© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 11/2013, s. 802-805
*Małgorzata Gietka-Czernel
Nowe metody obrazowania w chorobach tarczycy
New methods of imaging thyroid gland
Klinika Endokrynologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Szpital Bielański, Warszawa
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Wojciech Zgliczyński
Streszczenie
Obok tradycyjnych metod wizualizacji tarczycy, takich jak scyntygrafia z wykorzystaniem nadtechnecjanu 99Tc lub radiojodu 123I, 131I oraz ultrasonografia (US), coraz większe zainteresowanie wzbudza elastografia (ES). ES jest nową techniką US oceniającą twardość tkanek. W praktyce klinicznej wykorzystuje się najczęściej dwa rodzaje ES: elastografię uciskową i elastografię fali poprzecznej. ES uciskowa ocenia stopień odkształcenia tkanki pod wpływem ucisku, a stopień odkształcenia kodowany jest kolorem: od czerwonego do niebieskiego. Rak, będący zwykle guzem twardym, ulega niewielkiemu odkształceniu. ES fali poprzecznej rejestruje prędkość rozchodzenia się fali akustycznej w tkankach: jest ona większa w guzkach złośliwych, mniejsza w zmianach łagodnych, a wyniki podawane są ilościowo w m/s lub kPa. Publikowane rezultaty badań są obiecujące: ES różnicuje łagodne i złośliwe guzki tarczycy z czułością 82-97%, swoistością 96-100%, PPV 87-94%, NPV 85-98%. W przypadku guzków cytologicznie podejrzanych obserwacje są sprzeczne: PPV od 34 do 81%, NPV od 50 do 98,8%. ES przewyższa zatem konwencjonalną US, ale do jej ograniczeń należą duże rozmiary guza, obecność makrozwapnień lub rozległych przestrzeni płynowych oraz przypadki raka pęcherzykowego. Kolejną, nową techniką obrazowania tarczycy, jest pozytonowa tomografia emisyjna z użyciem 18fluoro-deoksy-glukozy, która ma udowodnioną wartość w diagnozowaniu niejodochwytnych przerzutów raka zróżnicowanego tarczycy i jest również wykorzystywana w diagnostyce guzków cytologicznie podejrzanych.
Summary
Traditional methods of imaging thyroid gland are radionuclide scan with the use of either 99Tc pertechnetate, 123I or 131I and ultrasonography (US). Nowadays a new technique, elastography (ES) arouses a great interest. Basing on the fact that malignant tissue is usually hard on palpation ES was introduced to estimate tissue stiffness. Two main forms of ES are known in clinical practice: strain ES which evaluates the tissue stiffness by the external compression with probe or by endogenous compression exerted by carotid artery pulsation. The degree of tissue deformation under compression is color-coded: from red to blue. The strain ratio between a lesion and adjacent healthy thyroid tissue is also used. The second ES form is shear wave elastography (SWE) which measures the speed of the transverse wave in tissues: the speed of shear wave is higher in malignant nodules than in benign lesions. The results of SWE are expressed in m/s or kPa. The reported results are promising: ES can predict thyroid malignancy with 82-97% sensitivity, 96-100% specificity, 87-94% PPV and 85-98% NPV. The results of evaluating indeterminate nodules are conflicting: PPV of 34-81%, NPV of 50-89.9%. Although the accuracy of ES in differentiating thyroid nodules is better than conventional US, it has limitations: peripheral or intralesional calcifications, large cystic areas within the nodule and follicular cancers. Another method – 18fluoro-D-glucose positron emission tomography scanning has proven role in the localization of differentiated thyroid cancer metastases in Tg-positive, RAI scan – negative patients and also can be used to differentiate the nodules with indeterminate cytology.
Wstęp
Tradycyjne metody wizualizacji tarczycy to scyntygrafia z wykorzystaniem nadtechnecjanu 99Tc lub radiojodu 123I, 131I oraz ultrasonografia (US). Badania radioizotopowe są wykorzystywane w następujących sytuacjach klinicznych:
– ocena stanu czynnościowego tarczycy: wykrywanie ognisk autonomii w przypadkach wola guzowatego i obniżonego stężenia TSH, różnicowanie tyreotosykozy w przebiegu destrukcyjnego zapalenia tarczycy (brak gromadzenia 99Tc, T24 131I, 123I < 5%) z nadczynnością tarczycy wywołaną chorobą Gravesa i Basedowa (T24 131I, 123 I > 30%, zwykle > 70%),
– diagnostyka ektopii tarczycy: wole językowe, wole śródpiersiowe,
– ocena stopnia zaawansowania raka zróżnicowanego tarczycy.
US jest rekomendowana w każdej patologii gruczołu tarczowego. Jej znacząca rola dotyczy wykrywania zmian ogniskowych i typowania ich do biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC). Cechy US przemawiające za złośliwością zmiany ogniskowej to: obniżona echogeniczność i lity charakter ogniska, nieregularne granice lub wzrost naciekający, wymiar przednio-tylny > poprzecznego, obecność mikrozwapnień, zwiększone unaczynienie centralne w badaniu Dopplera, obecność patologicznych węzłów chłonnych szyi. Niestety, US cechując się dużą czułością w wykrywaniu zmian ogniskowych tarczycy (19-67% dorosłej populacji), ma ograniczoną zdolność różnicowania zmian łagodnych i złośliwych: jej czułość wynosi 17-87%, specyficzność 40-95%, dodatnia wartość predykcyjna 11-70%, ujemna wartość predykcyjna 40-98% (1, 2). BAC jest złotym standardem w diagnostyce guzków tarczycy, ale w 20% przypadków ocenia ich charakter jako podejrzany (nieokreślony). Guzki cytologicznie podejrzane wymagają leczenia operacyjnego, ale wśród nich tylko 20% jest ostatecznie zweryfikowanych jako złośliwe, natomiast 80% ma charakter łagodny. Podejmowany najczęściej zakres operacji to hemityreoidektomia, która w przypadku raka jest niewystarczająca i pacjenci wymagają radykalizacji wtórnej. Stąd istnieje paląca potrzeba poszukiwania nowych metod, lepiej różnicujących guzki tarczycy.
