Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Pediatria 1/2003, s. 104-105
Jacek Michałkiewicz, Danuta Dzierżanowska
Podstawy immunologiczne patogennych polekowych reakcji odpornościowych w wątrobie
Immunological basis of pathogenic actions of drugs in the liver
z Zakładu Mikrobiologii i Immunologii Instytutu-Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab.n.med. Danuta Dzierżanowska
Streszczenie
The aim of study was to present the most important informations concerning drug-induced hepatocytotoxic reactions. The follwing issues were considered: the phenomena dealing with drugs metabolism and creation of drugs immunogenic activities, the mechanisms of induction hypersensitivity reactions and the role od costimulatory factors in their control, the significance of immunogenetioc factors controlling the expression of costimulatory molecules, and the possible types of hypersensitivity reactions induced by drugs.
Słowa kluczowe: lymphocytes, drugs, hypersensitivity.



1. Wprowadzenie
Uszkodzenia wątroby indukowane lekami spowodowane są poprzez koniugaty białko/fragmenty leku powstające w wyniku przemian metabolicznych w wątrobie. Wywieraja one albo bezpośredni efekt cytotoksyczny albo działają jako immunogenny.
Indukcja odpowiedzi immunologicznej na koniugaty białko-lek (immunogen) wymaga prezentacji immunogenu przez komórki prezentujące antygen limfocytom T. Prezentacja wymaga dwóch sygnałów, tj. antygenowo swoistego sygnału I generowanego przez interakcję receptora limfocytów T z antygenem oraz sygnału II, kostymulacyjnego, który jest antygenowo niespecyficzny. Reakcja odpornościowa na lek może być zwrócona albo przeciwko składnikowi leku (hapten) albo przeciwko jego białkowemu nośnikowi. Odpowiedź immunologiczna może przebiegać z przewaga syntezy przeciwciał (humoralna) lub z aktywacją komórek (limfocyty T i inne komórki).
Koniugaty białko/lek powstają w wyniku ekspozycji na lek u wszystkich osób, lecz reakcje odpornościowe indukowane są najczęściej u osób z chorobami wątroby lub/i szczególnie predysponowanych do występowania reakcji uczuleniowych (wywiad alergiczny, zaburzenia odporności, itp.). Hepatotoksyczne reakcje immunologiczne indukowane lekami wywoływane są przede wszystkim immunogennym działaniem białek mikrosomalnych; czynnikiem docelowym jest przede wszystkim cytochrom P450. Cholestazy indukowane lekami zwiaązane są głównie z działaniem przeciwciał o swoistości zwróconej przeciwko wielu intracelularnym składnikom białkowym (1, 2).
2. Odpowiedź hepatocytotoksyczna indukowana lekami
Reakcje uboczne na leki i środki chemiczne można podzielić na dwie grupy: A) wywołane bezpośrednim toksycznym działaniem, B) reakcje pośrednie spowodowane nadwrażliwością (idiosynkrazja) na lek. Reakcje grupy A wywołane są przez bezpośrednie lub pośrednie działanie farmakologiczne składników leku, są zależne od dawki i występują u wszystkich osób pobierających lek, niezależnie od czynników ustroju gospodarza. Przeciwnie reakcje grupy B występują jedynie u niewielkiej grupy osób, są zasadniczo niezależne od dawki, lecz w znacznym stopniu zależne od czynników ustrojowych gospodarza. Reakcje tej grupy związane są z wysoką śmiertelnością i powodują około 18% przypadków ostrej niewydolności wątroby w Stanach Zjednoczonych. Tego typu reakcje są niewykrywalne podczas prób przedklinicznych i klinicznych testowania nowych leków.
Wiele reakcji nadwrażliwości na leki ma podłoże immunologiczne – reakcje na kompleks lek/białko lub składniki komórkowe zmienione przez lek. Predyspozycja do występowania immunologicznych reakcji polekowych ma charakter wieloczynnikowy i zależy od uwarunkowań farmakogenetycznych, immunogenetycznych i środowiskowych.
Immuno-hepatotoksyczne działanie leków ma podłoże metaboliczne i uczuleniowe (indukcja immunologicznych stanów nadwrażliwości).
3. Metabolizm leków
Większość komponent leków ma charakter lipofilny (tj. rozpuszczalny w tłuszczach). Biotransformacja lipofilnych komponentów powoduje powstanie metabolitów rozpuszczalnych w wodzie (hydrofilnych), co jest warunkiem ich usuwania z ustroju, zapobiega bioakumulacji i skraca czas ekspozycji, działa protekcyjnie. Biotransformacja przebiega w dwóch fazach. W fazie I powstają metabolity nieznacznie rozpuszczalne w wodzie. Następnie ulegają one procesowi koniugacji z białkami (faza II biotransformacji), co powoduje powstanie produktów rozpuszczalnych w wodzie, które ulegają usuwaniu z żółcią i moczem. Metabolizm większości leków jest procesem wieloetapowym (koniugacji i aktywacji). Bioaktywacja (faza I metabolizmu) powoduje powstanie form pośrednich, które albo są eliminowane przez mechanizmy detoksykacyjne komórki lub wchodzą w reakcje z komponentami komórkowymi. Wiązanie kowalencyjne metabolitów leku ze składnikami komórkowymi związane jest albo z bezpośrednim działaniem cytotoksycznym lub idiosynkrazją (nadwrażliwością na działanie innych czynników). Wiązanie się metabolitów leku z określonymi białkami komórek powoduje zaburzenia ich homeostazy i prowadzi do apoptozy lub nekrozy. Połączenia lek/białko (wolne lub związane z błoną komórkowa) działają jak immunogeny, powodując indukcję odpowiedzi immunologicznej.
Reakcje bioaktywacji zależą przede wszystkim od enzymów cytochromu P 450, które zlokalizowane są w retikulum endoplazmatycznym; poziom ekspresji tych enzymów jest szczególnie wysoki w komórkach wątroby, lecz także występuje w komórkach innych narządów (jelit, nerek, płuc i skóry). Polimorfizm genetyczny kontrolujący ekspresję enzymów wywołujących procesy bioaktywacji i detoksykacji leków jest przyczyną powstawania olbrzymiej różnorodności powstających metabolitów, co leży u podstaw występowania osobniczych różnic powstawania reakcji ubocznych na leki, w tym również o podłożu immunologicznym (3, 4).
Reakcje nadwrażliwości na leki

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Larrey D.: Drug-induced liver diseases. J. Hepatol, 2000, 32:77-78. 2. Beaune P.H., Lecoeur S.: Immunotoxicology of the liver: adverse reactions to the drugs. J.Hepatol 1997, 26:37-42. 3.Matzinger P.: Tolerance, danger, and the extended family. Ann.Rev.Immunol. 1994, 12:991-1045. 4. Park B.K. et al.: Drug-protein conjugates. XI: Disposition and immunogenicity of dinitrofluorobezene, a model compound for the investigation of drugs as haptens. Biochem Pharmacol. 1987, 36:591-599. 5. Van Pelt F.N., Manns M.P.: 2003. Drug-induced immune – mediated liver disease, Hanley&Belfus, Inc/Philadelphia, Gershwin ME, Vierling JM, Manns MP, eds, Liver Immunology, 373-388.
Nowa Pediatria 1/2003
Strona internetowa czasopisma Nowa Pediatria

Pozostałe artykuły z numeru 1/2003: