Zęby pozbawione żywej miazgi i możliwości ich odbudowy stanowią źródło licznych badań i są tematem wielu artykułów. Klinicyści na podstawie swojej praktyki niejednokrotnie przekonali się, iż ząb po leczeniu endodontycznym różni się wytrzymałością od zęba nieleczonego i jest bardziej narażony na złamanie, stąd też poszukuje się optymalnego rozwiązania ochraniającego pozostające tkanki przed ewentualnymi powikłaniami. Przyczyny pogorszenia właściwości mechanicznych zębów leczonych kanałowo są związane m.in. z osłabieniem pozostałych struktur w następstwie utraty twardych tkanek zęba (1). Utrata dwóch listewek brzeżnych podczas preparacji ubytku prowadzi do zmniejszenia wytrzymałości zęba o 63%, przy czym wykonanie samego dostępu endodontycznego w zdrowym, wcześniej nieleczonym zębie osłabia go w zaledwie 5% (2). Ogromne znaczenie ma również zachowanie twardych tkanek co najmniej 1 mm powyżej szyjki zęba, stanowiące tzw. ferrule effect – efekt obręczy, zwiększając tym samym odporność zęba na złamanie (3). Dodatkowo do osłabienia zęba przyczyniają się zmiany fizyczne zachodzące w zębinie w związku z jej dehydratacją (zębina odwodniona staje się krucha) – dochodzi do utraty 14% pierwotnej wytrzymałości oraz priorecepcji prowadzącej do braku kontroli nad generowanymi siłami (1, 2). Prawidłowa odbudowa leczonego kanałowo zęba stanowi więc element warunkujący późniejszy sukces terapeutyczny. Podejmując decyzję o rodzaju odbudowy, należy wziąć pod uwagę szereg czynników: ilość pozostałych struktur zęba, położenie zęba w łuku, generowane siły okluzyjne czy aspekt estetyczny (4, 5). Do niedawna leczeniem z wyboru była odbudowa z zastosowaniem wkładu koronowo-korzeniowego i korony (6). Dopiero wprowadzenie technik adhezyjnych pozwoliło wykorzystać siłę wiązania (mikroretencja) bez konieczności zapewnienia retencji mechanicznej przyszłemu uzupełnieniu (makroretencja) (7, 8). Jest to w zgodzie ze współczesną koncepcją techniki minimalnie inwazyjnej, zakładającej jak najmniejszą ingerencję w strukturę zęba z jednoczesnym zachowaniem maksymalnej ilości pozostających tkanek (9). Neumann stworzył klasyfikację ubytków zębów leczonych endodontycznie i koncepcję terapeutyczną (10). Uwzględniając powyższy schemat, sytuacją kliniczną, w której rozważać należy wykonanie endokorony lub wkładu koronowo-korzeniowego, są ubytki z zachowaniem jednej ściany zęba lub z ich całkowitym brakiem. Endokorona jest monolitycznym, cementowanym adhezyjnie uzupełnieniem (11). Właśnie dzięki możliwości mikroretencji endokorona stała się alternatywą w leczeniu protetycznym zębów leczonych kanałowo. Umożliwia ona odbudowę zęba bez konieczności zastosowania wkładu koronowo-korzeniowego (12).

W pierwszej kolejności należy zredukować wysokość powierzchni okluzyjnej wynoszącą minimum 2 mm w celu uzyskania optymalnej ilości miejsca dla przyszłej endokorony. Ściany zęba cieńsze niż 2 mm powinny zostać zredukowane. Brzeg preparacji powinien znajdować się naddziąsłowo. W niektórych sytuacjach klinicznych możliwe jest umieszczenie brzegu preparacji dodziąsłowo z zachowaniem zasady, iż nachylenie pomiędzy preparacją nadziąsłową i dodziąsłową nie może wynosić więcej niż 60°. Komorę zęba należy opracować tak, by wyeliminować wszelkie podcienie, a głębokość komory powinna wynosić minimum 3 mm. Dodatkową retencję zapewnić można poprzez usunięcie ze światła kanału gutaperki na głębokości nie większej niż 2 mm. Tak przygotowany ząb należy wypolerować wiertłem o drobnym nasypie (11). Pomimo wytycznych dotyczących odpowiedniego przygotowania zęba, w dostępnym piśmiennictwie znaleźć można opisy przypadków, w których zęby niespełniające powyższych kryteriów zostały z powodzeniem odbudowane endokoroną. Biacchi i wsp. opisują w swoim artykule przypadek pierwszego zęba trzonowego dolnego ze znaczną utratą twardych tkanek zęba, odłamaną ścianką policzkową, szeroką, lecz niewystarczająco głęboką komorą oraz zachowaną ścianką językową. Pomimo iż brzeg preparacji nie obejmował na całym swoim obwodzie szkliwa, ząb odbudowano endokoroną wykonaną z ceramiki wzmocnionej leucytem. Po 3 latach stwierdzono szczelną odbudowę oraz zdrowe przyzębie (7). Podczas planowania leczenia należy mieć na uwadze wytyczne, jednakże jak pokazuje powyższy przykład, nie w każdym przypadku niespełnienie wszystkich kryteriów będzie decydowało o dyskwalifikacji zęba. Duże znaczenie w doborze postępowania ma doświadczenie klinicysty.

Najszersze zastosowanie znalazły endokorony w przypadku zębów trzonowych z martwą miazgą. Wielu autorów potwierdza, iż spośród wszystkich grup zębów, zęby trzonowe pozwalają uzyskać najlepsze warunki dla utrzymania takiego uzupełnienia (11-14). Anatomia tych zębów pozwala dodatkowo uzyskać mechaniczną retencję poprzez zakotwiczenie w komorze miazgi, wykorzystując jej wielkość oraz ujścia kanałów korzeniowych (13). Ponadto szerokość zębów trzonowych sprawia, iż siły przykładane do guzków zęba mają dłuższe ramię w porównaniu do węższych zębów przedtrzonowych. W rezultacie działające siły wyważające mają mniejszą wartość w przypadku zębów trzonowych (14).

Lin i wsp. oceniali w swojej pracy ryzyko niepowodzenia odbudowy zębów przedtrzonowych leczonych kanałowo z zastosowaniem endokorony oraz korony. Otrzymane wyniki wykazały podobne ryzyko niepowodzenia w obu przypadkach, stanowiąc tym samym podstawę do stwierdzenia, iż endokorona w prawidłowych warunkach zwarciowych może być zastosowana do odbudowy zębów przedtrzonowych (8). Jednakże zęby te posiadają mniejszą powierzchnię łączenia adhezyjnego oraz wyższą koronę wpływającą niekorzystnie na właściwości mechaniczne (12, 13). Dodatkowo wartość działającej siły wyważającej jest większa, o czym wspomniano wcześniej. Na zęby przedtrzonowe działać mogą również dodatkowe siły w przypadku prowadzenia grupowego, o czym również należy pamiętać podczas planowania leczenia (5). Większość autorów uznaje, iż zęby przedtrzonowe powinny zostać zaopatrzone wkładem, aby zmniejszyć ryzyko ewentualnych powikłań (5, 13). Brak jest jednak jednoznacznego stanowiska w tej kwestii. Endokorona stanowi również alternatywę, a nawet metodę z wyboru w odbudowie zębów z niskimi koronami (kiedy brakuje miejsca na klasyczną odbudowę wkładem koronowo-korzeniowym i koroną) oraz dla zębów z krótkimi korzeniami i zobliterowanymi kanałami, gdy nie ma możliwości wykonania wkładu (7).