Elastografia
Wśród badań obrazowych nadzieje budzi elastografia (ES), nowa technika US oceniająca twardość tkanek, co nawiązuje do faktu, że rak jest zazwyczaj zmianą twardą. W praktyce klinicznej wykorzystuje się najczęściej dwa rodzaje ES: elastografię uciskową czasu rzeczywistego (ang. real-time elastography – RTE) i elastografię fali poprzecznej (ang. shear wave elastography – SWE). RTE ocenia stopień odkształcenia badanej tkanki pod wpływem ucisku:
– zewnętrznego, wywołanego przez operatora za pomocą głowicy aparatu US, lub poprzez emisję z głowicy aparatu US gwałtownych pulsów ultradźwięków, tzw. metoda AFRI (ang. Acustic Force Radiation Impulse),
– wewnętrznego, wywołanego pulsacją tętnicy szyjnej.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Cooper Ds, Doherty GM, Haugen BR et al.: Revised American Thyroid Association management guidelines for patients with thyroid nodules and differentiated thyroid cancer. Thyroid 2009; 19: 1167-1214.
2. Frates MC, Benson CB, Charboneau JW: Management of thyroid nodules detected at US: Society of Radiologists in Ultrasound Consensus Conference Statement. Radiology 2005; 237: 794-800.
3. Rago T, Santini F, Scutari M et al.: Elastography: new developments in ultrasound for predicting malignancy in thyroid nodules. J Clin Endocrinol Metab 2007; 92: 2917-2922.
4. Asteria C, Giovanardi A, Pizzocaro A et al.: US-elastography in the differential diagnosis of benign and malignant thyroid nodules. Thyroid 2008; 18: 523-531.
5. Gietka-Czernel M, Kochman M, Bujalska K et al.: Real-time ultrasound elastography – a new tool for diagnosing thyroid nodules. Polish J Endocrinol 2010; 61: 652-657.
6. Bojunga J, Herrmann E, Meyer G et al.: Real-time elastography for the differentiation of benign and malignant thyroid nodules: a meta-analysis. Thyroid 2010; 20: 1145-1150.
7. Wang Y, Dan HJ, Dan HY et al.: Differential diagnosis of small single solid thyroid nodules using real-time ultrasound elastography. J Int Med Res 2010; 38: 466-472.
8. Moon HJ, Kim EK, Yoon JH et al.: Clinical implication of elastography as a prognostic factor of papillary thyroid microcarcinoma. Ann Surg Oncol 2012; 19: 2279-2287.
9. Rago T, Scutari M, Santini F et al.: Real-time elastography: useful tool for refining the presurgical diagnosis in thyroid nodules with indeterminate or nondiagnostic cytology. J Clin Endocrinol Metab 2010; 95: 5274-5280.
10. Cantisani V, Ulisse S, Guaitoli E et al.: Q-elastography in the presurgical diagnosis of thyroid nodules with indeterminate cytology. PLoS One 2012; 7: e50725.
11. Lippolis PV, Tognini S, Materazzi G et al.: Is elastography actually useful in the presurgical selection of thyroid nodules with indeterminate cytology? J Clin Endocrinol Metab 2011; 96: E1826-1830.
12. Kim JK, Baek JM, Lee JM et al.: Ultrasound Elastography for thyroid nodules: a reliable study? Ultrasound in Med Biol 2012; 38: 1508-1513.
13. Sebag F, Vaillant-Lombard J, Berner C et al.: Shear wave elastography: a new ultrasound imaging mode for the differential diagnosis of benign and malignant thyroid nodules. J Clin Endocrinol Metab 2010; 95: 5281-5288.
14. Bojunga J, Dauth N, Berner C et al.: Acoustic radiation force impulse imaging for differentiation of thyroid nodules. PLoS One 2012; 7: e42735.
15. Ruchała M, Szczepanek E, Sowiński J: Sonoelastography in de Quervain thyroiditis. J Clin Endocrinol Metab 2011; 96: 289-290.
16. Kim TY, Kim WB, Ryu JS et al.: 18F-Fluorodeoxyglucose uptake in thyroid from positron emission tomogram (PET) for evaluation in cancer patients: high prevalence of malignancy in thyroid PET incidentaloma. Laryngoscope 2005; 115: 1074-1078.
17. Kang KW, Kim SK, Kang HS et al.: Prevalence and risk of cancer of focal thyroid incidentaloma identified by 18F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography for metastases evaluation and cancer screening in healthy subjects. J Clin Endocrinol Metab 2003; 88: 4100-4104.
18. Bertagna F, Treglia G, Piccardo A, Giubbini R: Clinical Review: Diagnostic and clinical significance of F-18-FDG-PET/CT thyroid incidentalomas. J Clin Endocrinol Metab 2012; 97: 3866-3875.
19. Sebastienes FM, Cerci JJ, Zanoni PH et al.: Role of 18F-Fluorodeoxyglucose positron emission tmography in preoperative assessment of cytologically indeterminate thyroid nodules. Clin Endocrinol Metab 2007; 92: 4485-4488.
20. Giovanella L, Suriano S, Maffioli M, Ceriani L: 18FDG-positron emission tomography/computed tomography (PET/CT) scanning in thyroid nodules with nondiagnostic cytology. Clin Endocrinol (Oxf) 2011; 74: 644-648.