Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Postępy Fitoterapii 3/2019, s. 224-228 | DOI: 10.25121/PF.2019.20.3.224
*Bogdan Kędzia1, Tadeusz Wolski2
Farmakoterapia skóry. Część 3. Nawilżanie skóry i naturalne środki nawilżające
Pharmacotherapy of skin. Part 3. Moisturizing of skin and natural moisture substances
1Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: dr hab. inż. Małgorzata Zimniewska, prof. IWNiRZ
2Emerytowany Profesor dr hab. n. farm., Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Streszczenie
Nawilżanie skóry uzależnione jest zarówno od przenikania do niej wody znajdującej się w skórze właściwej, jak i od zdolności skóry do zatrzymywania jej na swojej powierzchni. Przemieszczanie się wody ze skóry właściwej na powierzchnię napotyka na swojej drodze bariery w postaci naturalnego czynnika nawilżającego (NMF), a także płaszcza wodno-lipidowego okrywającego skórę. Ważną rolę w odparowywaniu wody przez skórę odgrywają również czynniki zewnętrzne, m.in. temperatura powietrza, środki powierzchniowo czynne i stany chorobowe. W celu ograniczenia utraty wody przez skórę stosuje się wiele środków nawilżających pochodzenia naturalnego, w tym hydrofilowe wiążące wodę na powierzchni naskórka (kwas hialuronowy, chitozan, kolagen, sorbitol), wnikające do naskórka (glicerol, mocznik, biotyna), hydrofilowe okluzyjne (wosk pszczeli, alkohol cetylowy, lecytyna sojowa) oraz modyfikujące barierę naskórka (ceramidy, cholesterol, NNKT).
Summary
Moisturizing of the skin depends on both the penetration of water present in dermis, and the skin’s ability to retain water on its surface. The movement of water from the dermis to the surface encounters barriers: a natural moisturizing factor (NMF), as well as a water-lipid surface covering the skin. An important role in the evaporation of water through the skin is also played by external factors, such as air temperature, surfactants and disease states. To reduce water loss by the skin, many natural moisturizers are used, including hydrophilic water-binding on the epidermis (hyaluronic acid, chitosan, collagen, sorbitol), penetrating into the epidermis (glycerol, urea, biotin), hydrophilic occlusive substances (beeswax, cetyl alcohol, soybean lecithin), and modifying the epidermal barrier (ceramides, cholesterol, NUFA).



