© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2001, s. 40-42
Koferdam – informacje, właściwości, charakterystyka
Koferdam jest cienkim arkuszem naturalnej gumy lateksowej lub bezlateksowej używanym w celu izolacji zębów podczas zabiegów dentystycznych. Wykorzystanie koferdamu zapewnia najlepsze rezultaty podczas leczenia dentystycznego poprzez:
stworzenie bariery aseptycznej
utrzymanie wysokiej, niedostępnej innymi metodami, suchości pola operacyjnego
zwiększony dostęp do pola operacyjnego
zwiększoną widoczność pola operacyjnego
Przy stosowaniu koferdamu oszczędzany jest czas dentysty i pacjenta (nie ma konieczności wymiany wałeczków z ligniny, stałego suszenia pola operacyjnego itp.).
Ponadto koferdam zapobiega aspiracji drobnych narzędzi do przełyku i tchawicy pacjenta, co znakomicie zwiększa bezpieczeństwo i komfort pracy.
Koferdam standardowo dostępny jest w różnych krojach, kolorach i grubościach, tak aby zaspokoić indywidualne potrzeby i preferencje dentystów.
Koferdam może występować w postaci arkuszy (najczęściej) oraz w postaci rolek, z których odcinane są odpowiednie arkusze.
Przeważnie stosowane są następujące kolory koferdamu:
– jasny – częściej preferowany przy endodoncji z racji zwiększonej transiluminacji.
– ciemny – dostarcza kontrastu oraz zmniejsza odblask od światła.
– zielony – koferdam w przyjemnym kolorze, stosowany najczęściej przez dentystów.
Poszczególne grubości koferdamu znajdują różne zastosowanie – im materiał jest cieńszy tym łatwiej się go stosuje, ale również łatwiej ulega rozdarciu i nie uszczelnia zęba tak dobrze jak grubszy.
Koferdam cienki wykorzystywany jest przede wszystkim w zabiegach endodontycznych. Najczęściej stosowany jest koferdam o średniej grubości. Koferdam gruby jest trudniejszy do rozdarcia oraz ułatwia retrakcję tkanek miękkich. Koferdam bardzo gruby zapewnia maksymalną rektrakcję tkanek oraz jest najmniej podatny na rozdarcia, lecz bardzo trudno jest go stosować.
Koferdam powinien zostać naciągnięty tak, aby się stał prawie przezroczysty, jednocześnie nie drąc się. Należy uważać, aby nie przebić koferdamu ostrymi narzędziami.
OPIS PODSTAWOWYCH CZYNNOŚCI PRZY STOSOWANIU KOFERDAMU
Przy pracy z koferdamem należy zastosować określoną procedurę.
Po pierwsze należy określić pole operacyjne przeznaczone do izolacji. Pole operacyjne zależy od rodzaju stosowanego zabiegu oraz leczonego zęba.
Przy leczeniu kanałowym należy odizolować jedynie ząb poddawany leczeniu.
Przy opracowaniu ubytków należy zapewnić sobie jak najszersze, sensowne, pole operacyjne np. przy opracowaniu zębów tylnych należy izolować jeden ząb za zębem leczonym (o ile jest to możliwe) oraz rozciągnąć izolację do przeciwległego środkowego siekacza. Przy opracowaniu zębów przednich należy izolować wszystkie zęby przednie, od przedtrzonowych do przedtrzonowych, tak aby uzyskać dobry dostęp oraz umożliwić porównanie z przeciwległą stroną, co jest szczególnie ważne przy opracowaniach kosmetycznych.
W zabiegach pedodontycznych należy odizolować zęby, których zabieg bezpośrednio dotyczy – są to zazwyczaj dwa lub trzy zęby.
Bardzo ważnym elementem przy pracy z koferdamem jest sprawdzenie przestrzeni międzyzębnych izolowanych zębów przy pomocy nici dentystycznej. Każde miejsce, w którym nić nie przechodzi „gładko”, jest potencjalnym miejscem przerwania koferdamu w trakcie jego zakładania. Dlatego należy delikatnie, w miarę potrzeb, podszlifować przestrzenie międzyzębne.
Następnym etapem jest przygotowanie koferdamu tzn. zaznaczenie otworów, dziurkowanie otworów, przymierzenie/założenie klamry, założenie koferdamu na ramkę oraz założenie i przeciągnięcie koferdamu w jamie ustnej pacjenta.
1. Zaznaczanie miejsc na otwory
Do zaznaczenia miejsc, w których koferdam powinien zostać przedziurkowany, można użyć szablonu lub znacznika. Pomoce te są jedynie wskaźnikami statystycznego rozłożenia zębów i muszą być ew. dopasowane do jamy ustnej nietypowego pacjenta.
Przy posługiwaniu się szablonem należy umieścić koferdam na szablonie, a następnie zaznaczyć położenie izolowanych zębów długopisem lub pisakiem. Znacznik umożliwia uprzednie szybkie oznaczenie całego pudełka koferdamu.
2. Dziurkowanie otworów
Bardzo ważny jest dobór odpowiedniej wielkości otworu w celu zapewnienia dokładnej izolacji leczonego zęba.
Koferdam obejmie cały ząb i nie będzie przepuszczał wilgoci, gdy wielkość otworu jest odpowiednio dobrana dla danego zęba. Zbyt duży otwór spowoduje przeciekanie śliny, zbyt mały uniemożliwi prawidłowe założenie koferdamu.
