
100
Średnia aktywność118117130123
Tabela 2. Działanie prostych fenoli na bakterie i grzyby drożdżoidalne (wg 5 i 6).
DrobnoustrojeMIC (μg/ml)
eugenolsafrolhydrochinon
Bakterie
Staphylococcus aureus ATCC 6538P
30030030
Grzyby drożdżoidalne
Saccharomyces cerevisiae Ja-64 (P)
Candida albicans PZH 1409 PCM
100
500
100
300
10
20
Tabela 3. Działanie antybiotyków na wzorcowe szczepy bakterii (wg 5).
Szczepy wzorcoweMIC (μg/ml)
tetracyklinaampicylinaamfoteryna B
Staphylococcus aureus ATCC 6538P
Escherichia coli PZH 026B6
Candida albicans PZH 1409 PCM
0,15,01,0
Tabela 4. Działanie izobutyrynianu 10-izobutyryloksy-8,9-epoksytymolu na bakterie i grzyby drożdżoidalne (wg 7).
DrobnoustrojeMIC (μg/ml)
Bakterie
Staphylococcus aureus ATCC 6538P
Staphylococcus aureus (S)
Enterococcus faecalis (S)
Escherichia coli (S)
Pseudomonas aeruginosa (S)

50
250
250
1000
1000
Grzyby drożdżoidalne
Candida albicans (S)

250
Działanie przeciwdrobnoustrojowe α-azaronu, jednego z ważniejszych alkoholofenoli roślinnych, przedstawione zostało w tabeli 5. Związek ten wykazuje średnią aktywność przeciwdrobnoustrojową wobec bakterii i grzybów drożdżoidalnych (MIC w granicach 250-1000 μg/ml). Natomiast silne działanie w odniesieniu do szczepu grzyba drożdżoidalnego Saccharomyces cerevisiae Ja-54 (P) wykazywał alkohol cynamonowy (MIC = 10 μg/ml).
Tabela 5. Działanie α-azaronu na bakterie i grzyby drożdżoidalne (wg 3).
DrobnoustrojeMIC (μg/ml)
Bakterie
Staphylococcus aureus ATCC 6538P
Staphylococcus aureus 1 (S)
Staphylococcus epidermidis CNCTC 12/63
Branhamella catarrhalis OWG 12 (S)
Enterococcus faecalis ATCC 8040
Haemophilus influenzae OWG/21 (S)
Escherichia coli PZH 026B6
Klebsiella pneumoniae 231 (S)
Proteus vulgaris 534 (S)
Pseudomonas aeruginosa OWG/89/3
250
500
750
500
500
250
1000
1000
750
750
Grzyby drożdżoidalne
Candida albicans PZH 1409 PCM
Candida albicans 3 (S)
Candida krusei S220 (S)
Candida guilliermondii 11 (S)
Candida parapsilosis CNCTC 8/44
Geotrichum candidum OWG/25
250
500
500
500
500
500

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Kohlmünzer S. Farmakognozja. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2000; 219-238. 2. Kędzia B, Hołderna-Kędzia E. Działanie antybiotyczne substancji roślinnych na drobnoustroje. Badania wykonane w latach 1976-2010. Dane nieopublikowane. 3. Kędzia B, Hołderna-Kędzia E, Grabowska H. Poszukiwanie antybiotycznych substancji roślinnych. Dokumentacja tematu statutowego nr 24/91/Y. Inst Rośl Przetw Ziel, Poznań 1994. 4. Kędzia B, Krzyżaniak M, Hołderna-Kędzia E, Segiet-Kujawa E. Skład i właściwości przeciwdrobnoustrojowe Ol. Melissae i jego składników. Herba Pol 1994; 40:5-11. 5. Hołderna-Kędzia E. Działanie substancji olejkowych na bakterie i grzyby. Post Fitoter 2010; 1:3-8. 6. Kędzia B, Wrociński T. Ocena działania przeciwbakteryjnego niektórych leków roślinnych stosowanych w leczeniu zakażeń dróg moczowych. Herba Pol 1975; 20:201-212. 7. Stojakowska A, Kędzia B, Kisiel W. Antimicrobial activity of 10-isobutyryloxy-8,9--epoxythymol isobutyrate. Fitoterapia 2005; 76:687-90. 8. Lutomski J, Kędzia B, Dębska W. Wirkung des Äthanolextraktes und Aktiven Substanzen aus Curcuma longa auf Bakterien und Pilze. Planta Med 1974; 26:9-19.
otrzymano: 2012-05-20
zaakceptowano do druku: 2012-06-27

Adres do korespondencji:
*prof. dr hab. Bogdan Kędzia
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
ul. Libelta 27, 61-707 Poznań
tel.: +48 (61) 665-95-50, fax: +48 (61) 665-95-51
e-mail: bogdan.kedzia@iwnirz.pl

Postępy Fitoterapii 3/2012
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii