Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2018, s. 93-105 | DOI: 10.25121/MR.2018.21.1.93
Róbert Csák1, József Rácz2-4
Zachowania ryzykowne wśród użytkowników iniekcyjnych nowych substancji psychoaktywnych na Węgrzech oraz możliwości redukcji szkód
Risk behaviours of NPS users in Hungary and the possibility of harm reduction*
1Hungarian Association on Addictions
2Department of Counselling Psychology, Faculty of Education and Psychology, Eötvös University
3Department of Addictology, Faculty of Health Sciences, Semmelweis University
4Blue Point Drug Counselling and Outpatient Centre
Streszczenie
Wstęp. W ostatnich latach powszechnym zjawiskiem stało się stosowanie nowych substancji psychoaktywnych (NSP) podawanych w iniekcjach.
Cel pracy. Celem niniejszej pracy była analiza zachowań ryzykownych związanych ze stosowaniem NSP w kontekście chorób zakaźnych.
Materiał i metody. Badanie ankietowe przeprowadzono w ramach niskoprogowych programów obejmujących badania przesiewowe w kierunku zakażenia HCV, HIV i kiły, co umożliwiło dotarcie do populacji osób dożylnie przyjmujących środki odurzające (ang. people who inject drugs – PWID), w innych okolicznościach &bdquop;niewidocznej&rdquop; dla systemu opieki zdrowotnej. Miało ono na celu zbadanie związanych z iniekcjami oraz seksualnych zachowań ryzykownych w tej grupie. Badanie ankietowe oparto na kwestionariuszu oceny ryzyka stanowiącym uzupełnienie szybkiego badania przesiewowego i interwencji doradczej prowadzonych na miejscu w czterech miastach na terenie Węgier.
Wyniki. Przyjmowanie NSP drogą iniekcji stanowi czynnik ryzyka – substancje te są wstrzykiwane częściej niż amfetamina lub heroina. Ograniczony dostęp do programów wymiany igieł i strzykawek przy niedawnym wzroście częstości występowania zakażenia HCV w węgierskiej populacji PWID oraz w połączeniu z praktykami udostępniania sprzętu iniekcyjnego może przyczynić się do poważnego problemu zdrowia publicznego.
Wnioski. Zwiększenie skali interwencji prowadzonych w ramach redukcji szkód jest niezbędne, aby zapobiec dalszym zagrożeniom dla ludności.
Summary
Introduction. In recent years, the use of injectable new psychoactive substances (NPS) has become a widespread phenomenon.
Aim. The aim of this paper was to investigate NPS-related risk behaviours in the context of infectious diseases.
Material and methods. Our survey was conducted as a part of a low threshold HCV, HIV, syphilis screening intervention which allowed to reach the people who inject drugs (PWID) population otherwise invisible for the healthcare system, and investigate their injecting and sexual risk behaviours. The survey was based on a risk assessment questionnaire which was a part of a quick screening and counselling intervention provided on site in four cities in Hungary.
Results. Injecting NPS is a risk factor – NPSs are injected more frequently than amphetamines or heroin. The limited access to needle exchange programmes with the recent rise in HCV prevalence in the Hungarian PWID population combined with equipment sharing, could lead to a serious public health problem.
Conclusions. Scaling up harm reduction interventions is essential to prevent further risks to the population.



Podsumowanie
W ostatnich latach powszechnym zjawiskiem stało się stosowanie nowych substancji psychoaktywnych (NSP) podawanych w iniekcjach. Ponieważ przyjmowanie narkotyków w postaci iniekcji stanowi główny czynnik ryzyka przenoszenia wirusa HIV i wirusa zapalenia wątroby, zmiany w tej populacji mogą mieć wpływ na rozpowszechnienie tych dwóch chorób przenoszonych drogą krwi. Niniejsze badanie ankietowe przeprowadzono w ramach niskoprogowych programów obejmujących badania przesiewowe w kierunku zakażenia HCV, HIV i kiły, co umożliwiło dotarcie do populacji osób dożylnie przyjmujących środki odurzające (ang. people who inject drugs – PWID), w innych okolicznościach &bdquop;niewidocznej&rdquop; dla systemu opieki zdrowotnej. Miało ono na celu zbadanie związanych z iniekcjami oraz seksualnych zachowań ryzykownych w tej grupie. Analizę oparto na danych zgromadzonych na Węgrzech w ramach programów wymiany igieł i strzykawek (ang. needle and syringe programmes – NSP) oraz programów pomocy potrzebującym, realizowanych w okresie od lipca do listopada 2015 roku. Wypełnianie ankiet odbywało się w ramach szybkich badań przesiewowych w kierunku wirusów HIV i HCV oraz interwencji poradniczej. Interwencję prowadzono na miejscu, w czterech miastach na terenie Węgier i kierowano ją do dwóch populacji ryzyka: populacji PWID oraz pracowników seksualnych.
