Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 9/2009, s. 651-655
*Mariusz Adam Szabela
Skutki niepomyślne i powikłania po wstrzyknięciach syntetycznych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie
Adverse reactions and complications to injectable soft tissue permanent fillers
Klinika Chirurgii Plastycznej Centrum Medycznego Ksztalcenia Podyplomowego w Warszawie
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Józef Jethon
Streszczenie
Syntetyczne substancje trwale wypełniające tkanki miękkie uważane są powszechnie za nietoksyczne i nieimmunogenne. Rożni je nie tylko budowa i właściwości chemiczne, ale także zdolność do niepomyślnych skutków i powikłań. Po iniekcji wszystkich substancji trwale wypełniających obserwuje się w odpowiedzi reakcję na ciało obce próbującą usunąć wstrzykniętą substancję z organizmu. Zmiany zapalne mogą rozwinąć się w miejscach iniekcji wiele lat później albo wcale dla niektórych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie.
Przedstawiono dwa przypadki powikłań po wstrzyknięciu substancji trwale wypełniających i sposób ich leczenia.
Summary
Synthetic injectable soft tissue fillers with a permanent effect are widely atoxic and nonimmunogenic. These fillers not only differ with respect to composition and in chemical characteristic, but also show different patterns with regard to adverse reactions and complications. They all act as foreign bodies in the tissue eliciting a host response that try to remove the filler. Inflammatory nodules may develop at the sites of injection-for some fillers, many years later, for others, not.
Report about two cases of complications to injectable soft tissue permanent filler and their treatment was done.



Syntetyczne substancje trwale wypełniające tkanki miękkie w postaci żeli lub zawiesin są dość rozpowszechnionym środkiem używanym do iniekcji w procedurach estetycznych w obrębie twarzy i innych okolic ciała. Uważane są za nietoksyczne i nieimmunogenne oraz chemicznie obojętne, a także praktycznie prawie nie powodujące powikłań.
Wskazania w procedurach estetycznych do iniekcji syntetycznych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie istnieją wówczas, gdy w ich wyniku można uzyskać poprawę objawów będących powodem iniekcji, a ponadto w wyniku wyczerpującej rozmowy pacjenta z chirurgiem plastykiem/lekarzem wykonującym iniekcję, osiągnięto zgodę między oczekiwaniami pacjenta a możliwymi do uzyskania wynikami procedury iniekcji.
Przed zabiegiem należy zebrać wywiad, w razie wątpliwości przeprowadzić dokładne badania i konsultacje, aby wykluczyć objawy czy też choroby, które mogłyby mieć ujemny wpływ na wynik iniekcji. Dokumentacja fotograficzna jest konieczna, jak w przypadku jakiegokolwiek zabiegu o charakterze kosmetycznym/estetycznym. Już tylko profil psychologiczny powoduje eliminację ok. 10% pacjentów z kwalifikacji do iniekcji substancji trwale wypełniającej tkanki miękkie. Przed zabiegiem o takim charakterze pacjent powinien być poinformowany o tzw. całkowitym ryzyku zabiegu, na jaki się decyduje i do jakiego został zakwalifikowany. Z tego wynika tzw. zgoda poinformowana pacjenta na iniekcję substancji trwale wypełniającej tkanki miękkie.
Do podstawowych możliwych skutków niepomyślnych/powikłań procedury prawidłowo wykonanego zabiegu iniekcji syntetycznych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie należy:
– reakcja zapalna (obrzęk, zaczerwienienie, ból) w miejscu/okolicy iniekcji,
– powiększenie lokoregionalnych węzłów chłonnych,
– nadmierne wypełnienie/uniesienie miejsca/okolicy iniekcji,
– powstanie guza/ziarniniaka w miejscu/okolicy iniekcji,
– powstanie zmian pigmentacji skóry w miejscu/okolicy iniekcji.
– stwardnienie/zwłóknienie/obrzęk/świąd tkanek w miejscu/okolicy iniekcji,
– infekcja/ropień tkanek w miejscu/okolicy iniekcji,
– reakcja uczuleniowa na nośnik roztworu iniekcyjnego (przede wszystkim w przypadku kolagenu).
Oczywiście istnieje też możliwość przy iniekcji takiej substancji trwale wypełniającej tkanki miękkie stworzenia warunków dla zachorowania pacjenta na wirusowe zapalenie wątroby typu B – jak przy każdej innej iniekcji.
