Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Balneologia Polska 1/2006, s. 25-29
Robert Szafkowski, Jacek Chojnowski, Irena Ponikowska, Sylwia Oczachowska-Szafkowska
Zmiany gospodarki lipidowej u otyłych chorych na cukrzycę pod wpływem redukcji masy ciała w warunkach uzdrowiskowych
Alterations in lipid levels in obese diabetic patients affected by weight loss under spa conditions
z Katedry i Zakładu Balneologii i Medycyny Fizykalnej Collegium Medicum
im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
z Kliniki Balneologii i Chorób Przemiany Materii,Uzdrowiskowy Szpital Kliniczny w Ciechocinku
Kierownik: Prof. dr hab. med. I. Ponikowska
Streszczenie
Zaburzenia gospodarki lipidowej są jednym z najistotniejszych czynników ryzyka występujących u otyłych pacjentów z cukrzycą typu 2. Strategia leczenia tych zaburzeń obejmuje redukcję masy ciała, zmiany sposobu odżywiania i aktywności fizycznej, jak również leczenie farmakologiczne. Wprowadzenie w życie wszystkich powyższych elementów jest często trudne, optymalne warunki do tego zapewnia leczenie uzdrowiskowe. Celem pracy było określenie jak na parametry lipidowe pacjentów otyłych z cukrzycą typu 2 i hiperlipidemią wpłynie intensywne leczenie otyłości w warunkach uzdrowiskowych. Badaniem objęto grupę 172 osób w tym 111 kobiet średnia wieku 53,3±9,63 lata, otyłych BMI>30, chorych na cukrzycę typu 2 z towarzyszącymi zaburzeniami lipidowymi nie leczonych lekami hipolipemizującymi. Pacjenci byli poddawani intensywnemu 21-dniowemu leczeniu redukującemu masę ciała, złożonemu z diety niskoenergetycznej 1000 kcal oraz ćwiczeń fizycznych i zabiegów balneologicznych w warunkach szpitala uzdrowiskowego. W trakcie pobytu pacjentom dwukrotnie oznaczano profil lipidowy, przed i po zakończeniu leczenia. Do oceny parametrów lipidowych przyjęto kryteria NCEP (ATP III). W badanej grupie uzyskano średnią redukcję masy o 7,42 ±2,78 kg. Redukcji tej towarzyszyły istotne obniżenia parametrów lipidowych, odpowiednio: cholesterolu całkowitego o 10,28%, cholesterolu LDL o 10,67% i triglicerydów o 17%. Poziom HDL cholesterol wzrósł istotnie o 8,73% ale tylko u pacjentów z początkowo obniżonym poziomem tego parametru. Intensywne leczenie otyłości w warunkach uzdrowiskowych u otyłych pacjentów z cukrzycą typu 2 i zaburzeniami lipidowymi już po 21 dniach leczenia powodowało istotną redukcję masy ciała i poprawę parametrów lipidowych.



Wstęp
Do najistotniejszych celów leczenia uzdrowiskowego należy profilaktyka prozdrowotna, zarówno pierwotna, jak i wtórna (1). Szczególne znaczenie ta forma profilaktyki odgrywa u pacjentów z otyłością (BMI>30) i cukrzycą. Od kilku lat w krajach rozwijających się w związku z łatwym dostępem do wysokoenergetycznego pożywienia i ze zmniejszeniem aktywności fizycznej, otyłość i cukrzyca przybierają rozmiar epidemii. Według Światowej Organizacji zdrowia (WHO) liczba chorych na cukrzycę typu 2 na świecie zwiększy się z 132 mln w 1997 roku do 300 mln w 2025 roku (2, 3). W naszym kraju zgodnie z wynikami badania NATPOL PLUS opartego na reprezentatywnej grupie 3051 dorosłych Polaków częstość występowania otyłości w populacji wynosi 19% (4). Otyłość niesie ze sobą wiele zagrożeń, stanowi ona główny czynnik ryzyka występowania cukrzycy typu 2, zwiększając ryzyko rozwoju tej choroby 30-krotnie u kobiet i 40-krotnie u mężczyzn (5). Zgodnie z danymi wyżej wspomnianych autorów częstość występowania cukrzycy typu 2 wynosi 5,6% co stanowi 1,6 miliona osób w całym kraju (4).
Skala epidemiologiczna problemu powoduje, że osoby z cukrzycą i otyłością stanowią szczególnie ważną grupę w której należy stosować profilaktykę prozdrowotną. Do najgroźniejszych powikłań chorób metabolicznych należą choroby sercowo-naczyniowe w tym choroba niedokrwienna serca. U chorych na cukrzycę śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych jest 2-4-krotnie wyższa niż w populacji osób nie chorujących (6). Kluczowe znaczenie w patogenezie zmian sercowo-naczyniowych przypisuje się zaburzeniom lipidowym, a w szczególności podwyższonemu poziomowi LDL cholesterolu (7). Najnowsze zalecenia American Diabetes Association (ADA) zalecają utrzymanie tego parametru lipidowego na coraz to niższym poziomie, obecnie poniżej 100 mg/dl, jako kluczowy cel leczenia hipolipemizującego (8). Zgodnie z danymi epidemiologicznymi ryzyko choroby niedokrwiennej rośnie u pacjentów u których jednocześnie występuje kilka czynników (9).Taką grupę o bardzo wysokim poziomie ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca stanowią otyli pacjenci z cukrzycą typu 2 i zaburzeniami lipidowymi. U tych osób redukcja masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej i zmiana trybu życia na prozdrowotny odgrywają szczególnie istotną rolę. W warunkach leczenia ambulatoryjnego wprowadzenie powyższych zmian często bywa trudne i nie przynosi spodziewanych rezultatów. Wyjątkową szansę stwarza leczenie uzdrowiskowe dzięki któremu realnym staje się wprowadzenie u pacjenta prawidłowej diety, aktywności fizycznej i edukacji. Takie cele od lat realizowane są w Klinice Balneologii i Chorób Przemiany Materii w Ciechocinku (10, 11, 12). Poniższa praca stanowi analizę dotyczącą wpływu intensywnego leczenia redukującego masę ciała na kluczowy czynnik ryzyka z punktu widzenia patofizjologii choroby wieńcowej jakim są zaburzenia lipidowe.
Cel pracy
Celem pracy było określenie jak na parametry lipidowe pacjentów otyłych z cukrzycą typu 2 i hiperlipidemią wpłynie intensywne leczenie otyłości w warunkach uzdrowiskowych.
Materiał i metody
Materiał stanowili pacjenci hospitalizowani w Uzdrowiskowym Szpitalu Klinicznym w Ciechocinku. Analizą objęto grupę 172 otyłych osób, chorych na cukrzycę typu 2. Wiek chorych wynosił średnio 53,3±9,63 lata. Większość stanowiły kobiety – 111 osób. Byli to pacjenci z otyłością, ich wskaźnik BMI był większy niż 30. Średni wskaźnik BMI dla badanej grupy wynosił przed leczeniem 42,08±6,91 kg/m2. Średni czas trwania otyłości wynosił w badanej grupie 23,79±11,35 lat. Średni czas trwania cukrzycy typu 2 wyniósł 6,3 lat. Znacząca większość pacjentów (91,28%) miała kolejny czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej serca jakim było nadciśnienie tętnicze. Warto nadmienić, że u 67,83% pacjentów zebrano dodatni wywiad rodzinny w kierunku otyłości. Procentowy rozkład powikłań i chorób towarzyszących ujęto w tabeli 1. Do badania kwalifikowano pacjentów, którzy mieli podwyższone poziomy parametrów lipidowych oceniane na podstawie kryteriów NCEP ATP III (6). Nie kwalifikowano do badania chorych na cukrzycę typu 1 i chorych przyjmujących leki hipolipemizujące. Pacjenci byli hospitalizowani w Uzdrowiskowym Szpitalu Klinicznym w Ciechocinku. Czas hospitalizacji wynosił 21 dni. Pacjentów poddano leczeniu złożonemu z diety niskoenergetycznej, ćwiczeń fizycznych i zabiegów balneofizykalnych. Leczenie dietetyczne oparte było o dietę niskoenergetyczną o dobowej wartości kalorycznej 1000 kcal, ponadto u wybranych pacjentów włączano na dwa dni w tygodniu dietę bardzo niskoenergetyczną Very low calory diet (VLCD) 400 kcal. Drugi element leczenia stanowiły ćwiczenia fizyczne. Były to ćwiczenia zespołowe w basenie solankowym, w sali lub ćwiczenia na przyrządach, dobierane w zależności od wydolności pacjenta. Ponadto pacjentom zalecano codzienne spacery na odcinkach od 4 do 6 km. Wykładnikiem stosowania się pacjentów do zaleconej diety była uzyskiwana redukcja masy ciała. U pacjentów dwukrotnie oznaczano frakcje lipidowe na początku i na koniec leczenia. Krew do pomiarów pobierano na czczo, po 12-godzinnej przerwie nocnej w spożywaniu posiłków. Oznaczenia cholesterolu całkowitego, HDL i triglicerydów dokonywano metodą enzymatyczną przy użyciu odczynników firmy Nycocard. Cholesterol LDL wyliczono z wzoru Friedewalda. Uzyskany materiał poddano analizie statystycznej. W przypadku rozkładów normalnych, po sprawdzeniu jednorodności wariancji, hipotezy statystyczne weryfikowano stosując test t-Studenta. W przypadku cech, dla których rozkład odbiegał od rozkładu normalnego, stosowano test nieparametryczny Wilcoxona. Za poziom istotności przyjęto p <0,05.
Tabela 1. Ilościowy i procentowy rozkład powikłań i chorób towarzyszących w badanej grupie (n=172).
 n%
nadciśnienie tętnicze15791,28
bóle stawowe10058,14
otyłość w rodzinie9756,40
bóle kręgosłupa8750,58
choroba niedokrwienna serca5632,56
cukrzyca w rodzinie4727,33
bóle stawów kolanowych4325,00
polineuropatia cukrzycowa3419,77
bóle stawów biodrowych2514,53
kamica pęcherzyka żółciowego179,88
nefropatia cukrzycowa126,98
przebyty zawał m. sercowego95,23
przebyty udar mózgowy84,65
Wyniki
W wyniku zastosowanego leczenia u pacjentów w badanej grupie uzyskano średnią redukcję masy ciała 7,42± 2,78 kg (ryc. 1). Odpowiadało to zmianie średniej masy ciała ze 114,79±20,95 kg na 107,37±19,34 kg. Wskaźnik Body Mass Index odpowiednio obniżył się z 42,08±6,91 przed, na 39,37±6,42 po leczeniu. Dla całej grupy przed leczeniem wartości poszczególnych parametrów lipidowych wyniosły odpowiednio: cholesterol całkowity 239,20±39,29mg/dl, HDL cholesterol 45,94±9,99 mg/dl, LDL cholesterol 153,14±37,23 mg/dl i triglicerydów 210,78±94,48 mg/dl. Zmiany poszczególnych parametrów lipidowych pod wpływem leczenia przedstawia rycina 2.
Ryc. 1. Redukcja masy ciała pod wpływem zastosowanego leczenia (n=172).
Ryc. 2. Zmiana wartości parametrów lipidowych pod wpływem leczenia u pacjentów z dyslipidemią (n=172).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Ponikowska I.: Kompendium Balneologii. Wydawnictwo Adam Marszałek 2002: 13-28.
2. King H., Et al: Global burden of diabetes, 1995-2025: prevelance, numerical estimates, and protection. Diabetes Care 1998; 21: 1414-1431.
3. Zimmet P., et al: Global and social implications of diabetes epidemic. Nature 2001; 414: 782-787.
4. Zdrojewski T., i wsp.: Ocena wybranych problemów dotyczących rozpowszechnienia i terapii nadciśnienia tętniczego w Polsce na podstawie badania NATPOL PLUS. [w:] Więcek A., Kokot F. (red.): Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym, tom II – 2002. Medycyna Praktyczna, Kraków 2003: 10-15
5. Field A.E., et al.: Impact of overweight on the risk of developing common chronic diseases during a 10-year period. Arch. Intern. Med. 2001;161;1581-1586
6. Kleinman J.C. et al.: Mortality among diabetics in national sample.Am J. Epidemiol. 1988; 128: 389-401.
7. The National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III): Executive summary of the third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). JAMA 2001; 285: 2486-2497.
8. ADA Clinical Practice Recommendations 2006. Diabetes Care 2006; 29:S59-S66.
9. Wood D., et al.: Prevention of coronary heart disease in clinical practice. Recommendations of the Second Joint Task Force of European and other societies on coronary prevention. Eur. Heart Jur. 1998; 19: 1435-1503.
10. Ponikowska I., i wsp.: Prewencja cukrzycy typu 2 w modelu terapii uzdrowiskowej. Balneologia Polska 2001, 1-2: 64-71
11. Ponikowska I., i wsp.: Wyniki działań prewencyjnych w cukrzycy typu 2 w modelu terapii uzdrowiskowej. Diabetologia Polska 2002, 9: 33
12. Chojnowski J., i wsp.: Wyniki leczenia otyłości ogromnego i średniego stopnia w warunkach leczenia uzdrowiskowego. Balneologia Polska 2002, 1-4: 69-81
13. Narkiewicz K., i wsp.: Diabetokardiologia. Medycyna Praktyczna 2004: 89-100.
14. Anderson J.W., Konz EC.: Obesity and disease management: Effects on weight loss on co-morbid conditions. Obes. Res. 2001; 9: 326S-334S.
15. The Heart Protection Study Collaborative Group: MRC/BHF Heart Protection Study of cholesterol-lowering with simvastatin in 5963 people with diabetes: a randomised placebo-controlled trial. Lancet 2003; 361: 2005-2016.
16. Anderson J.W., et al.: Importance of Wright Management In Tape 2 Diabetes: Review with Meta-analysis of Clinical Studies. J. Am. Coll. of Nutrition 2003; 22: 331-339.
otrzymano: 2005-11-16
zaakceptowano do druku: 2005-11-28

Adres do korespondencji:
Prof. dr hab. med. J. Ponikowska
Katedra i Zakład Balneologii i Medycyny Fizykalnej Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
ul. Leśna 3; 87-720 Ciechocinek
tel. (0-54) 283-39-45
e-mail: szafkowskir@cm.umk.pl

Balneologia Polska 1/2006