Jarosław Domaradzki
Zróżnicowanie poziomu rozwoju morfofunkcjonalnego dzieci pochodzących z rodzin mało- i wielodzietnych
Differences of morphofunctional growth of children living in families with different number of children
Katedra Anatomii Człowieka Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Zofia Ignasiak
Streszczenie
The main subject of this elaboration is problem social-economic conditions of life on morfofunctional growth of children. The factor analised was „number of children in family”. The results of the researches conducted in six polish villages in 1998 on 590 children (312 boys and 278 girls) at the 11-14 years old constitute the material of this elaboration. The parameters analysed were basic somatic traits (body height and body mass) as well as basic motor fitnes (static hand strenght, explosion strengh of legs and speed of reaction). The results showed that factor analised in elaboration influed on somatic traits more than on functional traits.
WSTĘP
Jednym z ważniejszych kierunków badawczych auksologii w ostatnich latach jest zagadnienie zmian przystosowawczych w organizmie dziecka powstałych wskutek oddziaływania różnych czynników środowiskowych. Mimo licznych doniesień nie wszystkie jeszcze kwestie zostały wyjaśnione (1, 3, 5, 7, 8).
Celem niniejszego opracowania jest ocena wpływu jednego z czynników społeczno-ekonomicznych jakim jest „dzietność rodziny” na rozwój morfofunkcjonalny dzieci.
MATERIAŁ I METODY BADAŃ
Materiał badawczy stanowiły dane pomiarowe 590 dzieci zamieszkujących wybrane wsie dawnego województwa legnickiego: Nielubi, Kromolina, Brzegu Głogowskiego, Kotli, Rzeszotar i Rosochatej. Badania przeprowadzono jesienią 1998 roku. Objęły one: wysokość i masę ciała, siłę statyczną kończyny górnej, siłę eksplozywną kończyn dolnych oraz czas reakcji prostej na bodziec wzrokowy. Na podstawie wywiadu ankietowego wyodrębniono 2 typy rodzin: „małodzietne” (1-2 dzieci) oraz „wielodzietne” (3 i więcej dzieci).
Istotność różnic pomiędzy poszczególnymi grupami dzieci oceniano testem t-Studenta dla grup niezależnych. Różnice istotne na poziomie p<0,05 oznaczono w tabelach drukiem pogrubionym, a na wykresach znakiem *. Liczebność dzieci w poszczególnych grupach przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Liczebność dzieci w grupach wyodrębnionych ze względu na liczbę dzieci w rodzinie.
| Kategoria podziału | Płeć |
| chłopcy | dziewczęta |
| wiek (lata) | 11 | 12 | 13 | 14 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| dzietność | 1-2 dzieci | 28 | 32 | 28 | 28 | 27 | 29 | 32 | 21 |
| >3 dzieci | 48 | 45 | 46 | 57 | 43 | 40 | 49 | 37 |
Ryc. 1. Wartości średnie cech somatycznych chłopców i dziewcząt.
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Pod względem wysokości i masy ciała stale wyższym poziomem tych cech somatycznych charakteryzują się dzieci pochodzące z rodzin małodzietnych (ryc. 1). Obserwowana tendencja ma w przypadku wysokości ciała charakter monotoniczny, co świadczy o stałym oddziaływaniu analizowanego czynnika w całym badanym okresie życia. Analizując zmiany zróżnicowania z wiekiem stwierdzić można, iż po mającym miejsce na początku badanego okresu, istotnym zróżnicowaniu dzieci 11-, 12-letnich, następuje zmniejszanie się różnic, które ponownie wzrasta, aczkolwiek nieistotnie, po wejściu w okres pokwitania (tab. 2). Podobne zależności dotyczą również kształtowania się zróżnicowania dzieci pod względem poziomu rozwoju masy ciała. Jedyną grupą wieku, w której wyższym poziomem rozwoju tej cechy charakteryzowały się dzieci pochodzące z rodzin wielodzietnych byli 12-letni chłopcy.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
24 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
59 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
119 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 28 zł
Piśmiennictwo
1. Bocheńska Z.: Rozwój fizyczny dziecka w środowisku przemysłowym. Zeszyty Naukowe, 31, AWF, Kraków, (1984). 2. Domaradzki J.: Zmienność wybranych cech rozwoju fizycznego dziewcząt wiejskich w świetle dojrzałości biologicznej. Materiały Konferencji Naukowej nt. „Dziecko w środowisku zagrożonym ekologicznie-profilaktyka i problemy zdrowotne”, Legnica, s. 74-77, (1999). 3. Elżanowska D., Siniarska A.: Sprawność psychomotoryczna ludności z terenów o różnym stopniu uprzemysłowienia. [W:], N. Wolański, A. Siniarska. (red.), Ekologia populacji ludzkich, Ossolineum, Wrocław, (1982). 4. Ignasiak Z.: Uwarunkowania w rozwoju cech morfologicznych i motorycznych dzieci w młodszym wieku szkolnym w świetle zróżnicowanego wieku biologicznego. Studia i Monografie, 19, AWF, Wrocław, s. 41, (1988). 5. Ignasiak Z. i wsp.: Rozwój fizyczny dzieci wiejskich i miejskich Dolnego Śląska. [W:] Materiały Konferencji nt. „Biologia populacji ludzkich współczesnych i pradziejowych”. WSP, Słupsk, (1992). 6. Osiński W.: Wielokierunkowe związki zdolności motorycznych i parametrów morfologicznych. Badania dzieci i młodzieży wielkomiejskiej z uwzględnieniem poziomu stratyfikacji społecznej. Seria: Monografie, 261, AWF, Poznań, s. 96, (1988). 7. Przewęda R.: Uwarunkowania poziomu sprawności fizycznej polskiej młodzieży szkolnej, Z Warsztatów Badawczych, AWF, Warszawa, (1985). 8. Szopa J. i wsp.: Zmienność oraz genetyczne i środowiskowe uwarunkowanie podstawowych cech psychomotorycznych i fizjologicznych w populacji wielkomiejskiej w przedziale wieku 7-62 lat. Wydawnictwo Monograficzne, 25, AWF, Kraków (1985).