Przeważnie dziurkacze do koferdamu mają 5 wielkości otworów. Należy posługiwać się mniejszymi otworami przy izolacji siekaczy, kłów i zębów przedtrzonowych; otwory większe przeznaczone są dla zębów trzonowych. Największy otwór jest zazwyczaj przeznaczony na ząb, na który ma zostać założona klamra.
3. Dobór Klamer
Do stosowania różnych technik pracy z koferdamem zostały opracowane dwa rodzaje klamer. Są to klamry "ze skrzydełkami” i klamry "bez skrzydełek”.
Klamry „bez skrzydełek”
Klamry „bez skrzydełek” są gładkie przy szczękach. Ten rodzaj klamry jest najpierw umieszczany na zębie, a następnie wokół niego zostaje rozciągnięty koferdam.
Klamry „bez skrzydełek” umożliwiają prowadzącemu zabieg maksymalną widoczność przy umieszczaniu klamry na zębie.
Klamry „ze skrzydełkami”
Klamry „ze skrzydełkami” mają wypustki przy szczękach. Wypustki te, lub „SKRZYDEŁKA”, są najpierw umieszczane w otworze w koferdamie, a następnie koferdam z nałożoną klamrą jest nakładany na ząb.
Klamry "ze skrzydełkami” są tak skonstruowane, aby zapewnić dodatkową retrakcję koferdamu. Prowadzący zabieg może połączyć klamrę oraz ramkę z koferdamem i wszystko jednocześnie założyć na ząb.
4. Przymierzanie klamer/zakładanie klamer
Przy przymierzaniu/zakładaniu koferdamu należy po pierwsze przywiązać nić dentystyczną o odpowiedniej długości do łuku klamry i trzymać ją podczas operowania klamrą, co stanowi zabezpieczenie przez aspiracją wtedy, gdy koferdam jeszcze nie zabezpiecza pacjenta. Następnie należy wziąć klamrę przy pomocy szczypiec i rozciągnąć klamrę na tyle, aby jej szczęki były naprężone. Należy umieścić klamrę na zębie od strony JĘZYKOWEJ. Utrzymując kontakt klamry z powierzchnią językową zęba, rozsunąć klamrę na tyle, aby objąć obwód zęba. Następnie zsunąć klamrę od strony dziąsłowej wzdłuż powierzchni twarzowej zęba.
Po umieszczeniu klamry na zębie należy sprawdzić stabilność klamry. Jeżeli klamra „buja się”, oznacza to, że jest za duża i należy dobrać inną.
Przy stosowaniu klamer „bez skrzydełek” – klamra przymierzona zostaje na zębie, przy stosowaniu klamer „ze skrzydełkami” – po przymiarce klamra jest zdejmowana.
5. Podkładki pod Koferdam
Dla wygody zarówno dentysty, jak i pacjenta, pod koferdamem mogą zostać umieszczone podkładki. Koferdam, przeciągnięty przez otwór w podkładce, jest przytrzymywany przez ramkę. Podkładki zapewniają zwiększone pochłanianie śliny, wody i potu. Konieczne jest również ich stosowanie u pacjentów wrażliwych na gumę lateksową.
6. Ramki do Koferdamu
Istnieje wiele dostępnych ramek do przytrzymywania koferdamu – najczęściej obecnie stosowane są ramki otwarte w kształci litery U – metalowe lub plastikowe. Przy doborze ramek należy zwracać uwagę, czy zapewniają dobrą stabilność.
Koferdam powinien zostać umieszczony na ramce i tak naciągnięty, aby wyeliminować jak najwięcej zmarszczek.
7. Zakładanie koferdamu
W przypadku stosowania klamer „bez skrzydełek” należy naciągnąć koferdam na klamrę w jamie ustnej pacjenta.
Klamry „ze skrzydełkami” zakładane są na koferdam na zewnątrz jamy ustnej pacjenta, a następnie całość przenoszona jest do jamy ustnej pacjenta i tam klamra, tak samo jak była przymierzana, jest zakładana na określony ząb.
Po założeniu koferdamu z klamrą na ząb, koferdam musi zostać tak naciągnięty, aby przygotowane otwory znalazły się na odpowiednich zębach (w przypadku izolacji więcej niż jednego zęba). Następnie koferdam jest stabilizowany na przeciwległym zębie przy pomocy drugiej klamry lub gumki zaciskowej Wedjets (co jest znacznie łatwiejsze).
Ryc. 1. Dobór otrworu w dziurkach.
Ryc. 2. Klamry „ze skrzydałkami” i „bez skrzydełek”.
Ryc. 3. Wzięcie klamry przy pomocy szczypiec.
Ryc. 4. Naciąganie koferdamu na odpowiednie zęby.
Ostatnim etapem jest wprowadzenie koferdamu w przestrzenie międzyzębne przy pomocy nici dentystycznej. Należy pamiętać, aby robić to zawsze po ściance zęba, tak aby nie przerwać koferdamu.
8. Ligatury
Ligatura nici dentystycznej jest często bardzo pomocna do przytrzymywania koferdamu lub konieczna w celu dodatkowej retrakcji tkanki miękkiej. Ligatura powinna zostać zawiązana tak, aby nie przeszkadzać w pracy i nie zasłaniać opracowywanego ubytku.
Ryc. 5a, 5b, 5c. Lingatury.
9. Gumki zaciskowe WEDJETS
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