Najczęściej wyróżnia się główne trzy typy substancji trwale wypełniających tkanki miękkie:
1. żele polimerowe (żel silikonowy, hydrożel poliakrylamidowy),
2. zawiesiny nierozpuszczalnych cząstek polimeru w płynie ulegającym wchłonięciu – [mikrokuleczki polimetyl-metakrylanu zawieszone w roztworze kolagenu (np. Arteplast, Artecoll)]; cząstki silikonu zawieszone w poliwinyl-pirolidonie (Bioplastique); cząsteczki hydroxyetylmetakrylanu/etylmetakrylanu [zawieszone w roztworze kwasu hialuronowego (DermaLive, DermaDeep)],
3. zawiesiny ulegających powolnej degradacji cząstek polimeru w płynie ulegającym wchłonięciu [mikrokuleczki kwasu polimlekowego w roztworze mannitolu i karbometoksycelulozy (New-Fill)] – jakkolwiek ta zawiesina nie jest rzeczywiście substancją trwale wypełniającą.
Żel silikonowy do iniekcji wprowadzony został po raz pierwszy w latach 60-tych ubiegłego stulecia (Dermagen, Dow Corning) i jest najlepiej znanym materiałem trwale wypełniającym tkanki miękkie (1). Cząstki silikonu mają znaczną tendencję do wywoływania reakcji zapalnej, pobudzania makrofagów, migracji do regionalnych węzłów chłonnych, wątroby i śledziony, powstawania zapalnie zmienionych guzów czy też tzw. „siliconoma” (2). Mechanizm tych reakcji nie jest dokładnie poznany, są one trudne do leczenia, zejściem ich w następstwie iniekcji żelu silikonowego są często trwałe zeszpecenia czy zniekształcenia, blizny w miejscu/okolicy iniekcji żelu silikonowego.
Występują różne typy żelu poliakrylamidowego dla iniekcji (Amazing Gel, Aqamid, Argiform, Bio-Alcamid, Bioformacryl, Formacryl, Interfall, Outline). Plastyczność żelów poliakrylamidowych jest podobna do żelu silikonowego, po wstrzyknięciach do około roku można obserwować reakcje infekcyjne w miejscu podania żelu, migracji tego żelu nie opisano, histologicznie daje on średniego stopnia reakcję na ciało obce, z małym włóknieniem bądź bez następczego włóknienia i z obecnością w niektórych miejscach po iniekcjach makrofagów i komórek typu ciała obcego (3).
Zawiesina (30-40 μm wielkości) cząstek polimetylmetakrylanu w roztworze kolagenu (Artecoll, Arteplast, Metacril, Profill) została wprowadzona do użycia w 1991 r. w Niemczech. Kolagen w tych produktach jest pochodzenia bydlęcego i samo to jest już potencjalnie alergogenne. Polimetylakrylan z kolei stosowany był od lat jako cement kostny i opisywano uprzednio przypadki kontaktowego zapalenia skóry chirurgów i instrumentariuszek nim się posługujących. Natomiast pojawienie się ziarniniaków lub zapalnie zmienionych guzów obserwowano do 6 lat od iniekcji tej zawiesiny (4). Etiologia tych zmian nie jest znana, lecz leczenie miejscowo podawanymi sterydami, w niektórych przypadkach było skuteczne (5).
Zawiesina (45-65 μm wielkości) cząstek polihydroksyetylmetakrylanu/etylmetakrylanu w kwasie hialuronowym (DermaLive, DermaDeep) była rozwijana we Francji i trafiła do Europy w roku 1998. Kwas hialuronowy do tego preparatu produkowany jest in vitro w ramach fermentacji bakteryjnej, natomiast polimer zastosowany w tym preparacie używany był wcześniej w chirurgii okulistycznej. Dużym problemem jest niekontrolowane włóknienie jakie może rozwinąć się po iniekcji tej zawiesiny, którego etiologia nie jest dobrze wyjaśniona, ale sterydy lub 5-fluorouracyl wstrzyknięty miejscowo może być w niektórych przypadkach skuteczny w leczeniu takiego powikłania (6). O ile nie ma kwalifikacji do takiej próby, bądź próba jest nieskuteczna stosuje się wycięcia zmian.
Zawiesina cząstek (100-600 μm wielkości) polimeryzowanego silikonu w roztworze poliwinylpyrrolidonu (Bioplastique) została wprowadzona w 1991 roku. Wielkość cząstek silikonu wyklucza fagocytozę ich przez makrofagi, skutkiem czego po iniekcji dochodzić może do miejscowej odpowiedzi na ciało obce zakończonej włóknieniem. Zmiany takie klinicznie objawiające się jako stwardnienie, guz czy obrzęk tkanek w miejscu/okolicy iniekcji leczone są wycięciem (7).