Znaczny odsetek uczestników szybkiej interwencji nigdy nie uczestniczył w badaniu w kierunku zakażenia HIV (44,2%) lub HCV (37%). Częstość występowania HIV i kiły wśród uczestników była niska, podczas gdy częstość występowania HCV była alarmująco wysoka: 47,7% (n = 94) uczestników badania uzyskało dodatni wynik testu. Odnotowano istotne różnice między miastami (test chi-kwadrat = 27,798; p = 0,000): najwyższą częstość występowania odnotowano w Budapeszcie, przy czym 64,5% uczestników miało dodatni wynik w kierunku wirusa HCV. Wydaje się, że stosowanie NSP w postaci iniekcji jest samo w sobie czynnikiem ryzyka. Częstość występowania zakażenia HCV była znacznie wyższa w populacji użytkowników iniekcyjnych NSP niż u osób wstrzykujących klasyczne substancje (odpowiednio 66,7 i 37,5%; test chi-kwadrat = 8,750; p = 0,003). Najwyższą częstość występowania zakażenia HCV zaobserwowano w populacji użytkowników NSP w postaci iniekcji w Budapeszcie (79,7%). Stwierdzono, że zaangażowanie w więcej rodzajów udostępniania sprzętu do iniekcji zwiększało prawdopodobieństwo zakażenia (test chi-kwadrat = 12,844; p = 0,005). Częstość występowania zakażenia HCV wśród osób przejawiających 1-2 ryzykowne zachowania związane z iniekcjami była poniżej średniej, natomiast w przypadku uczestników deklarujących praktykowanie co najmniej 3 rodzajów udostępniania sprzętu częstość ta była wyższa. Dane wskazują na istnienie związku między liczbą zachowań ryzykownych a liczbą osób, którym dana osoba udostępnia sprzęt do iniekcji (test chi-kwadrat = 16,1; p = 0,003). Większa liczba zgłoszonych zachowań ryzykownych przekładała się na większą liczbę osób udostępniających sprzęt do iniekcji.
Zgodnie z przedstawionymi wynikami Budapeszt charakteryzuje się intensywnym środowiskiem ryzyka; zamieszkałe tu osoby z populacji PWID są obarczone większym ryzykiem zakażenia HCV. Najczęstsze zachowania ryzykowne w zakresie dzielenia się sprzętem iniekcyjnym były związane ze wstrzyknięciami grupowymi i niedostateczną ilością strzykawek: 46% uczestników badania dzieliło się z przyjacielem wodą, 45% igłą oraz 45% rozpuszczoną substancją. Udostępnianie sprzętu co najmniej 3 osobom zgłosiło 34% uczestników badania. Społeczny aspekt ryzyka związanego z iniekcjami jest znany w literaturze od dziesięcioleci; najczęściej praktykowane zachowania ryzykowne związane z udostępnianiem sprzętu do iniekcji, z których wszystkie wiążą się z procesem przygotowania narkotyku, wskazują na uwarunkowania społeczne (takie jak wstrzykiwanie grupowe oraz wspólne wstrzykiwanie). Ograniczony dostęp do programów wymiany igieł i strzykawek przy niedawnym wzroście częstości występowania zakażenia HCV w węgierskiej populacji osób przyjmujących narkotyki drogą iniekcji (ang. injection drug user – IDU) oraz w połączeniu z praktykami dzielenia się sprzętem iniekcyjnym może prowadzić do poważnego problemu zdrowia publicznego. Z uwagi na obecność wirusa HIV w omawianej populacji, jak również częste praktykowanie udostępniania sprzętu iniekcyjnego i ponownego używania igieł istotne wydaje się zwiększenie skali interwencji prowadzonych w ramach redukcji szkód, takich jak programy wymiany igieł i strzykawek, oraz zapewnienie dostępu do badań w kierunku zakażenia HCV i poradnictwa wraz z odpowiednim dostępem do leczenia w populacji PWID.
