Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 1/2019, s. 68-72 | DOI: 10.25121/PF.2019.20.1.68
*Marcin Samosiej
Fitoterapia w cukrzycy
Poradnia Ziołolecznicza, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Konwentu Bonifratrów w Łodzi
Kierownik Poradni: lek. med. Marcin Samosiej



Wprowadzenie
Od ponad 400 lat bracia Zakonu Szpitalnego Świętego Jana Bożego, zwani popularnie bonifratrami, prowadzą na ziemiach polskich działalność leczniczą i opiekuńczą. Wśród wielorakiej aktywności zakonu szczególne miejsce zajmuje tradycyjne ziołolecznictwo, oparte na dawnych recepturach sprawdzonych w wieloletniej praktyce. Poradnia Ziołolecznicza Konwentu Bonifratrów w Łodzi, będąca spadkobierczynią wileńskiej szkoły ziołolecznictwa, od 1945 roku przyjmuje pacjentów z całej Polski. Wśród diagnozowanych chorób coraz częściej mamy do czynienia z dolegliwościami cywilizacyjnymi, będącymi efektem złych nawyków żywieniowych oraz zmniejszonej aktywności fizycznej. Jedną z nich jest cukrzyca typu 2 i związane z nią różnorakie powikłania.
Wzrastająca w naszej populacji liczba pacjentów chorych na cukrzycę lub zagrożonych jej rozwojem sprawia, że do poradni trafia wielu z nich, szukając w fitoterapii uzupełnienia lub alternatywy dla typowego leczenia diabetologicznego. Mamy do dyspozycji wiele surowców roślinnych wspomagających kontrolę poziomu cukru we krwi, a także przeciwdziałających powstawaniu powikłań cukrzycowych. Znajdują się wśród nich surowce rodzime, znane i stosowane od wielu lat, takie jak: ziele i korzeń pokrzywy, ziele rutwicy, kłącze perzu oraz liść borówki czernicy. Ale są także surowce pochodzące z innych rejonów świata, m.in.: korzeń tarczycy bajkalskiej, kora cynamonowca, jak również stosowany od niedawna liść morwy białej. Przepisywane są z nich pacjentom różnego rodzaju preparaty galenowe, m.in. mieszanki ziołowe do zaparzenia oraz nalewki wytwarzane w Aptece Ziołoleczniczej według tradycyjnych receptur bonifraterskich. Na rynku obecne są także liczne preparaty pochodzenia roślinnego oraz suplementy diety wytwarzane przez różne firmy farmaceutyczne polskie i zagraniczne. Wiele z nich jest dostępnych w sprzedaży odręcznej i pacjenci mogą je otrzymać bez recepty. Jednak w większości przypadków niezbędna jest konsultacja lekarska.
Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie możliwości stosowania leków ziołowych opartych na tradycyjnych recepturach oraz pewnych schematów postępowania w terapii cukrzycy i stanów jej towarzyszących. Powstało ono na podstawie doświadczenia zebranego w trakcie pracy w Poradni Ziołoleczniczej Konwentu Bonifratrów w Łodzi.
Stosowanie surowców roślinnych w cukrzycy
W dużym uproszczeniu cukrzyca jest stanem organizmu, w którym dochodzi do nieprawidłowego podwyższenia poziomu glukozy we krwi, spowodowanego niedoborem albo upośledzeniem wydzielania insuliny przez trzustkę lub zaburzeniem jej działania w tkankach (tzw. insulinoopornością). Przedłużająca się hiperglikemia prowadzi do uszkodzenia w pierwszej kolejności ścian naczyń krwionośnych, co skutkuje różnorodnymi powikłaniami związanymi z szeroko rozumianym niedokrwieniem narządów – serca, ośrodkowego układu nerwowego, nerek, siatkówki oka czy kończyn dolnych.
W cukrzycy typu 1, pojawiającej się zwłaszcza u dzieci i osób młodych, oraz w cukrzycy typu LADA – późno rozwijającej się cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym u osób starszych, podstawą postępowania jest specjalistyczna opieka diabetologiczna, czyli dieta wsparta edukacją, modyfikacja stylu życia, odpowiednio dostosowana do konkretnego pacjenta aktywność fizyczna oraz indywidualnie dobrana i kontrolowana insulinoterapia. Stosując fitoterapię w początkowych stadiach cukrzycy typu 1, nie chcemy zwykle ingerować w samo wyrównywanie glikemii, ale staramy się wspomagać odporność pacjentów i leczyć ewentualne choroby współistniejące. Dopiero w późniejszych stadiach, u osób starszych, kiedy insulinoterapia nie zapewnia odpowiedniej kontroli glikemii, wprowadzamy preparaty ziołowe – mieszanki lub pojedyncze zioła wspomagające regulację poziomu glukozy we krwi. Oczywiście, w sytuacji gdy pojawiają się powikłania cukrzycy czy inne choroby, możemy również stosować zioła uzupełniające ich leczenie.