Wstęp
Nawilżanie skóry jest zjawiskiem złożonym i na proces ten składa się wiele mechanizmów. Uczestniczy w nim zarówno naskórek, jak i skóra właściwa. Nawilżanie skóry zależne jest w dużym stopniu od płaszcza wodno-lipidowego oraz od naturalnego czynnika nawilżającego. Szybkość utraty wody jest uwarunkowana głównie stanem naskórka i czynnikami zewnętrznymi.
W celu ograniczenia utraty wody przez skórę stosuje się wiele środków nawilżających pochodzenia naturalnego, w tym hydrofilowe wiążące wodę na powierzchni naskórka i wnikające do naskórka, hydrofilowe okluzyjne oraz modyfikujące barierę naskórka.
Przy opracowywaniu niniejszej publikacji wykorzystano prace następujących autorów: Malinka (1), Kohlmünzer (2), Martini (3), Czerpak i Jabłońska-Trypuć (4), Jabłońska-Trypuć i Czerpak (5), Molski (6), Sarbak i wsp. (7), Grono i wsp. (8), Wołosik i wsp. (9) oraz Noszczyk (10).
Utrata wody przez skórę
Nawilżanie naskórka uzależnione jest od przenikania do niego wody znajdującej się w skórze właściwej, a także od zdolności naskórka do jej zatrzymywania. Woda na skutek różnicy ciśnień osmotycznych przechodzi ze skóry właściwej przez naskórek, nawilża go i odparowuje do środowiska. Proces ten napotyka jednak na swej drodze barierę w postaci substancji wiążących wodę, określanych jako naturalny czynnik nawilżający NMF (ang. natural moisturizing factor). Ponadto na powierzchni naskórka znajduje się płaszcz wodno-lipidowy, który spowalnia parowanie wody. A zatem zawartość wody w naskórku zależy od wypadkowej opisanych tutaj procesów. Przedstawione powyżej zjawiska dobrze ilustruje rycina 1.
Ryc. 1. Utrata wody przez skórę (wg 10)
Przyjmuje się, że w warstwie rogowej naskórka znajduje się 12-15% wody. Jeśli jej ilość w tej tkance jest niższa od 12%, to skórę uznaje się za suchą. Natomiast w skórze właściwej ilość wody w zależności od jej odległości od naskórka waha się w granicach 20-80%. Średnia ilość odparowywanej wody wynosi 5 g/m2/godz. Uważa się, że skóra jest dobrze nawodniona, jeśli ilość odparowywanej wody wynosi 10 g/m2/godz.
Przeciętnie utrata wody przez skórę wynosi od 300 do 400 ml na dobę. Przezskórkowa utrata wody określana jest mianem TEWL (ang. transepidermal water loss).
Ważną rolę w odparowywaniu wody przez skórę odgrywają czynniki zewnętrzne. Zimno hamuje wydzielenie łoju, a tym samym prowadzi do zmniejszenia płaszcza wodno-lipidowego naskórka i do wzrostu TEWL. Także wentylacja w istotny sposób zwiększa odparowywanie wody przez skórę. Taki sam efekt wywierają środki powierzchniowo czynne. Usuwają one płaszcz wodno-lipidowy, a także część lipidów cementu międzykomórkowego, co zwiększa przepuszczalność warstwy rogowej i wzrost TEWL. Utratę wody przez skórę powoduje także łuszczyca. Choroba ta rozluźnia przyleganie do siebie hemocytów i znacznie zwiększa odparowywanie wody, nawet do 30 g/m2/godz.
Rola naskórka w gospodarce wodnej skóry
O utracie wody przez skórę decydują w znacznej mierze dwa czynniki, a mianowicie płaszcz wodno-lipidowy, znajdujący się na powierzchni warstwy rogowej, oraz NMF, zlokalizowany wewnątrz warstwy rogowej naskórka.
Płaszcz wodno-lipidowy naskórka

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Malinka W. Zarys chemii kosmetycznej. Volumed, Wrocław 1999.
2. Kohlmünzer S. Farmakognozja. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2000.
3. Martini M-C. Kosmetologia i farmakologia skóry. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2007.
4. Czerpak R, Jabłońska-Trypuć A. Roślinne surowce kosmetyczne. MedPharm Polska, Wrocław 2008.
5. Jabłońska-Trypuć A, Czerpak R. Surowce kosmetyczne i ich składniki. MedPharm Polska, Wrocław 2008.
6. Molski M. Chemia piękna. Wyd Nauk PWN, Warszawa 2012.
7. Sarbak Z, Jachymska-Sarbak B, Sarbak A. Chemia w kosmetyce i kosmetologii. MedPharm Polska, Wrocław 2013.
8. Grono M, Mrozowska M, Salczyńska A i wsp. Wstęp do kosmetologii. Wyd. Nowa Era, Warszawa 2016.
9. Wołosik K, Knaś M, Niczyporuk M. Fitokosmetologia. MedPharm Polska, Wrocław 2018.
10. Noszczyk M. Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Wyd Lek PZWL, Warszawa 2018.
otrzymano: 2019-03-21
zaakceptowano do druku: 2019-05-06

Adres do korespondencji:
*prof. dr hab. n. farm. Bogdan Kędzia
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
ul. Wojska Polskiego 71B, 60-630 Poznań
tel. +48 (61) 845-58-67
e-mail: bogdan.kedzia@iwnirz.pl

Postępy Fitoterapii 3/2019
Strona internetowa czasopisma Postępy Fitoterapii