Wstęp
W ostatnich latach powszechnym zjawiskiem stało się stosowanie nowych substancji psychoaktywnych (NSP) podawanych dożylnie. Celem przedstawionej pracy była analiza zachowań ryzykownych związanych ze stosowaniem NSP w kontekście chorób zakaźnych. Badanie ankietowe przeprowadzono w ramach niskoprogowych programów obejmujących badania przesiewowe w kierunku zakażenia HCV, HIV i kiły, co umożliwiło dotarcie do populacji osób dożylnie przyjmujących środki odurzające (ang. people who inject drugs – PWID), w innych okolicznościach &bdquop;niewidocznej&rdquop; dla systemu opieki zdrowotnej. Miało ono na celu zbadanie związanych z wstrzykiwaniem oraz seksualnych zachowań ryzykownych w tej grupie.
Redukcja szkód jako interwencja publiczna
Przyjmowanie narkotyków w postaci iniekcji jest głównym czynnikiem ryzyka przenoszenia wirusa HIV i wirusa zapalenia wątroby (HCV) (1, 2). Istnieją istotne dowody potwierdzające skuteczność interwencji prowadzonych w ramach redukcji ryzyka, takich jak programy wymiany igieł i strzykawek, w zakresie ograniczania przenoszenia wirusów HIV i HCV wśród osób należących do populacji PWID (2-7). Niemniej jednak dostępne dowody naukowe wskazują, iż w przypadku zakażeń HCV istnieje potrzeba włączenia innych interwencji skierowanych do osób z populacji PWID, takich jak leczenie substytucyjne osób uzależnionych od opiatów (3, 7) oraz badania w kierunku zakażeń wirusami HIV i HCV (8). Nie można przecenić znaczenia interwencji złożonych, takich jak integracja programów wymiany igieł, leczenia farmakologicznego, leczenia przeciwwirusowego oraz innych interwencji prowadzonych w ramach redukcji szkód, jako skutecznych strategii zwalczania epidemii zakażeń HIV i HCV w populacji PWID (5, 6, 9-11). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla znaczenie programów wymiany igieł i strzykawek (12) jako jednego ze źródeł pozyskania sterylnych igieł i strzykawek, nie tylko pod względem roli tych programów w zapobieganiu chorobom zakaźnym związanym ze stosowaniem narkotyków, ale również w kontekście zapewnienia ważnych punktów kontaktu i dostępu do służby zdrowia. Wspólne wytyczne Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) dotyczące zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych w populacji PWID (8) także podkreślają znaczenie programów wymiany igieł i strzykawek, jak również badań w kierunku zakażeń HIV i HCV, wymieniając te działania wśród siedmiu kluczowych interwencji mających na celu skuteczną prewencję chorób przenoszonych przez krew. Zatem nasuwa się wniosek, iż programy wymiany igieł i strzykawek oraz zapewnienie dostępu do badań w kierunku zakażeń HIV i HCV stanowią kluczowe elementy skutecznej strategii zapobiegania tym zakażeniom (13).