Zupełnie inaczej postępujemy w cukrzycy typu 2 i w tzw. stanach przedcukrzycowych, jak nieprawidłowa tolerancja glukozy i nieprawidłowa glikemia na czczo, którym często towarzyszą nadwaga, otyłość i insulinooporność. W tych sytuacjach już na etapie postępowania niefarmakologicznego, czyli wprowadzania diety cukrzycowej oraz zwiększania aktywności fizycznej, zalecanych przez standardy opieki diabetologicznej, możemy włączyć zioła wspomagające redukcję masy ciała i obniżające poziom glikemii. Wprowadzenie leków ziołowych może wyprzedzić włączenie doustnych leków syntetycznych, odroczyć ich stosowanie, a w niektórych przypadkach może być wystarczające przez długie lata jako jedyna forma terapii.
Leki pochodzenia roślinnego w terapii diabetologicznej mogą być przyjmowane jako pojedyncze surowce roślinne, a także mieszanki złożone z wielu składników przeznaczonych do zaparzania (odwary i napary) oraz w postaci tabletek i nalewek.
Receptury bonifratrów wspomagające terapię cukrzycy
Stany przedcukrzycowe
W tych sytuacjach zależy nam na zapobieganiu rozwojowi cukrzycy, a także modyfikacji lub eliminacji czynników ryzyka, które do niej prowadzą. Lekami ziołowymi możemy wspierać obniżanie glikemii, redukcję podwyższonego poziomu cholesterolu i odchudzenie pacjenta z nadwagą lub otyłością. Zalecana jest także zwiększona aktywność fizyczna, pomocna w spalaniu nadmiaru kalorii. Przykład mieszanki ziołowej stosowanej u pacjentów z nadwagą:
Kozłek lekarski – korzeń 5 g
Mięta pieprzowa – liść 10 g
Len zwyczajny – siemię 10 g
Krwawnik pospolity – ziele 10 g
Rdest ptasi – ziele 10 g
Skrzyp polny – ziele 10 g
Melisa lekarska – liść 10 g
Dziurawiec zwyczajny – ziele 10 g
Mniszek lekarski – korzeń i ziele 10 g
Perz właściwy – kłącze 15 g.
Z powyższej mieszanki, podobnie jak w przypadku większości przepisywanych mieszanek bonifraterskich, sporządzamy odwar w proporcji 2-3 łyżki stołowe mieszanki na 2-3 szklanki wody. Jest to ilość przeznaczona do wypicia w ciągu doby w 2-3 dawkach podawanych przed posiłkami.
Profil działania takiej mieszanki obejmuje wspomaganie pracy wątroby i nerek, regulację układu trawiennego, przyspieszanie przemiany materii, obniżanie poziomu cholesterolu i kwasu moczowego oraz nieznaczne obniżanie poziomu cukru we krwi. Może ona także korzystnie wspierać walkę z nadwagą czy otyłością.
Cukrzyca typu 2
U pacjentów z już rozpoznaną cukrzycą stosujemy mieszanki bardziej zdecydowanie obniżające poziom glikemii. Przykładem może być mieszanka o następującym składzie:
Kozłek lekarski – korzeń 5 g
Perz właściwy – kłącze 5 g
Szałwia lekarska – liść 5 g
Nawłoć pospolita – ziele 5 g
Drapacz lekarski – ziele 5 g
Rdest ptasi – ziele 10 g
Brzoza brodawkowata – liść 10 g
Borówka czernica – liść 10 g
Pokrzywa zwyczajna – liść 15 g
Fasola zwyczajna – naowocnia 30 g.
Po przeanalizowaniu zakresu działania substancji biologicznie aktywnych występujących w trzech najważniejszych składnikach takiego odwaru można stwierdzić jego korzystne właściwości z punktu widzenia cukrzycy.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Lamer-Zarawska E, Kowal-Gierczak B, Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2007.
2. Ożarowski A, Jaroniewski W. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Inst Wyd Zw Zawod, Warszawa 1987.
3. Frohne D. Leksykon roślin leczniczych – Przewodnik Naukowy. MedPharm, Wrocław 2010.
4. Herold G. Medycyna wewnętrzna. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2004.
otrzymano: 2019-01-02
zaakceptowano do druku: 2019-01-25

Adres do korespondencji:
*lek. med. Marcin Samosiej
Poradnia Ziołolecznicza Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Konwentu Bonifratrów
ul. Kosynierów Gdyńskich 61a, 93-357 Łódź
tel.: +48 (42) 685-51-17
e-mail: m.samosiej@op.pl

Postępy Fitoterapii 1/2019
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii