Wojciech J. Cynarski
Wykorzystanie idei perpetualnego ruchu i wschodnioazjatyckiego wzorca kultury fizycznej w wychowaniu fizycznym i zdrowotnym
Utylization of the perpetual movement and east-asian pattern of physical culture in the physical and health education
Instytut Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego WSP w Rzeszowie
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Kazimierz Obodyński
Streszczenie
Using participant observations author explores how alternative patterns of physical and health culture (based on psychophysical eastern systems and ido – philosophy) are connected with the problem of health-promotion. These Oriental forms of movement and moral development give a chance for versatile, favourable development in accordance with the new holistic and ecological paradigm of science.
WSTĘP
Dalekowschodnie sztuki walki tworzą kompletne systemy kultury fizycznej, obejmujące oprócz ćwiczeń cielesnych także zalecenia moralne, higieniczne, dietetyczne etc. Termin budo, obejmujący swym zakresem zespół japońskich sztuk walki, tłumaczony jest etymologicznie jako „droga zatrzymania włóczni” lub „droga powstrzymywania konfliktów”. Na jego aspekt moralny lub społeczny zwracają uwagę liczni autorzy, określający budo jako „duchową drogę”. Walory wychowawcze i utylitarne sztuk walki powodują, że budo staje się interesujące jako alternatywny model wychowania fizycznego i zdrowotnego. Autor nawiązuje do koncepcji socjologów i filozofów kultury fizycznej takich, jak: Capra (1), Kosiewicz (6), Krawczyk (7), Lipiec (8), von Saldern (9) i Wertz (10).
CEL PRACY
Celem jest pokazanie zalet wschodniego wzorca kultury fizycznej i idei perpetualnego ruchu. Azjatyckie sztuki walki, a także inne formy psychofizycznych praktyk (systemy medytacyjne, orientalne tańce, ćwiczenia oddechowe, techniki masażu itp.) uderzają w kartezjańsko-newtonowski model pojęciowy, obecny m. in. w medycynie, kulturze fizycznej i naukach społecznych.
SZTUKI WALKI – ICH ZACHODNIA PERCEPCJA I ADAPTACJE
Sformułowana w gronie japońskich mistrzów sztuk walki „Karta Budo” w 1. Artykule określa, iż „Cel budo trwa w [...] fizycznym i duchowym wychowaniu przy udziale technik walki” (9). Istotne są właśnie wartości pedagogiczne japońskiego budo i innych dalekowschodnich sztuk walki. Według starych kodeksów honorowych uczą zasad szacunku, dyscypliny, wytrwałości i są przede wszystkim szkołą charakteru – bardziej od „wojskowego” wyszkolenia akcentowane są obecnie aspekty zdrowia i pozytywnego rozwoju osobowego. Już prawie przed stu laty (także w naszym kraju) starojapońskie jujutsu przedstawiane było jako kompletny system wychowania fizycznego i zdrowotnego (5). Otóż uprawianie sztuki jujutsu wiąże się ze wskazaniami higieny, dietetyki etc. R. Habersetzer cytując mistrza S. Matayoshi zwraca uwagę, że „w czasie wojny należy uprawiać sztuki budo aby przeżyć, natomiast w czasie pokoju aby żyć dłużej”, a także „lepiej” (4).
„Biomedyczny” model i mechanistyczny stosunek do zdrowia krytycznie oceniał F. Capra (1) i prognozował, iż „koncepcja zdrowia – obejmująca wymiar indywidualny, społeczny i środowiskowy – będzie wymagała przyjęcia systemowej teorii żywych organizmów, a co za tym idzie, systemowej teorii zdrowia” (1). Autor „The Tao of Physics” uprawia taoistyczne taiji quan, które określa jako metodę pracy z własnym ciałem dla psychosomatycznej integracji. Uważa, że wschodnie filozoficzne wyobrażenia skłaniają do postrzegania jedności ciała i ducha. Według Capry „filozofia natury stanowi integralną część sztuki leczniczej” (1).
Biokulturowe systemy sztuk walki wychodzą poza niezupełnie adekwatny do rzeczywistości, redukcjonistyczny i linearny model myślenia. Celem tychże cielesnych praktyk jest dążenie do jedności ciała, ducha i umysłu, ontologiczna jedność i pełnia. Także w relacjach ze światem przyrody (makrokosmosem) i w związkach społecznych teleologia sztuk walki wskazuje na dążenie do zgody, harmonii i pokoju. Toteż sportowy rywalizacjonizm jest często odrzucany, natomiast ważne miejsce zajmuje tutaj szeroko pojmowany perfekcjonizm.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Capra F.: Punkt zwrotny. Nauka, społeczeństwo, nowa kultura, PIW, Warszawa 1987, s. 171-180. 2. Cynarski W. J.: Sztuki walki budo w kulturze Zachodu, Wyd. WSP, Rzeszów 2000, s. 28-29. 3. Cynarski W. J.: Budo jako sport akademicki. Uwarunkowania społeczno-kulturowe [w:] Dziubiński Z., Gorski B. [red.], Kultura fizyczna studentów w okresie transformacji szkolnictwa wyższego w Polsce, PW, Warszawa 2000, s. 212-220. 4. Habersetzer R.: Budo – Schule des Lebens? Do als Weg des Kriges oder Weg des Friedens?, „Budo Karate”, 1999, nr 9, s. 6-8. 5. Kłośnik Z.: Dżiu-Dżicu, czyli źródło zdrowia, siły i zręczności, wyd. II, Lwów-Warszawa 1909, s. 21-47. 6. Kosiewicz J.: Współczesna filozofia człowieka. Wybór tekstów, AWF, Warszawa 1985, t.1, s. 150-154. 7. Krawczyk Z. [red.]: Socjologia kultury fizycznej, AWF, Warszawa 1995, s. 96-155. 8. Lipiec J.: Filozofia olimpizmu, Sprint, Warszawa 1999, s. 87-169. 9. von Saldern M. [red.]: Budo in heutiger Zeit, Verlag der Universität Lüneburg, 1998, s. 78-89. 10. Wertz S. K.: Talking a Good Game: inquires into the principles of sport, Soutern Methodist University Press, Dallas 1991, s. 3-141.