Zawiesina mikrokuleczek kwasu polimlekowego w roztworze mannitolu i karbometoksycelulozy (New-Fill) po wstrzyknięciu ma powodować efekt wypełniania poprzez reakcję na ciało obce, ostatecznie jednak kwas polimlekowy ulega degradacji i tym samym nie jest to substancja trwale wypełniająca, chociaż do takich często jest zaliczana. Natomiast stwardnienia, zwłóknienia czy zmiany zapalne po iniekcjach tej zawiesiny (New-Fill) – o ile do nich dojdzie – wycina się. W piśmiennictwie dostępnych jest niewiele prac opisujących skutki niepomyślne/powikłania po tym rodzaju substancji wypełniającej (8).
Wczesne skutki niepomyślne/powikłania iniekcji syntetycznych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie takie jak ból, obrzęk, zaczerwienienie, zmiany pigmentacji skóry, nadmierne wypełnienie/uniesienie miejsca lub okolicy iniekcji są częste i ustępują samoistnie zazwyczaj w ciągu kilku dni do 2 tygodni od iniekcji, za wyjątkiem świądu, który może utrzymywać się kilka miesięcy (9).
Średnioterminowe skutki niepomyślne/powikłania iniekcji syntetycznych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie są rzadkie, ich częstość określana jest na 0,1 do 0,5% (9, 10). Pojawiają się w miejscu iniekcji bądź okolicy iniekcji od 2 do 12 miesięcy od iniekcji, a klinicznie objawiają się guzem lub obrzękiem miejsca/okolicy iniekcji, następnie często powstaje przetoka, owrzodzenie, stwierdza się obecność ropy lub wstrzykniętej substancji trwale wypełniającej, zniszczenie tkanek i zniekształcające bliznowacenie (7, 9, 10). Możliwość występowania średnioterminowych skutków niepomyślnych/powikłań dotyczy iniekcji wszystkich syntetycznych substancji trwale wypełniających tkanki miękkie. Zresztą skutki niepomyślne/powikłania występują także po iniekcjach substancji czasowo wypełniających tkanki miękkie – nie występują one jednakże później niż do roku po iniekcji, są zatem tylko wczesne bądź średnioterminowe.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. DuffyD: Silicone: A critical review. Adv Dermatol 1990; 5:93-109.
2. Rapaport MJ, Vinnik C, Zarem H: Injectable silicone: Cause of facial nodules, cellulites, ulceration, and migration. Aesth Plast Surg 1996; 20: 267-276.
3. Christensen LC et al.: Long-term effects of polyacrylamide hydrogel (PAAG, Interfall/ConturaSA) in human breast tissue. Plast Reconstr Surg 2003; 111: 1883-1890.
4. Reisberger E-M et al.: Foreign body granulomas caused by polymethylmethacrylate microspheres. Arch Dermatol 2003; 139: 17-20.
5. Lemperle G, Romano JJ, Busso M: Soft tissue augmentation with Artecoll: 10 year history, indications, technique, and complications. Dermatol Surg 2003; 29: 573-587.
6. Bergeret-Galley C, Latouche X, Illouz Y-G: The value of a new filler material in corrective and cosmetic surgery: DermaLive and DermaDeep. Aesth Plast Surg 2001; 25: 249-255.
7. Rudolph CM et al.: Foreign body granulomas due to injectable aesthetic microimplants. Am J Surg Pathol 1999; 23: 113-117.
8. Lombardi T et al.: Orofacial granulomas after injection of cosmetic fillers. Histopathologic nad clinical study of 11 cases. J Oral Pathol Med 2004; 33: 115-120.
9. Lemperle G, Hazan-Gauthier N, Lemperle M: PMMA microspheres (Artecoll) for skin and soft tissue augmentation: Part II. Clinical investigations. Plast Reconstr Surg 1995; 96: 627-634.
10. Requena C et al.: Adverse reactions to injectable aesthetic microimplants. Am J Dermatol 2001; 23: 197-202.
11. Lemperle G, Hazan-Gauthier N, Lemperle M: PMMA microspheres (Artecoll) for long-lasting correction of wrinkles: Part III. Refinements and statistics. Aest Plast Surg 1998; 22: 356-365.
12. Ficarra G, Mosqueda-Taylor A, Carlos R: Silicone granuloma of the facial tissues: A report of seven cases. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 2002; 94: 65-73.
13. Syed TA: A review of the applications of imiquimod: A novel immune response modifier. Expert Opin Pharmacother 2001; 2: 877-882.
otrzymano: 2009-05-21
zaakceptowano do druku: 2009-08-12

Adres do korespondencji:
*Mariusz Adam Szabela
Klinika Chirurgii Plastycznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie
ul. Czerniakowska 231, 00-416 Warszawa
tel.: (0-22) 584-11-91
e-mail: m.szabela@szpital-orlowskiego.pl

Postępy Nauk Medycznych 9/2009
Strona internetowa czasopisma Postępy Nauk Medycznych