Kontekst węgierski
W ostatnich latach populacja PWID była świadkiem istotnych zmian na Węgrzech (14-17). Przed pojawieniem się nowych substancji psychoaktywnych (NSP) w 2010 roku znaczna większość osób z tej społeczności stosowała heroinę i amfetaminę. Od tego czasu NSP zdominowały rynek narkotyków przyjmowanych drogą iniekcji na Węgrzech (15-21). Po wprowadzeniu nowych substancji psychoaktywnych na węgierski rynek narkotykowy w pierwszej kolejności odnotowano spadek odsetka użytkowników heroiny, a następnie stopniowe wypieranie amfetaminy przez te substancje. W 2009 roku odsetek osób z węgierskiej populacji PWID wstrzykujących amfetaminę lub heroinę wynosił 95%, natomiast w roku 2015 – jedynie 13% (22-27). Niestety, podczas gdy NSP stały się najbardziej powszechnymi substancjami stosowanymi w postaci iniekcji, wydatki publiczne związane z narkotykami uległy znacznemu zmniejszeniu. Ograniczenie finansowania miało poważne konsekwencje dla prowadzonych na Węgrzech programów wymiany igieł i strzykawek (z uwagi na wysoki koszt sprzętu iniekcyjnego niezbędnego do prowadzenia tych akcji). W konsekwencji liczba strzykawek do wymiany przypadająca na jednego użytkownika oraz dostępnych akcesoriów iniekcyjnych została ograniczona. Oprócz ograniczeń w zakresie dostępności sprzętu iniekcyjnego doszło również do skrócenia godzin otwarcia placówek, a w niektórych przypadkach do redukcji personelu. Ponieważ nowe substancje psychoaktywne są wstrzykiwane częściej niż tradycyjne narkotyki (10-15 razy na dobę), nastąpiło znaczne zmniejszenie pokrycia finansowego wymiany igieł i strzykawek na Węgrzech (18). W tym okresie nastąpił znaczny wzrost związanego z iniekcjami ryzyka dla zdrowia. Węgierskie Narodowe Centrum Epidemiologiczne bada częstość występowania zakażenia HIV i HCV w populacji PWID od 2006 roku. Wyniki badania seropowalencji wykazały, że w latach 2011-2014 częstość występowania HCV uległa podwojeniu. W roku 2014 częstość występowania zakażenia HCV szacowano na 48,5% w kraju (wzrost z 24,1% w 2011 roku) oraz 60,8% w stolicy (wzrost z 34,2% w 2011 roku) (23-27).
Cel pracy
Celem przedstawionej pracy była analiza zachowań ryzykownych związanych ze stosowaniem NSP w kontekście chorób zakaźnych.
Materiał i metody
Przedstawioną poniżej analizę oparto na danych zgromadzonych w ramach programów wymiany igieł i strzykawek oraz programów pomocy potrzebującym, realizowanych na Węgrzech w okresie od lipca do listopada 2015 roku. Wypełnianie ankiet odbywało się w ramach szybkich badań przesiewowych w kierunku wirusów HIV i HCV oraz interwencji poradniczej. Interwencję prowadzono na miejscu w czterech miastach na terenie Węgier (Budapeszt: n = 96, 47,8%; Miszkolc: n = 49, 24,4%; Pecz: n = 26, 12,9%; Segedyn: n = 30, 14,9%) i skierowano ją do dwóch populacji ryzyka: populacji PWID oraz pracowników seksualnych. Personel odpowiedzialny za prowadzenie badań przesiewowych i poradnictwo zapewniał pomoc przy wypełnianiu ankiety każdemu z uczestników. Podstawowym celem ankiety było ułatwienie prowadzenia poradnictwa poprzez zapewnienie pytań dotyczących ryzykownych zachowań. Zagrożenia wynikające z dożylnego stosowania NSP oceniano z zastosowaniem kwestionariusza dotyczącego ryzyka związanego z iniekcjami dostępnego w Banku Instrumentów Oceny EMCDDA (http://www.emcdda.europa.eu/html.cfm/index4386EN.html). Chociaż sama interwencja nie została zaprojektowana jako badanie naukowe, gromadzenie danych odbywało się w sposób analogiczny do metody dostępu uprzywilejowanego (ang. privileged access interviewer method) (28).

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

24

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

59

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

119

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Gyarmathy VA, Neaigus A, Miller M et al.: Risk correlates of prevalent HIV, hepatitis B virus, and hepatitis C virus infections among noninjecting heroin users. J Acquir Immune Defic Syndr 2002; 30(4): 448-456.
2. Des Jarlais DC, Marmor M, Paone D et al.: HIV incidence among injecting drug users in New York City syringe-exchange programmes. Lancet 1996; 348(9033): 987-991.
3. Macarthur GJ, van Velzen E, Palmateer N et al.: Interventions to prevent HIV and Hepatitis C in people who inject drugs: A review of reviews to assess evidence of effectiveness. Int J Drug Policy 2014; 25(1): 34-52.
4. Vickerman P, Hickman M, Rhodes T, Watts C: Model projections on the required coverage of syringe distribution to prevent HIV epidemics among injecting drug users. J Acquir Immune Defic Syndr 2006; 42(3): 355-361.
5. Aspinall EJ, Nambiar D, Goldberg DJ et al.: Are needle and syringe programmes associated with a reduction in HIV transmission among people who inject drugs: a systematic review and meta-analysis. Int J Epidemiol 2014; 43(1): 235-248.
6. Hagan H, Pouget ER, Des Jarlais DC: A systematic review and meta-analysis of interventions to prevent hepatitis C virus infection in people who inject drugs. Int J Infect Dis 2011; 204(1): 74-83.
7. Palmateer N, Kimber J, Hickman M et al.: Evidence for the effectiveness of sterile injecting equipment provision in preventing hepatitis C and human immunodeficiency virus transmission among injecting drug users: a review of reviews. Addiction 2010; 105(5): 844-859.
8. ECDC-EMCDDA: Prevention and control of infectious diseases among people who inject drugs. ECDC, Stockholm 2011.
9. Turner KM, Hutchinson S, Vickerman P et al.: The impact of needle and syringe provision and opiate substitution therapy on the incidence of hepatitis C virus in injecting drug users: pooling of UK evidence. Addiction 2011; 106(11): 1978-1988.
10. Van Den Berg C, Smit C, Van Brussel G et al.: Full participation in harm reduction programmes is associated with decreased risk for human immunodeficiency virus and hepatitis C virus: evidence from the Amsterdam Cohort Studies among drug users. Addiction 2007; 102(9): 1454-1462.
11. Hyshka E, Strathdee S, Wood E, Kerr T: Needle exchange and the HIV epidemic in Vancouver: lessons learned from 15 years of research. Int J Drug Policy 2012; 23(4): 261-270.
12. WHO, UNODC, UNAIDS: Technical guide for countries to set targets for universal access to HIV prevention, treatment and care for injecting drug users, 2012 revision. WHO, Geneve 2012.
13. Abdul-Quader AS, Feelemyer J, Modi S et al.: Effectiveness of structural-level needle/syringe programs to reduce HCV and HIV infection among people who inject drugs: a systematic review. AIDS Behav 2013; 17(9): 2878-2892.
14. Csák R, Demetrovics Z, Rácz J: Changes in substance use patterns in the injecting drug user population in Budapest. Conference on Novel Psychoactive Substances (NPS) “The Ever-Changing World of Psychoactive Drugs&rdquop;. 12-13 March, Budapest. Addiktológia 2012; 11 Suppl. (suppl. 1): 45-46.
15. Csák R, Demetrovics Z, Rácz J: Transition to injecting 3,4-methylene-dioxy-pyrovalerone (MDPV) among needle exchange program participants in Hungary. J Psychopharmacol 2013; 27(6): 559-563.
16. Rácz J, Csák R, Lisznyai S: Transition from &bdquop;old&rdquop; injected drugs to mephedrone in an urban micro segregate in Budapest, Hungary: a qualitative analysis. Journal of Substance Use 2015; 20(3): 178-186.
17. Rácz J, Csák R, Tóth KT et al.: Veni, vidi, vici: The appearance and dominance of new psychoactive substances among new participants at the largest needle exchange program in Hungary between 2006 and 2014. Drug Alcohol Depend 2016; 158: 154-158.
18. Gyarmathy VA, Csák R, Balint K et al.: A needle in the haystack – the dire straits of needle exchange in Hungary. BMC Public Health 2016; 16(1): 157.
19. Rácz J, Gyarmathy VA, Csák R: New cases of HIV among people who inject drugs in Hungary: False alarm or early warning? Int J Drug Policy 2016; 27: 13-16.
20. Pèterfi A, Tarján A, Horváth GC et al.: Changes in patterns of injecting drug use in Hungary: a shift to synthetic cathinones. Drug Test Anal 2014; 6(7-8): 825-831.
21. Tarján A, Dudás M, Gyarmathy VA et al.: Emerging Risks Due to New Injecting Patterns in Hungary During Austerity Times. Subst Use Misuse 2015; 50(7): 848-858.
22. Hungarian National Focal Point: 2011 National report to the EMCDDA by the Reitox National Focal Point – “HUNGARY&rdquop; New developments, trends and in-depth information on selected issues. Hungarian National Focal Point, Budapest 2011.
23. Hungarian National Focal Point: 2016 National Report to the EMCDDA by the Reitox National Focal Point – Hungary. Hungarian National Focal Point, Budapest 2016.
24. Hungarian National Focal Point: 2015 National Report to the EMCDDA by the Reitox National Focal Point – Hungary. Hungarian National Focal Point, Budapest 2015.
25. Hungarian National Focal Point: 2014 National report (2013 data) to the EMCDDA by the Reitox National Focal Point – “HUNGARY&rdquop; New Development, Trends. Hungarian National Focal Point, Budapest 2014.
26. Hungarian National Focal Point: 2013 National report to the EMCDDA by the Reitox National Focal Point – “HUNGARY&rdquop; New developments, trends and in-depth information on selected issues. Hungarian National Focal Point, Budapest 2013.
27. Hungarian National Focal Point: 2012 National report to the EMCDDA by the Reitox National Focal Point – “HUNGARY&rdquop; New developments, trends and in-depth information on selected issues. Hungarian National Focal Point, Budapest 2012.
28. Griffiths P, Gossop M, Powis B, Strang J: Reaching hidden populations of drug users by privileged access interviewers: methodological and practical issues. Addiction 1993; 88(12): 1617-1626.
29. Rhodes T: The ‘risk environment’: a framework for understanding and reducing drug-related harm. Int J Drug Policy 2002; 13(2): 85-94.
30. Rhodes T: Risk environments and drug harms: a social science for harm reduction approach. Int J Drug Policy 2009; 20(3): 193-201.
31. Strathdee SA, Hallett TB, Bobrova N et al.: HIV and risk environment for injecting drug users: the past, present, and future. Lancet 2010; 376(9737): 268-284.
32. Bourgois P: The moral economies of homeless heroin addicts: confronting ethnography, HIV risk, and everyday violence in San Francisco shooting encampments. Subst Use Misuse 1998; 33(11): 2323-2351.
33. Grund JP, Friedman SR, Stern LS et al.: Syringe-mediated drug sharing among injecting drug users: patterns, social context and implications for transmission of blood-borne pathogens. Soc Sci Med 1996; 42(5): 691-703.
34. Jose B, Friedman SR, Neaigus A et al.: Syringe-mediated drug-sharing (backloading): a new risk factor for HIV among injecting drug users. AIDS (London, England) 1993; 7(12): 1653-1660.
35. EASL: Recommendations on Treatment of Hepatitis C 2014. J Hepatol 2014; 61(2): 373-395.
36. Wiessing L, Ferri M, Grady B et al.: Hepatitis C virus infection epidemiology among people who inject drugs in Europe: a systematic review of data for scaling up treatment and prevention. PLoS One 2014; 9(7): e103345.
37. Martin NK, Vickerman P, Grebely J et al.: Hepatitis C virus treatment for prevention among people who inject drugs: Modeling treatment scale-up in the age of direct-acting antivirals. Hepatology (Baltimore, Md) 2013; 58(5): 1598-1609.
38. Martin NK, Vickerman P, Miners A et al.: Cost-effectiveness of hepatitis C virus antiviral treatment for injection drug user populations. Hepatology (Baltimore, Md) 2012; 55(1): 49-57.
39. Felvinczi K, Paksi B, Magi A, Demetrovics Z: A droghasználókkal kapcsolatos társadalmi viszonyulások más marginalizált társadalmi csoportokkal kapcsolatos vèlekedèsek kontextusában, az OLAAP 2015 vizsgálat alapján [Social attitudes towards drug users in the context of attitudes towards other marginalized social groups, results of the OLAAP 2015 study]. A Magyar Pszichológiai Társaság XXV Országos Tudományos Nagygyűlèse; MPT, Budapest 2016.
otrzymano: 2018-02-02
zaakceptowano do druku: 2018-02-23

Adres do korespondencji:
Eötvös Loránd
University Faculty of Education and Psychology
1064 Budapest, Izabella u. 46.

Medycyna Rodzinna 1/2018
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna